Ұстаздар сайты u-s.kz Сайттың атауы www.u-s.kz
» » Орхон - Енисей жазба ескерткіштері


Орхон - Енисей жазба ескерткіштері

Сабақтың тақырыбы: Орхон - Енисей жазба ескерткіштері

Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Ежелгі түркі жазуларының өзіндік ерекшеліктері туралы түсінік беру
Дамытушылық: Оқушылардың жеке қабілеті мен белсенділігінің дамуына жол аш, шығармашыл тұлға қалыпастыру. Өз бетімен ізденуге дағдыландыру.
Тәрбиелік: Оқушы бойына тарихи сананы қалыптастырып, ұлттық рухты еге отырып, ұлтжандылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру
Көрнекілігі: бүктеме, суреттер, 
Сабақтың барысы:
І Ұйымдастыру
1. Сәлемдесу 
2. Сынып оқушыларын түгелдеу
3. Сабаққа назарын аудару
ІІ Үй тапсырмасын сұрау
ІІІ Жаңа сабақ
    Ал жазба мәлімет, деректер түркі халықтарының тас кітаптарында жатыр. Түркілер оларды «бітіг таш» деп атаған. «Бітіг» жазу дегенді білдіреді. Сонда бұл – тастағы жазу деген сөз. Демек, ертедегі түркі халықтары өзіне тән алфавиттік жүйесі, емлесі бар жазуды дүниеге әкелген. Ескерткіштер сол замандағы түркі тектес халықтың бәріне ортақ тіл болған деуге болады. Ескерткіштердегі сөздердің басым көпшілігі қазір де сол қалпында қолданылады. Мысалы, ескерткіште тағ, таш, қазақ тілінде тау, тас.
   Бұлардың қатарына үч- үш, қара, төрт, қыш – қыс, ата, апа, көз, арқа, тай, ат, ер, алтун – алтын, көңүл – көңіл сияқты толып жатқан сөздерді қосуға болады.
  Қазақ тілі қыпшақ-ноғай тіліне жатады. Оның басқа топтағы тілдерден мынадай айырмашылықтары бар.
Орхон- Енисей ескерткіштерінің әріп таңбалары
Таңбалар Мәні Таңбалар Мәні
Аа, Ее НИ ни
Бб НТ нт
Бь Бь НЧ нч
Ғғ Оо Уу
Гг Өө Үү
Дд Пп
Дь дь Рр
Зз Рь рь
Ыы Іі Сс
Йй Сь сь
Ққ Тт
Кк Ть ть

ІV Сабақты пысықтау
Ежелгі түркі жазулары мен қазақ тілінің арасында қандай ұқсастықтар бар?
V Сабақты қорытындылау
VІ Үйге тапсырма: Орхон-Енисей ескерткіштерінің әріп таңбаларын жаттау.


Соңғы жарияланған материалдар тізімі
Орхон – Енесей жазулары
Қазақ тілінің сөздік құрамының жазба түрдегі Бастауы көне түркі жазбалары
Тоныкөк
Түркі тілдерінің жинағы
Қорқыттың нақыл сөздері
Әбу Насыр әл-Фараби
Әбу Насыр әл-Фараби өлеңдері
«Даналық кітабындағы» сопылық хикметтер
Сүлеймен Бақырғани. Құтты білік
Құтып. «Хұсрау-Шырындағы» мақал-мәтелдер
Бөлім: Уроки / Ашық сабақтар | Көрсетілім: 8092 | Қосты: NA | Ілмек сөздер:
Информация
Посетители, находящиеся в группе Гости, не могут оставлять комментарии к данной публикации.
Бөлімдер
История
открытые уроки по истории
Педагогика
открытые уроки по педагогике
Биология
открытые уроки по биологии
Информатика
открытые уроки по информатике
Математика
открытые уроки по математике
Физика
открытые уроки по физике
Химия
открытые уроки по химии
Разное
открытые уроки
География
Открытые уроки по географии
русский язык