Материктер мен аралдар

ә) «Сұрақ менен,жауап сізден.» Оқушыларға 10 сұрақ.            2 слайд

         1.Жер қойнауын зерттеу мақсатындағы бұрғылау неше шақырымға дейін барады?

         2.Жердің осіне дейін неше шақырым?

         3.Матариктік жер қыртысының қалыңдығы қанша шақырым?

         4.Таулы аудандарда олардың қалыңдығы ше?

         5.Мантия шамамен неше шақырым тереңдікке барады?

         6.Жер қыртысының жоғарғы қабаты қандай жыныстардан тұрады?

7.Ядродағы температура неше градусқа дейін жетеді?

         8.Мұхиттар жер шарының қанша шақырымын алып жатыр?

         9.Қазақстанның қай аймақтарында жер сілкінісі көп болады?

        10.Цунами дегеніміз не?

       «Білмегенге арзан, білгенге маржан »  (мұғалімнің сөзі)

   Жер бедері ойлы-қырлы болып келгендіктен біркелкі емес.Осындай біркелкі орналаспаған жер бедерінің жиынтығын рельеф дейміз. Ең ірі рельеф формалары- материктік құрлық жерлер мен мұхиттық ойыстар.Олардың жер қыртысы құрылымына қарай әр түрлі болады.

Ғалымдардың ойынша бірінші болып мұхиттық қыртыс пайда болған.Одан кейін ішкі процестердің әрекетінен таулы жерлер, шөгінді және гранитті қабаттардан материктік құрлық пайда болған.Сондықтан да материктік қыртыс, мұхиттық қыртысқа қарағанда қалыңырақ және қабаттары да күрделірек.  Мұхит табанының бедері де әр түрлі болып келуінен құрлықтан қалыспайды.Ол жерде де жазықтар,ойыстар және таулы жоталар кездеседі.Жарты шарлар картасына қарасаңдар құрлық солтүстік жарты шарда оңтүстік жарты шарға қарағанда екі есе көп.

3.Материктер-табиғат жағдайының алуан түрлілігімен ерекшеленетін табиғи кешен.

 Жер шары бетінің жалпы ауданы 510,2 млн км²-ге тең.Ол материктер мен мұхиттарға бөлінген.

Құрлықты құрайтын материктер мен аралдар үлесіне шамамен 149,1 млн км² немесе бүкіл Жер бетінің 29,2%-келеді.Қазіргі кездегі материктер-табиғат жағдайының алуан түрлілігімен ерекшеленеді.Мысалы: Еуразия-ауданы ең үлкен материк,Африка ең ыстық т.б.Материктердің және онда орналасқан елдердің атаулары-тарихи ашылуына,географиялық орнына,халықтардың атымен және сол жерді бірінші болып ашқан адамдардың есіміне байланысты қойылған.

Кестені толтыр.

Құрлықтардың аты	Ерекшелітері	Қандай жарты шарда орналасқан	Қандай мұхит суларымен қоршалған
1.Еуразия 2.Африка 3.Солтүтік Америка 4.Оңтүстік Америка 5.Антарктида 6.Аустралия

IY.Жаңа сабақты бекіту.

а)Кескін картамен жұмыс.Материктерді,олардың атауын,ауданы жағынан үлкен аралдарды,архипелаг аралдарды белгілеу.

ә) «Артық болмас білгенің.» ЕҢ,ЕҢ,ЕҢ ...

Әлемдегі ең ірі ескек аяқты сүтқоректілер-морж.

Әлемдегі ең ірі жыртқыш-ақ аю(Солтүстік Мұзды мұхит жағалауы мен аралында)

Жер бетіндегі ең алып құс-африкалық түйе құс.

Ең жүйрік сүтқоректі-геопард.

Жер бетіндегі ең салмағы ауыр құс-казуар.

Әлемдегі ең әсем құс-жұмақ құсы(Жаңа Гвинея мен басқа аралдарды мекендейді.)

Ең дөрекі қалталы аң-Солтүстік Америка оппосумы

Әлемдегі құстардың ішіндегі ең ұсағы-колибр.

Біздің планетамыздағы ең ірі жануар-көк кит.         

б) «Әріптердің сырын аш» ойыны.

Y. Қорытынды.

Рефлексия.

. Мен үшін жаңа ақпарат.

. Мені таң қалдырды.

. Қай материкке саяхат жасағыларың келеді? Себебі?

YI.Үйге тапсырма: §16 Материктер мен аралдар.Кескін картамен жұмысты аяқтау.

Сұрақтар мен тапсырмаларды орындау, 45-бет.

YII.Оқушыларды бағалау

Оқулық

1.Б.Әбдіманапов,А.Прищепина,Л.Фокина,А.Әбілғазиев

Ж31 Жаратылыстану;5-сынып.-Алматы:Атамұра,2010

Соңғы жарияланған материалдар тізімі

Жер құрылысының жалпы сипаты, литосфера Жер құрылысының жалпы сипаты Материктер мен аралдар Материктер мен мұхиттар географиясында не оқытады? Жер бедері Солтүстік жарты шар материктері табиғатындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтар Оңтүстік жарты шар материгі бойынша қорытынды сабақ Дүниежүзілік мұхит және оның бөліктері. Мұхит суының температурасы мен тұздылығы Аралдар мен түбектер : Оңтүстік Американың географиялық орны.Материк жағалауындағы мұхиттар. Ашылу және зерттелу тарихы.

Бөлім: Уроки / География | Көрсетілім: 4101 | Қосты: NA | Ілмек сөздер: