Галогендер. Хлор

Сабақтың тақырыбы: Галогендер. Хлор

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: оқушыларға галогендердің, хлордың периодтық жүйедегі орны, қасиеттері, қолданылуы туралы мағлұмат беру.

Дамытушылық: оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыту. Химиялық тәжірибелер арқылы теория мен практиканы ұштастыру.

Тәрбиелік: оқушыларды топпен жұмыс жасауға қалыптастыру, пәнге қызығушылығын арттыру.

Сабақтың түрі: аралас

Сабақтың әдісі: дәріс – сұхбат, түсіндіру, өзіндік жұмыс, тәжірибе.

Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, таратпалар, тұз қышқылы, металл үлгілері

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу, топқа бөлу.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау

І топ: SO₂  алынуы, қасиеттері. Күкірт қышқылының қолданылуы.

ІІ топ: SO₃  қасиеттері. Күкірт қышқылының қасиеттері.

ІІІ. Жаңа сабақ

1. «Қызығушылығын ояту» Сөзжұмбақ шешу.
2. «Мағынаны тану»

І топ «Галогендердің периодтық жүйедегі орны»

ІІ топ «Хлордың периодтық жүйедегі орны»

 

ҮІІА топшасы элементтерінің қасиеттері

 

Қасиеттері	F	Cl	Br	I	At
Реттік нөмірі	9	17	35	53	85
Салыстырмалы атомдық массасы, м.а.б	18,998	35,453	79,904	126,90	209,99
Валенттік электрондары	2s2 2p5	3s2 3p5	4s2 4p5	5s2 5p5	6s2 6p5
Атом радиусы, нм	0.064	0.099	0.114	0.133	-
Салыстырмалы электртерістігі	4.10	2.83	2.74	2.21	1.90
Физикалық күйі	Ашық жасыл газ	Сары жасыл газ	Қызыл қоңыр сұйық	Қара күлгін крист.	Қара көкшіл крист.
Балқу температурасы, Со	-219,6	-101,0	-7,3	113,6	227
Қайнау температурасы, Со	-188,1	-34,1	59,2	185,5	317

 

Хлордың табиғатта кездесуі:

Табиғатта тек қосылыс түрінде кездеседі (жер қыртысындағы үлесі 0,2% )

Физикалық қасиеттері. Хлор – белсенді элемент. Ауадан 2,5 есе ауыр. 1VН₂О : 2,5V Cl

 

Химиялық қасиеттері. Күн сәулесі әсерінен хлор сутекпен қопарылыс түзе әрекеттеседі:

H₂ + Cl₂ = 2HCl

2Sb + 5Cl₂ = 2SbCl₅

Cu + Cl₂ = CuCl₂

2Fe + 3Cl₂ = 2FeCl₃

2Na + Cl₂ = 2NaCl

 

Қолданылуы.

Хлор – маталарды ағартуда, ағартқыш әк, тұз қышқылын алуда, ауылшаруашылығы зиянкестеріне қарсы күресте пайдаланылатын заттарды алуға, ауыз суын  тазартуда қолданылады. Хлорды уландырғыш заттар алуда да қолданылады: Фосген СОCl₂, иприт (С₂ Н₄ Cl)₂ S, хлорпикрин CCl₃ NO₂ т.б (видео көру)

Алынуы. Алғаш рет 1774ж швед химигі К.Шееле тұз қышқылымен МnО₂ – ге әсер етіп алды.

 

Зертханада.

МnО₂ + 4HCl = MnCl₂ + Cl₂↑ +2H₂ O

16HCl + 2KMnO₄ = 2MnCl₂ + 5Cl₂↑ +8H₂ O + 2KCl

 

6HCl + KClO₃ = KCl + 3Cl₂↑ +3H₂ O

 

СaОCl₂ + 2HCl = CaCl₂ + Cl₂↑ +H₂ O

 

Өнеркәсіпте.

2NaCl + 2H₂ O → H₂ ↑ + Cl₂↑ + 2NaOH

 

Хлорсутек, тұзқышқылы және хлоридтер. HCl – өткір иісті, тыныс алу жолдарын тітіркендіретін газ. Ауадан 1,26 есе ауыр. Суда жақсы ериді. Оның судағы ерітіндісі тұз қышқылы деп аталады.

Алынуы. NaCl + H₂ SO₄ = NaHSO₄ + HCl

NaHSO₄ + NaCl = Na₂ SO₄ + HCl

 

H₂  + Cl₂ = 2HCl

 

Химиялық қасиеттері.

Zn + 2HCl = ZnCl₂ + H₂ ↑

MgO + 2HCl = MgCl₂ + H₂ O

NaOH + HCl = NaCl + H₂ O

AgNO₃ + HCl = AgCl↓ + HNO₃

 

Тұз қышқылының тұздары хлоридтер деп аталады.

 

AgNO₃ + HCl = AgCl↓ + HNO₃

Қысқартылған иондық теңдеуі:

Cl^- + Ag⁺ = AgCl↓

NaCl – тамақ өнеркәсібінде қолданылады.

KCl – маңызды минералды тыңайтқыш

ZnCl₂ – ерітіндісін теміржол шпалдарына сіңіріп, шіруден сақтау үшін, сондай – ақ дәнекерлеу кезінде қолданылады.

CaCl₂ – суытқыш қоспа дайындауға қажет. Сусыз CaCl₂ газдарды кептіру үшін қолданылады.

 

ІІІ. «Ой толғаныс»

І топ. NaCl → Cl₂ → HCl → AgCl

ІІ топ. NaCl → Cl₂ → HCl → Cl₂ → FeCl₃

 

Семантикалық карта

 

Хлор қосылыстары	HCl	KCl	COCl2	CaF2	NaCl	KClO3
Ас тұзы
Бертолле тұзы
Фосген
Хлорсутек
Балқытқыш шпат
Сильвин

 

IV. Қорытынды

V. Бағалау

VІ. Үйге:

 

Бағалау парағы

 

Тапсырма	1. Үй тапсырмасы	2. Жаңа сабақ	3. Реакция теңдеулерін жазу	4. Топ басшылар сайысы	5. Семантикалық карта	Қорытынды баға
1.
2.
3.
4.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Соңғы жарияланған материалдар тізімі

Азот оксидтері. Азот қышқылы. Нитраттар. Галогендер. Фосфор және оның қосылыстары. Көміртектің қосылыстары Аммиак, аммоний тұздары Оксидтердің химиялық қасиеттері, қолданылуы. Азот қышқылы және оның тұздары Натрий, қасиеттері, алынуы, қолданылуы Хлордың табиғатта таралуы және қасиеттері Оксидтердің химиялық қасиеттері. Қолданылуы

Бөлім: Уроки / Химия | Көрсетілім: 11271 | Қосты: NA | Ілмек сөздер: