Басты бет » Уроки » Лиро-эпостық жырлар

Лиро-эпостық жырлар

Лиро-эпостық жырлардың тақырыбы _________________________________________________
Лиро-эпостық жырлардағы кейіпкерлер __________________________________________________

«Қыз Жібек» жыры

«Қыз Жібек» жыры қандай жырға жатады?

___________________________________________________

Жыр қалай тараған?

______________________________________________________________________________________________________

Мына сөздерді аудар:

род Жагалбайлы –

дал имя –

объявил –

найдут–

сто дней пути -

Сөздердің синонимдерін жаз.

Қайғы......................... әулие......................

Өткен заманда............................................

Кешегі.................... атасы...........................

Жорға..................... адасу...........................

Тілегі...................... жыршы.......................

5. Сөздердің антонимдерін жаз.

Кешегі..................... өткен...........................

Бай.......................... адасқан.......................

Болған.................... сұлу...........................

Биік........................ қарлы.........................

Ашады.......................................................

Деңгейлік тапсырмаларды орындаңдар:

III деңгей

1.Халық ауыз әдебиеті түрлерін атап беріңдер

2.Берілген сөздердің аудармасы қандай?

объявил-

визирь акынов-

надежный-

дал имя-

II деңгей

1.Лиро-эпостық жырлардың өзіндік ерекшелігі, батырлар жырынан айырмашылығы, тақырыбы жайында айтып беріңдер

III деңгей

1. «Лиро-эпостық жырлар» мен «Қыз Жібек» тақырыбына тірек сызба құрастырыңдар

Жүсіп Баласағұн

Құлағы сақтың – ойы кең

Ж. Баласағұн

1. Жүсіп Баласағұн қай жерде өмірге келген?

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

«Құдатғу білік» дастанындғы кейіпкерлер есімдері
Дастан неше тараудан тұрады

Сөздерді аудар

бог, божество-

сделай добро-

безумный получает выговор-

подлость, злодейство-

ложь, лживые слова-

Ахмед Йүгінеки

Білімді кісі бақытты динар сиқты

Білімсіз надан – құны жоқ бақыр.

А. Йүгінеки

Білімнің пайдасы мен надандықтың зияны

А)______________________________________________

Ә)______________________________________________

Б)____________________________________________________________________________________________________

Кестені толтырыңдар

Әдептіліктің шарты

Жомарттың қайырымдылығы

Сараңның қасссыздығы

Деңгейлік тапсырмаларды орындаңдар:

III деңгей

1.Сұрақтарға жауап беріңдер

«Құдатғу білік» дастанының тақырыбы не?
«Ақиқат сыйы» кітабы қай тілде жазылған?

2.Берілген сөздердің аудармасы қандай?

будь близок-

доброта благородного человека-

сделал лучшим-

бектер-

II деңгей

1. «Құдатғу білік» дастанын әңгімелеудің жоспарын құрастырыңдар

III деңгей

1. «Бақыт жолы білім арқылы білінеді» тақырыбына ой толғау жазыңдар

Абай Құнанбаев

(1845-1904)

«...Абай адамгершілікті моральдық

философияда барлық жайдан жоғары қояды».
М.Әуезов

2.Абай өлеңдеріндегі ғибратты сөздер

«Адамның кейбір кездері»

«Сенбе жұртқа, тұрса да қанша мақтап»

«Әуелде бір суық мұз-ақыл зерек»

3. Он жетінші қара сөзі. Үш кейіпкерге мінездеме жазыңдар

Қайрат

Ақыл

Жүрек

4. Ғылымның үкімі: Қайрат, ақыл, жүрек! Осы үшеуің ................................................................................................

Жамбыл Жабаев

(1846-1945)

«Өлең - жырдың даңғылы,

бар қазақтың Жамбылы»

1. Ақын өмірбаянына сүйене отырып, кестені толтырыңдар

2. Өлең бойынша кестені толтырыңдар.

Өлеңнің тақырыбы

Өлеңнің идеясы

Жігіттің жақсы қасиеттері

Жігіттің жаман қасиеттері

Сұлтанмахмұт Торайғыров

(1893-1920)

1.Кестені толтырыңдар

Ол кім?

Туған жері

Тәрбие, білім алған ортасы

Өлеңдері

Романдары

2. «Арманым» өлеңі

Ақын арманы _________________________________________________

_________________________________________________

Оқу-білім, ғылымның пайдасы _________________________________________________

Өздеріңнің білім алудағы мақсаттарың ________________________________________________

________________________________________________

3. «Өнер-білім» туралы мақал-мәтелдер жазыңдар ________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________

Тест сұрақтары

1.Абай Құнанбайұлының туған жылы, жері:

а) 1835, Алматы облысы;

ә) 1845, Семей облысы;

б) 1861, Маңғыстау облысы

2.Абай қай қалада оқыған?

а) Өскемен;

ә) Семей;

б) Алматы.

3.Абайдың неше қара сөзі бар

а) 45

ә) 43

б) 42

4. «Өзіңе сен, өзіңді алып шығар» қай өлеңнен?

а) «Адамның кейбір кездері»

ә) «Сенбе жұртқа, тұрса да қанша мақтап»

б) «Әуелде бір суық мұз-ақыл зерек»

5.Таудың есімі ат болып тағылған ақын

а) Сұлтанмахмұт

ә) Мағжан

б) Жамбыл

6. Сүйінбай кімнің ұстазы болған?

а) Сұлтанмахмұт

ә) Жамбыл

б) Абай

7. Сұлтанмахмұт Торайғыровтың туған жылы, жері:

а) 1835, Алматы облысы;

ә) 1845, Семей облысы;

б) 1893, Павлодар облысы

8. Сұлтанмахмұт өлеңдерінің тақырыбы:

а) махаббат;

ә) табиғат;

б) оқу-білім.

9. Сұлтанмахмұт неше жыл өмір сүрген?

а) 20

б) 27

в) 28

10. «Кім жазықты?», «Қамар сұлу» кімнің шығармасы?

а) А.Құнанбаев

ә) С.Торайғыров

б) Ж.Жабаев

2.Өлең жолдары бойынша сызбаны толтырыңдар.

халқыңа еңбек қыл

......................................

«Адамдық борышың» .......................................

.......................................

......................................

3.Сөздердің синонимін жазыңдар

борыш-..........................

ақыл-...........................

мансап-..........................

сарп қылу-.......................

4. Шәкәрім мен Абай өлеңдерін салыстырыңдар

Шәкәрім Абай

Жаз келер Жазғытұры

Тақырыбы:..............................................................................

Идеясы:..................................................................................

Шәкәрім Абай

Жаз келер, қыстыгүннгі Жазғытұры қалмайды

қысым өтіп, қыстың сызы,

Қар, суық, аяз, боран- Масатыдай құлпырар

бәрі кетіп жердің жүзі.

Қасықтай қар, тобықтай Жан-жануар, адамзат

тоң қалмайды, анталаса,

Табиғат барша жанға Ата-анадай елжірер

рахым етіп. күннің көзі

Мағжан Жұмабаев

(1893-1938)

Мағжанға жеткен қазақ ақыны жоқ...

Абайдан соңғы әдебиетке жаңа түр кіргізіп,

соңына шәкірт ерткен, мектеп ашқан

күшті ақын Мағжан»

Жүсіпбек Аймауытов

2. Не сұлу?

.......... май сұлу ..........нажағай сұлу

.......... ай сұлу .......... жел сұлу

.......... гүл сұлу .......... жер сұлу

.......... су сұлу .......... қу (қаз) сұлу

.......... бу сұлу .......... күн сұлу

.......... түн сұлу .......... Сен сұлу

3. «Мен жастарға сенемін» өлеңіндегі ақын теңеулері

- аң патшасы ..........

- қайратты .............

- .................... құсқа

4. «Біз сенеміз жастарға» деген тақырыпқа ойтолғау жазыңдар

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Сәкен Сейфуллин

(1894-1938)

Жылдар

Негізгі оқиғалар

Шығармалары

2. «Аққудың айырылуы» поэмасы бойынша кестені толтырыңдар

Поэманың тақырыбы

Идеясы

Негізгі кейіпкерлер

Басты оқиғалар

3.Поэмада кездесетін көркемдік-эстетикалық құралдар

Теңеу.........................................................................................

Метафора................................................................................

Кейіптеу...................................................................................

Салыстыру..............................................................................

Тест сұрақтары

1.Шәкәрім Құдайбердіұлының туған жылы, жері:

а) 1858, Шығыс Қазақстан облысы;

ә) 1845, Семей облысы;

б) 1861, Маңғыстау облысы

2.Шәкәрімді кім қамқорлығына алады?

а) әкесі;

ә) Абай;

б) атасы.

3. Ш.Құдайбердіұлы кім?

а) ақын

ә) суретші

б) жыршы

4. «Білімсіз. Өнерсіз. Болады ақыл тұл» қай өлеңнен?

а) «Адамның кейбір кездері»

ә) «Жаз келер»

б) «Адамдық борышың»

5. М.Жұмабаевтың алғашқы өлеңдер жинағы

а) «Шолпан»

ә) «Батыр Баян»

б) «Қорқыт»

6. Мағжан неше жасында хисса-дастан оқыған?

а) 9

ә) 7

б) 4

7. «Қырандай күшті қанатты....» қай өлеңнің жолдары?

а) «Сен сұлу»

ә) «Мен жастарға сенемін»

б) «Балаларды оқуға шақыру»

8. Сәкен Сейфуллиннің туған жылы,жері:

а) 1894, Қарағанды облысы;

ә) 1938, Семей облысы;

б) 1861, Алматы облысы.

9. 1914 жылы шыққан өлеңдер жинағы қалай аталады?

а) «Өткен күндер»

б) «Шолпан»

в) «Арқада»

10. «Аққудың айырылуы» кімнің шығармасы?

а) А.Құнанбаев

ә) С.Торайғыров

б) С.Сейфуллин

Мұхтар Әуезов

(1897-1961)

Мұхтар Әуезов шығармалары әлемдік әдебиеттің айдынына бұлақ болып құйылып, бүкіл адамзатқа ортақ рухани қазына болды. Әлем әдебиетіне Мұхтар Әуезовтың есімі «Абай жолы» роман-эпопеясы жарияланғаннан кейін белгілі болды.

«Абай жолы» - қазақ әдебиетінің әлемдік мақтанышы.

«Татьянанаың қырдағы әні»

1.Сұрақтарға жауап беріңдер

· Абайдың бақытты кезі?

· Абай кімнің шығармаларына көп үңіледі?

· Абайдың таңдана оқыған шығармасы?

· Абайдың көз алдына келетін екі жан кімдер?

· Татьянаның әнін оқып жатқан жастарға жеткізуші кім?

· Абайға қайран болған, алғыс айтқан жан кім?

· Қалың думан болған ауыл қалай аталады?

· Әйгерім қандай ән шырқады?

2. Кестені толтырыңдар

Кейіпкерлер

Сипаттау

Кәкітай

Әйгерім

3.Сөздердің синонимін жазыңдар

думан- қонақ-

туысқан- өтіну-

дауыс- тірлік-

ғажап-

Ғабит Мүсірепов

(1902-1985)

Ғабит Мүсірепов – қазақ әдебиетіне өзінің қайталанбайтын дара қолжазбасымен келген талғампаз халық жазушысы, академик, қоғам қайраткері.

2. Елеулі тақырыбы_________________________________

___________________________________________________

Осы тақырыптағы шығармалары __________________

__________________________________________________

3.Сөздердің синонимін жазыңдар

қария- езу тарту-

ажал- әмір-

4. «Өлімді жеңген ана» әңгімесіндегі әйел-ананың құдіреті туралы айтылған бөліктерді тауып жазыңдар

5. Мына сөздерді жалғастырыңдар

Адамда қандай қасиет болса,........................................

.....................................................................................

Адам қашан да-................................................................

.....................................................................................

Ұлын сүюі-.........................................................................

.....................................................................................

Мұқағали Мақатаев

(1931-1976)

“Маған нағыз баға беретін келешек ұрпақ! Нағыз бағалаушылар алда. Жылдар өтеді, жаңа ұрпақтар келеді. Мен өзім жайында мынаны айтам: мен XXI ғасыр ұрпақтарының құрдасымын”

1.Мәтінді пайдаланып, тірек сызбаны толтырыңдар

2.Сөздердің синонимін жазыңдар

өлке-

нәрлену-

дүние-

көк-

3. «Жапырақ –жүрек, жас қайың» өлеңі не туралы?

....................................................................................................

.....................................................................................................

Ақынның көңіл-күйі қандай?................................................

......................................................................................................

Өлеңнен есімдіктерді тауып жазыңдар

..................................................................................................

......................................................................................................

....................................................................................................

2. Кестені толтырыңдар

«Еркінге ескерткіш» үзінді кейіпкерлерінің мінездемесін мәтінге сүйеніп беру

Кейіпкерлер

Қандай адам? Мысал келтір

3.Сөздерді аударыңдар

Сүйінші-

Хабар-

Арман-

Келін-

Сұңғақ бойлы-

Хабар-

Тест сұрақтары

1.XX ғасырдың ұлы суреткер-жазушысы кім?

а) Ж.Баласағұн

ә) М.Әуезов

б) Ж.Жабаев

2. «Абай жолы» роман-эпопеясының авторы:

а) А.Құнанбаев

ә) С.Торайғыров

б) М.Әуезов

3. Татьянаның қырдағы әнін кім шырқады?

а) Әйгерім

ә) Тоғжан

б) Салтанат

4.Ысқақтың баласы кім?

а) Мағауия

ә) Кәкітай

б) Ербол

5. 1.Ғабит Мүсіреповтың туған жылы, жері:

а) 1897, Семей облысы;

ә) 1902, Солтүстік Қазақстан облысы;

б) 1924, Алматы облысы

6.Ғабит Мүсіреповтің ең елеулі тақырыбы

а) ана

ә) туған жер

б) Отан

7.М.Горькийден аударған әңгімесі қалай аталады?

а) Ана жыры

ә) Өлімді жеңген ана

б) Ұлпан

8 .Мұқағали Мақатаевтың туған жері:

а) Нарынқол ауданы

ә) Марқакөл ауданы

б) Қарасай ауданы

9. «Жапырақ-жүрек, жас қайың!» өлеңінің авторы:

а) А.Құнанбаев

ә) М.Мақатаев

б) М.Әуезов

10. «Өлке» сөзінің синонимі:

а) туған жер;

ә) өмір;

б) дүние

Соңғы жарияланған материалдар тізімі


Абайдың қара сөздері

С.Сейфуллин "Ақсақ киік өлеңі".

Сұлтанмахмұт Торайғыров «Шілде» өлеңі

Құнанбаев Өлең сөздің патшасы

Шәкәрім өмірі мен шығармашылығы

Ең үздік Абайтанушы

Лиро-эпостық жырлар туралы

Әдебиет 5 сынып.

А.Құнанбаев "Адамның кейбір кездері", "Әбіш туралы"

Жүсіп Баласағұн "Құтты білік" трактаты 8 - сынып