2-апта     

Таласбаева Карылгаш Багитжановна

Қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі

Ш. Уәлиханов атындағы орта мектеп

Атырау қаласы

4-сабақ

Сабақтың атауы

Мұқағали Мақатаев. «Фантазия» өлеңі

Сілтеме

Оқулық  «Әдебиет» Ә.Дайыр, Қ.Айтқалиев, Ш.Беркімбаева.

«Википедиа» ашық энциклопедия.

Жалпы мақсат

Ақын шығармашылығы. Өлеңнің тақырыбы мен идеясы.

Оқыту нәтижесі

1.Ақын шығармашылығы туралы білгендерін

еске түсіреді.

2.Өлеңнің айтар ойын өмірмен байланыстыра алады.

3.Шығарманы басқа өлеңдермен салыстыра алады.

4. Өлеңді талдай алады.

Тапсырма -1

« Болжау» стратегиясын пайдаланып, «фантазия»  сөзі туралы бұрынғы білімдерін сұрау.

Тапсырма-2

Мұқағали Мақатаев өмірі, шығармашылығы туралы алдын – ала дерек жинау.

Тапсырма – 3

Өлеңді мәнерлеп оқу. Сөздік жұмысын жүргізу.

Тапсырма -6 (қалған тапсырмалармен қатар жүреді)

Жеке оқушылармен жұмыс

Тапсырма -4

Өлеңді талдау бойынша тапсырмалар қиял-ғажайып ертегілермен байланыстырылып берілді. (3 топ жеребе суыру арқылы  тапсырманы орындайды)

Тапсырма – 5

Өздеріңе таныс Ыбырай Алтынсариннің осы өлеңі мен бүгінгі «Фантазия» өлеңін салыстыр. Айырмашылығы мен ұқсастығын вен диаграммасы бойынша топтастыр.

Сурет салу

Оқушының алдыңғы біліміне сүйену.

Білу

Түсіну

Сабақта үндемейтін оқушыларға карточкалар беру арқылы жеке жұмыс жүргіземін.( түсіну бағытындағы жұмыстармен қатар жүреді)

Барлығын да адам қиялдаған,

Қиялдан жер бетіне сия алмаған.

Ойлап – олап отырып кілемімен

Аспанға ұшудан да ұялмаған.

Адамдардың кілемге ұшуы туралы не ойлайсың? Шынында адамдар кілеммен ұшқан ба? Ұшқанын қайдан көріп жүрсің? Кілеммен ұшудың бүгінгі таңдағыкөрінісі не деп ойлайсың?

Талдау

Жинақтау:

Бағалау:

Кейінгі әрекет:

Мұғалім мен оқушының іс –әрекеті:

1.Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасу.

2. Үй тапсырмасын сұрау.

2.1.Абылай туралы Бұқар жырау не деп жырлады? Мәлімет жинау. Жырларынан үзінді топтастыру.

2.2. Өлең үзіндісін жаттау.

2.3.Ақын өмірі, шығармашылығы туралы баяндау.

(тапсырманы түгел орындауға немесе таңдап орындауға болады)

Үй тапсырмасы сұралып болғаннан кейін оқушыларға бұрынғы білімдеріне сүйене отырып «фантазия» деген сөзге ассосиация құру тапсырылады.    

-           Фантазия сөзін қайда естіп жүрміз? Ол сөзбен нелер байланысты деп ойлайсың,- деген сияқты түрткі сұрақтарды қою арқылы оқушы фантазия сөзін жан – жақты қырынан ашады.

Мысалы: қиял, ой, қабілет, арман,ертегі

Оқушылар ойларын айтып болғаннан кейін, қиял-адамның шексіз ойы, қиялсыз өмір болмайтындығы айтылады.

-           Міне, өздерің айтып отырған фантазия жөнінде ақын Мұқағали да өлең жазып кеткен екен. Ақынның ойымен сендердің ойларың сәйкес келер ме екен? Оған түспестен бұрын  біздер ақын өмірбаянымен, шығармашылығымен танысамыз. Оны өздеріңіз жинап келген мәліметтерден білетін боламыз.

Оқушылар мәліметтерін айтқаннан кейін, ақын өмірі мен шығармашылығы жазылған хронологиялық кесте интерактивті тақтадан көрсетіледі.

-           Енді өлеңді оқып көрелік.

                        Сыныптан бір-екі оқушы өлеңді мәнерлеп оқиды. 

                        Түсініксіз сөздерді басқа оқушы оқиды. Өзге оқушылар жазып                алады.

Өлеңді оқып, мазмұнын түсініп, тереңірек меңгеру мақсатында талдау жұмыстары интерактивті тақтадан көрсетіледі. Бұл тапсырмаға 8 жұп  болып жауап береді.

1.         «Ертегіде табысқан ертеңімен

Ғаламаттар туылған ертегіден» деген өлең жолдарын қалай түсінесіңдер. Бүгінгі өмірмен қалай байланыстырар едің?

2.         Ғаламаттар жасалған ертегіден,

Ертегілер қиялдан ерте жүрген.

Ақын өлеңнің бастапқы екі шумағын ертегімен байланыстырғандығына мән беріңіз.  Өздерің білетін қандай ертегілерде адамның қиялы, фантазиясы жоғары дамып кеткендігін аңғаруға болады?

Жоғарыдағы тапсырмалар орындалағасын ертегілер жөнінде бұрынғы білімдерін еске түсіріп, ертегілердің үш түрі бар екендігі, оның ішіндегі бүгінгі сабағымызбен байланысты қиял-ғажайып ертегілері екендігін оқушылар өздері сұрақтарға жауап беру арқылы айтады.  

Келесі тапсырмалар ертегі мен өлең идеясын байланыстырады.

Топтық тапсырмалар, постер қорғау:

1-топ: Ер Төстік ертегісінде Шалқұйрыққа тіл бітті. Осы құбылысты бүгінгі заманның қандай жетістігімен байланыстыруға болады? Шалқұйрық кейіпкер сізге қандай құралды    елестетеді?

2-топ: Ер төстіктің досы, жер астының атақты тыңшысы, қандай жасырын әңгіме болса да, тыңдап алатын, алыстағы, жақындағына түгел еститін досы кім еді? Оның осы қасиеті бүгінгі нені елестетеді? Бүгінгі заманмен байланыстырып көрші.

3-топ: Кендебай ертегісінде Кендебай құйрықты қойнынан суырып алғанда, үйдің іші жап – жарық болып кетеді. Сол кездегі ғажайып құбылысты неге ұқсатар едіңдер?  Ертеде лезде бөлме ішін, даланы, көшені жап- жарық қылатын құрал болған ба?

Барлық топтарға ортақ тапсырма:

Ыбырай Алтынсариннің «Өнер-білім бар жұрттар» өлеңі мен бүгінгі «Фантазия» өлеңін салыстыр. Ұқсастығы мен айырмашылығын вен диаграммасына тоғыстырып, талда.

Сурет салу

Түсініксіз, аяқталмаған, шимай сызықтары бар парақшалар беріледі. Сол сызықты қиялдай отырап сурет етіп аяқта. Ол сурет сенің арманыңды, ойыңды немесе жай ғана әсеріңді білдіруі керек. Қиялыңды іске қос, жас дос!

1.Менің қиялымдағы болашақтағы адамдар.

Менің қиялымдағы болашақтағы оқушылар.

Менің қиялымдағы болашақтағы әлем.

Үш тақырыптың біріне эссе немесе сурет

2.Мұқағали өмірінен қызықты мәліметтер, фотосуреттер табу.

3. Өлеңді жаттау.

Бағалау: Өзін – өзі критерийлерге сүйене отырып бағалау

Кері байланыс:

Шығу парағы:

1. Cабақ сізге ұнады ма? Ұнаса несімен, ұнамаса несімен?

2. Cабақтың сізге қай жері түсініксіз болды?

Дереккөздер мен жабдықтар:    А 3 , А4, қағаздар,фломастер, оқулық, тақта,бор,бейнефильм  т.б