Әдісі: әдеби танымдық кеш.

Көрнектілік: слайдтар, кітап көрмесі.

Әдісі: әдеби танымдық кеш.

 

1- жүргізуші:               Қуат алып Абайдың тіл күшінен.

                                      Жыр жазамын Абайдың үлгісімен,

                                      Абай болып табынсам бір кісіге,

                                      Абай болып түңілем бір кісіден,- деп жырлап өткен ақиық ақын Мұқағали Мақатаев тірі болса биыл сексен екі жасқа толар еді. Жыл керуені алға жылжыған сайын Мұқағали Мақатаевтың артынан қалдырған өшпес мұрасы жарық жұлдыздардың қараңғы түн қойнауынан сәулесін шашқандай жарқырай, өркендей өсіп, айшықтала түсуде. Абай үндес Мұқағалидай перзенті бар халық- шыныменен бақытты халық.

2- жүргізуші:    Иә, Мұқағали – ғажайып, ақиық, сыршыл, гуманист ақын. Ол – бізге көрінбейтін сиқыр бояулардан, бізге естілмейтін құпия дыбыстардан тоят алатын жұмбақ ақын. Ақын өлеңдерін оқыған сайын ақиқат бейнелі рух, сезім мен сананың бірлігі көңілге ұялайды.

Күй орындалады. Екі оқушы шығып «Менің анкетам» өлеңін оқиды.

                Ажар:    - Туған жерің?

                Дидар :  -Ұланымын, Қарасаз деп аталатын ауылдың.

                Ажар:     -Туған  жылың?

                Дидар: -1931. Құрдасымын Шәмілдің.

                          -Жынысың кім?

                          - Еркекпін ғой, еркекпін!

- Және дағы тәуірмін...

                              - Партияда барсың ба?

                              - Жоқпын.

                               Бірақ, коммунистік көзқараспен қараймын.

                             - Шыққан тегің?

                             - Шаруамын.

                               Бар тірліктен бағалы оны санаймын.

                            - Білімің ше?

                           - Орташа ғой.

                               Алайда өзім жоғарыға балаймын.

 

   1- жүргізуші:    Шетінен өлең-жыры шұғылалы 

                              Әр қыры, біз түсініп болған жоқпыз, ұғып әлі.

                              «Шын поэзия жасырынып тұрған дүние сұлулығының

                              шымылдығын сыпырып тастайды»,- деген еді Шелли Хан. 

Мұқағали  поэзиямен қалай сырласқанын тыңдап көрелік.

 

«Поэзия» өлеңін оқитын Қыдырова Ажар.

 

2- жүргізуші:       Дара ақын М. Мақатаев жөніндегі естеліктерді оқи отырып, бірде     

                              қуанасың, бірде мұңаясың, естеліктерде айтылған ойлардың,  бәрі

                              жөн, бәрі дұрыс деп те айта алмайсың. Бірақ естелікті әркім өз  

                              деңгейіне сай жазады. М. Мақатаев- өмірдің рахатын мейлінше

                              сезініп кеткен аса бақытты ақын. «Жазылар естеліктер мен

                              туралы»-деп ақынның өзі жайдан-жай айтпаған ғой.

                              Олай болса ақын туралы естеліктерге кезек берсек:

 

«Жазылар естеліктер мен туралы» өлеңін оқитын Бейсенбаев Дидар

 

1- жүргізуші:       Ақын айтқандай, адам өміріндегі ең бақытты кез-балалық шақ.

                              Бүгін, міне, жас өркен-өлеңдерін оқып, әндерін жырлап, талантына

                              тағы да бас иеді.

 

«Жастық» өлеңін оқитын Жеңісова Жансая

 

2- жүргізуші:       Ақын айтқан екен: «Мен өлең жазып жүрген кездерімде кейде 

                             айнаға қараймын, өзіме-өзім сүйсінемін көзім ойға, жүзім нұрға

                             толып кететін».

 

«Өлең» өлеңін оқитын Бейсембаева Ақерке.

 

1- жүргізуші:        Ойым бар менің, ойым бар менің ерекше,

                               Жақсылық жауып, дүниені мынау селт етсе.

                               Жауыздықтардың, жамандықтардың барлығын

                               Көрге алып кетем керек етсе.

 

2-жүргізуші:         Бүкіл дүние жамандықтарын артыңдар маған,

                               көтерем.

                               Қарызым болсын өтеген,

                               Жауыздық біткен менімен ғана бірге өлсе,

                               Бүгін-ақ алып кетер ем.

Ән. «Саржайлау»

 

1-жүргізуші:        Өткенде түс көрдім. Шешем басында ақ жаулығы бар Абай

                              атамыздың қасынан қуана басып маған қарай күліп келе жатыр.

                              Ояна келсем түсім екен. Анам бақытты болады екен деп ұзақ 

                              толғаныстан соң «Шеше сен бақыттысың» деген өлең жолдары

                              дүниеге келді.

 

«Шеше сен бақыттысың» өлеңін оқитын Бейсенбаева Ақерке.

 

2-жүргізуші:        Қазынам бар 

                              Біреуге берсем бе екен?  

                              Өкпелейді-ау бермесем,

                              Берсем, бөтен.

                              Бар байлықты қойныма тығып алып,

                              Әлде мына құмардай өлсем бе екен? 

                              Мұқағали қазынасы, әрине,- өлең, досы да өлең.

 

Ән. «Есіңе мені алғайсың» 

 

1-жүргізуші:        Досым, саған сенемін, сеніп өтем.

                              Жолы бөтен демеймін, жөні бөтен.

                              Достық деген- адамның көрігі екен,

                              Достық деген- ақылдың серігі екен,- деп Мұқағали ағамыз бар

                              сырын досы Шәмілге айтқан екен.

 

«Шәмілге хат» өлеңін оқитын Қаратаева Толқын.

 

«Махаббат диалогы» оқитындар: Ақерке мен Медғат

                             - Құс боп жоғалсам, не етер едің?

                             - Сені іздеумен мәңгілік өтер едім.

                             - Отқа түсіп өртенсем, не етер едің?

                             - Күл боп бірге соңыңнан кетер едім.

                             - Бұлдырасам сағымдай не етер едің?

                             - Жел боп қуып, ақыры жетер едім.

                             - Қайғы әкелсем басыңа не етер едің? 

                             - Қойшы, сәулем, бәрін де көтеремін.

 

«О , Махаббат» өлеңін оқитын Керімтаева Назерке.

  

2- жүргізуші:      Мені сөзге, жырға үйреткен халық, сүюге тәрбиелеген әжем,- дейді

                             ақын. М.Мақатаевтың «Армысыңдар, достар», «Қарлығашым,  

                             келдің бе?», «Мавр», «Аққулар ұйықтағанда», «Өмір- дастан»,

                             «Өмір -өзен» атты көптеген өлеңдер жинағы бар. Соның ішінде

                             «Аққулар ұйықтағанда» поэмасынан үзінді көрсетіледі.

Саханалық көрініс:  

                                         

                              Халқымның өз айтқанын қайталадым,

                              Күпі киген қазақтың қара өлеңін 

                              Шекпен жауып өзіне қайтарамын.

 

2-жүргізуші:        Болашақ бүгіннен басталады, яғни бүгінгі жастар, зиялы

                              азаматтар. Қоғам қай кезде де біліктілік пен білімділікті,

                              парасаттылық пен ақылдылықты талап етеді. Сол талаптарға

                              сай болу үшін жастарға білім ізіне түсіп, мол еңбек етіп

                              шыңдалып, өздерін танытуға тырысу үстінде. Белсенді, отаншыл

                              жастар біздің арамызда.  

    

1-жүргізуші:        Ең бірінші бақытым – халқым менің,

                              Соған берем ойымның алтын кенін,

                              Ол бар болса , мен бармын қор болмаймын

                              Қымбаттырақ алтыннан нарқым менің.

                              Иә, осынау қарапайым қара өлеңде қаншама құндылық, қанша

                              Ұлылық жатыр десеңші. Сірә, Мұқаң «Елім маған не береді деп

                              емес, мен еліме не беремін»,- деп өмір сүрген сияқты.

 

«Ажалға» өлеңін оқитын Құрмашева Жанерке.

 

2-жүргізуші:         Тарихқа көз салсақ, көптеген оқиғалармен таныса отырып, бүгін

                               мен еріксіз салыстырамыз. Өзінің қара басын ғана емес, 

                               халқының болашағын ойлап, сол үшін өзінің өлең- жырларын 

                               арнаған азаматтардың бірі- ақиық ақын М. Мақатаев.

 

1-жүргізуші:         Қымбатты достар! Ақын өзі айтып кеткендей, ақынның 

                               өмірбаянын, шығармашылығын зерттейтін болсаңдар ол не 

                               жазған соның бәрін түгел оқып шығуды ұмытпаңдар. 

                               Шығармаларыныңбәрін біріктіріп оқып қарағанда, оның

                               шығармалары бір үлкен поэма.

                               Сонымен М.Мақатаевтың жазғандары бір ғана бүтін поэма.

                               Адамның өмірі мен өлімі, қасіреті мен қуанышы туралы поэма.

  Кітап көрмесімен  таныстыру 

                              Тұра алмаймыз ерегеспей, белдеспей,

                              Өтейікші бірімізді- біріміз

                              Өшіктірмей, өкпелетпей, сен деспей.

 

1-жүргізуші:         Жақсы атанды демессің сүйем десем. 

                               Табиғатын тәңірім, ием де сен

                               Адам болып күн кешу қиын маған.

                               Арқа тұтып, өзіңе сүйенбесем,

                               Сен менің сүйегім мен қанымдасың 

                               Жанымдасың, ұятым, арымдасың

                               Саған деген махаббат дамылдасын

                               Тек сенің топырағыңды жамылғасын.

М.Мақатаев, ақиық ақынға арнаған кешіміз осымен аяқталды.