|
|
Тәуелсіздік елімнің ерлік жолы
Желтоқсанның ызғары
Сынып жетекшісі:
Құрметті қонақтар , ұстаздар , оқушылар ! Сіздерді №61 орта мектебінің оқушылары дайындаған « Тәуелсіздік елімнің ерлік жолы » атты кешімізді көруге шақырамыз . 1986 жылы Алматының бас алаңында желтоқсан оқиғасы болды . Бұл оқиға дүниені дүр сілкіндірді . 16 – желтоқсан қазақ халқы үшін ұлы күн , әрі қайғылы , әрі бақытты күн болып саналады. 1986 жылғы желтоқсан оқиғасы қазақ халқында бұрын болмаған ең ауыр да , әділетсіз көтеріліс болды . Енді міне осы желтоқсан көтерілісіне қатысқан ағаларымыз бен апаларымыздың арқасында ата – бабаларымыз үш ғасырға жуық уақыт бойы армандаған тәуелсіздікке қол жеткіздік
І- жүргізуші: Ақбаян
Желтоқсанда , Алматыда , ақ қарда
Алма бақтар ақ қырауға батқанда ,
Күңірене күн күркіреп тау жақтан .
Жайдың оты жалаң қақты шатқалдан
Желтоқсан – заман толғағы байтақ даланың ,
Шарпысқан сәтті үміт пен күдік наланың ,
Желтоқсан – Қайрат , Ләззат пен Сәбира
Құрбаны болған жаланың .
Желтоқсан – жастық қазбалап тегін сұрама ,
Анартау тектес атылмай бір күн тұра ма .
Осылай халқым созылған тура үш ғасыр
Ойналып бітті драма .
ІІ – жүргізуші : Ғани
Желтоқсан – жеңіс . Желтоқсан – ұлы жаңалық
Нохат деп оны нәубетке қойған саналық
Жәнібек , Бұхар , Абылайдан қалған бар болсын
Азаттық ! Елдік ! Даналық !
Рас , досым , 86 есімде
16 – желтоқсанның кешінде ,
Намыс кернеп , шықтық біздер алаңға
Шындық үшін « тар жол тайғақ кешуге »
Осы кештің ашылу рәсімін №61 орта мектебінің тәрбие ісінің меңгерушісі Бөкенбаев Ғалымжан ағайға береміз
І – жүргізуші : Ақбаян
Мүшел толды тәуелсіз ел болғалы ,
Желтоқсан кәмелетке толғалы .
Қос атауы толықтырып бір – бірін ,
Ұлы оқиға екеуі Отандағы .
ІІ – жүргізуші : Ғани
Қонаев Дінмұхамед көсем еді ,
Билік оны үндетпеді .
Колбин « мықты » жанына жолатпады ,
Димаш Ата сөйлесе өстер ме еді ?
Желтоқсан құрбандарын 1 минут үнсіздікпен еске ал у .
І – жүргізуші : Ақбаян
Өкінгенмен пайда жоқ , өткен күндер ,
Қыршын кетті , әттең – ай , көк өрімдер .
Еске алдық , дұға оқып бекзаттарым ,
Алладан нұр , жұмақта көгеріңдер .
ІІ – жүргізуші : Ғани
Ел тілегі осы енді айтпағымыз ,
Сүт бетінде қалқыған қаймағымыз .
Әрбірің бір батырсың дастандағы ,
Желбіреді аспанда байрағымыз
Қазақстан Республикасының мемлекеттік әнұраны . Хор
Баяндама : Әділова Гүлсім
XV ғасырда қуатты қазақ хандығын құрдық . Алайда тәуелсіз Қазақ мемлекеті бейбіт , тыныш өмір сүре алмады . Ұлан – байтақ елімізге жан – жақтан көз тігіп , ойран салушылар көбейді . Қаннен – қаперсіз жатқан елімізге жонғар қалмақтары тұтқиылдан шабуыл жасап, қалық жұртты қан жылатты. XV ғасыр басында дүрліккен ел шұбыра қашып , ақтабан шұбырынды болды
XVІІІ –ХІХ ғасырларда халқымыз еркіндік пен тәуелсіздігінен айырылды . Көмек күткен ақ орыс қазақ халқын аздыра бастады . Ұлан – ғайыр даламыз империя меншігіне айналды . Халқымыздың басынан қара тұман серпілмеді .ХХ ғасырдың 16 – жылы маусым жарлығына жігіт бермейміз деп , қарсылық көрсеткендері оққа ұшырады , қаншасы өз жерінде қырғын көрді . Біздің 1917 жылы бостандыққа қолымыз жетпеді . Өз жерімізде өзіміз қырғынға ұшырап , қуғынға түстік . Мыңдаған жандар ата жұртын тастап , көшуге мәжбүр болды . 1923-1933 жылдарда болған адам айтса нанғысыз ашаршылыққа 9 млн-дай халықтың 2,2 млн – ы опат болды . Тағы аштық , тағы жалаңаштық , тағы өлім . Әлі жоқ дымы құрыған сорлылар елін тастап кетуге мәжбүр болды
1941 – 1945 жылдар аралығында адамзат тарихында болмаған алапат соғыста , бірлік , достық жолында жан қиған қазақ батырлары фашизмнен бүкіл адамзатты қорғап , ерекше ерлік көрсетті
1986 жылы желтоқсанда отты оқиға болды . Елдің егемендігін аңсаған жастар ұлттың намыс құдіретін әлемге паш етті . Осыдан 20 жыл бұрын , яғни 1986 жылы Алматының бас алаңында желтоқсан 21 оқиғасы болды . Бұл оқиға дүниені дүр сілкіндірді , бұл желтоқсанкөтерілісіне қазақ елі аузында жүрген , тарихта аты қалған Қ . Рысқұлбеков ,Е . Спатаев , Л . Асанова және тағы басқа апаларымыз бен ағаларымыз қатысты . 1986 жылы желтоқсандағы көтеріліске жастар ешбір жаман оймен барған жоқ . Олар бейбіт жолмен тәуелсіздікке қол жеткізу үшін қатысқан . Қазір бұл күн қазақ халқы үшін ұлы күн , әрі қайғылы , әрі бақытты күн . Бұл 1986 жылғы желтоқсан оқиғасы қазақ халқында бұрын болмаған ең ауыр да , әділетсіз көтерілістің бірі .
« Орнында бар оңалар » демекші , ел орнында , жер орнында . Жерге жетер байлық жоқ . Жер болса , ел болады , ел болса , ер болады . Ерлеріміздің арқасында Қазақстан егеменді ел болып , дүниежүзіне танылуда . Біздің отанымыз егеменді , тәуелсіз Қазақ мемлекеті . Жүз жиырмадан аса ұлт өкілдері тұратын осынау қасиетті мекенде , асқақтаған өлкеде , кеншілігі керемет , дархан дастархандай далада , егіні теңіздей толқыған , төрт түлігі маңыраған , өндіріс өркендеген мекенде өмір сүруші әрбір адам өз Отанын жанындай сүйіп . оның көк байрағын көкке көтеруді мақтаныш тұтады .
Ән : « Желтоқсан » желі .
Орындайтын : 10 – сынып оқушысы Нұрмырзаева Назерке
1 . Жаттау : Садинов Айбек
Қазақ жері – қонақжай төрлер жері
Қазақ елі – қас сақтай ерлер елі
Елі кедей болмаған , жері байтақ
Едігедей , Бабардай шерлер елі
Қазақ жері көп шеккен қасіретті ,
Қазақ жері өнерлі , өсиетті .
Египетті билеген Бейбарыстай ,
Елі текті , киелі қасиетті .
2 . Жаттау : Жәлелов Көбен
Ел болдың ерік алдың астаналы .
Енді кімнен қазағым жасқанады ?
Тәуелсіз мемлекеттік шежіресі .
Нұрсұлтанның атымен басталады .
Балдай дәмін орманның татып елім .
Егемен деп атады атын елім ,
Аталардың жан беріп жете алмаған .
Орындашы арманын батыл елім .
3 . Жаттау : Әбдіхалықов Азамат
Ашаршылық құрбаны ,
Болған қайран елім – ай
Репрессия құрбаны ,
Болған қайран , ерім – ай
Соғыс зарын шеккен ел,
Қорлықты сонша көрген ел .
Желтоқсанға құрбандық ,
Өз қолымен шалған ел
Дүниеге паш болып ,
Тәуелсіздік алған ел
Нарықтың да қыспағын ,
Жаншыла басып көтерген .
Қазақ деген елім бұл .
Ән : « Ағажан »
Орындайтын : Аманқосова Сұлушаш
І – жүргізуші : Ақбаян
Кең байтақ көз жетпейтін , жерім менің ,
Таулы орман , жасыл жайлау , көлім менің .
Бүгінде бар әлемге даңқың жетті ,
Тәуелсіз Қазақстан – елім менің
ІІ – жүргізуші : Ғани
Ғажап қой сұлу көктем , жаздың әні ,
Тыңдарсың ән – жүректің сазын әлі .
Шіркін – ай жер жетпейді бір өзіңе ,
Қойнауың тұнған байлық қазыналы .
Көрініс : Қайраттың ақтық сөзі .
Орындайтын : Мұратбаев Нұрдәулет
Қайрат : Нұрдәулет
Тағдыр мені аямады , қорлады ,
Жалынсам да , жыласам да болмады .
Қараңғы өмір , бақытым жоқ , жоқ менің
Армандаған ақ сәулеге жетпедім .
Жолдаған сәлемімді дос алмады ,
Шын ба екен – ау , тас керең боп қалғаны .
Айта берем , айта берем – қайбірін . . ,
Ауыр менің , ауыр менің тағдырым . . .
Қайрат : Нұрдәулет
Күнадан таза басым бар ,
Жиырма бірде жасым бар ,
Қасқалдақтай қаным бар ,
Бозторғайдай жаным бар ,
Алам десең алыңдар !
Қайрат деген атым бар ,
Қазақ деген затым бар ,
« Еркек тоқты – құрбандық » ,
Атам десең атыңдар .
Мен не етермін , не етермін ,
Мен келмеске кетермін .
Көрмеген , қош бол , таңдарым ,
Көре алмай мен өтермін .
Хош аман бол артымда
Ағайын , туған азамат !
Артымда қалған ата-анам ,
Ел-жұртым , саған аманат !
Зерттеу жұмысын жүргізу барысында Қайраттың артында қалған бірнеше деректер табылды . Сол деректерден сіздерге Қайраттың үйіне және інісі Талғатқа жазған екі хатын оқушылар оқып береді .
1 – хат Мұхтар Данира
Қайраттың отбасына арнап жазған хаты .
. . . Дүниедегі ең сұмдық зұлымдықты сот алдында азамат сотынан
көрдім . Әділетсіздікпен сот кәрін септі , жас гүлге өлім септі ,
зұлымдықпен атып тұрды да : « ату жазасы » деп жас жұрекке
найзаны сұқты – кетті . « Өспей жатып - өшу , жанбай жатып – сөну »
деген осы да .
« Бақ түссе – маңдайымнан , тас түссе – талайымнан » көріп алдым ,
маған өлім қорқынышты емес , өйткені , адалдығым биік тұр .
. . . Әнеукүнгі кездесу менің « приговорымды » алдыңдар ма ?
Талғаттың суретін неғып тастап кетпедіңдер . Ақша салып кеттіңдер
ме ? Келесіде Талғаттың , Рахат пен Асхаттың суреттері болса , ала келіңдер . Кездеуге кірер алдында , сендерге « кір » деп айтады ғой
қайсысы болса да , я сержант , я капитан , соған беріңдер суретті , бере салсын маған ( өтінесіңдер ғой ) . Кездесуге келердің алдында бір тал
роза гүлін ала келіңдерші . Скоро мейрам ғой . Қонақтар кеп қалғандай болса , комната сәнсіз болмасын . Оны да суретпен бірге беріңдер .
Болса екі тал ( екі штук ), ырым болсын . . .
Өзіме келсем денсаулық жаман емес . Жағдай да солай . Ертеңнен кешке дейін шексіз қиялға берілемін де жатамын . Көкірегімде сол жалғыз
үміт пен шексіз қиял . Жазатын қол жеткен жердің бәріне жаздым ,
кім біледі артының не боларын . Я сен , я мен боламыз да .
Жоғарыдағылар ақтаса , ақтар , болмаса , құдай сақтар . Басқа не
істейміз , аяқтарына жығылатын мен емес . Бар шындықты жазып жібердік , қалғанын өздері білсін . Жазымыштан озымыш жоқ . Барлық таныстарға , достарға меннен сәлем .
Беттеріңнен сүйе бердім . Сәлеммен Қайрат .
23 – қыркүйек 1987 жыл .
2 – хат Әлжанов Бекзат
Туған бауырына арналған хаты .
Сәлем бердік , бауырым Талғат !
Иә , денсаулық , көңіл-күйің жақсы ма ? Әскери өмір , қызмет қалай ?
Не жаңалық бар ?
Атамекен , ауыл жақтан хат-хабар алып тұрасың ба ?
Жазған екі хатыңды да алдым . Рахмет !
Біріншісі , көк қағазға жазылған Дәңкеге переговор бергелі
отырғанда жазыпсың ғой . Екіншісі , 12 наурыз күні жазылған .
Сонымен қатар , Рашит , Кларадан , Кәдір , Ғайшадан және үйден хат алдым . Бәріне де жауап жазып отырмын .
Өзіме тоқталсам , денсаулық сол қалпы .
Көңіл-күй көтеріңкі .
Қасымдағы Мырзағұл деген кісінің ( 37 жаста , 4 баласы бар , ст.60 , 65 ) приговорын өзгертті , яғни , 15 жыл ерекше режим және 5 жыл жер аудару . Іс жағына келсек , сол баяғы соңғы баспалдақта тұрған .
Әзірше еш білінбейді . Мұрзағұлға қарап , не дегенмен кеудеміздегі үміт шоғы аздап лаулап жана бастағандай .
Төбеміздегі тұрақтаған қайғының шет-жағасы аз да болса
сөгілгендей . Сөйтіп , бір-жарым жақсылықтың иісі мұрынға келіп , танауды қытықтайтын сияқты . Өткен хатта жазғанымның шет-жағасын түсінбепсің . Түсіндіріп көрейін . Жала жабушы жалған
куәгерлердің ( әйелі бар , еркегі бар ) айтуына қарағанда мені
Мир – Сәтбаев көшелерінің қиылысқан жерінде халық жасақшысын ұрғанымды , яғни өлтіргенімді көрген- міс . Қылмыс күндізгі сағат
11. 30 бен 12 . 00 арасында , тура сол екі көшенің қиылысқан жеріндегі радиокомитетінің ( Казтелерадио ) алдында , яғни , тротуарда болған .
Куәгер әйелдер сол жерде жұмыс істейді , жұмыс кабинеті жартылай подвал бөлмесінде екен . Терезеден көрген – міс .
Қылмыс солардың терезелерінің қарама-қарсысындағы тротуарда
( 6-7 метр қашықтықта ) болған-мыс . Бәрі де менің түр-түсімді ,
тіпті тебіндеген мұртыма дейін естеріне сақтаған-мыс
(20-30 адамның ішінен ) Фурманов – Абай көшесінде түсіріп алынған фотоны оларға көрсеткенде , бірден таныпты-мыс .
Амал нешік . Беттеріңнен сүйдім ! Тағдыр кездесуге жазсын ! Хат жаз , өткендегідей маған олай ұзақ қылып жазуға кейде ыңғайы келмейді .
Сен жақтан бәрі ыңғайлы .
Сәлеммен ағаң Қайрат . 8 – көкек 1988 жыл
Ән : « Анаға хат »
Орындайтын Нұрмырзаева Назерке
Өлең жолдары : Теңізбаев Асылхан
Кәмелет жас толыпты дүрбелең толы күндерге ,
Кірпіктерге мұз қатып , ұйқы қашқан түрлерге ,
Найзағай намыс ұлдарым , аязда тоңған қыздарым
Алматы маңы толды ғой , шырқыраған үндерге .
Тигенде Горбач шоқпары жарқылдап көзден оттары ,
Шәмшінің әні ұран боп , қазағымды жоқтады ,
Жүректерге шер болып қатқанменен желтоқсан ,
Тәуелсіздік жолының болды тұңғыш соқпағы
Ал , қызыл тіл , мейілінше сайрап қал ,
Егемендік әкелген Ербол , Ләззат , Қайраттар ,
Өскемендік Сәбира , Шыңғожалық Нұртайлар ,
Келер ұрпақ үшінде құламайтын байрақтар .
Еске алсақ өткен сол күні , қолағаш танау Колбинді ,
Желтоқсан боп жазылған алтынменен зор күнді .
Алапатпен басталып , ғаламат боп қалды ғой ,
Ызғырығы кеудеде ұмытпа халқым ол күнді .
Шыңғожадан аттанған , бала қырын баптаған ,
Анасының ақ сүтін Нұртайым болды баптаған
Рупорын алып қолына , азаттықтың жолында ,
Жан айғайын жеткізіп , адалдығын сақтағын .
Айналдым мұндай ұлдардан , Ләззаттай қыздардан ,
Нағыз атом кемесі Арктикада мұз жарған .
Аман болсын еліміз , жемісті болсын жеріміз ,
Құдайым мәңгі сақтасын желтоқсандай ызғардан .
Ән : « Бозбала »
Орындайтын : Мұхтар Данира
І – жүргізуші : Ақбаян
Желтоқсан – заман толғағы байтақ даланың ,
Шарпысқан сәті үміт пен күдік наланың
Желтоқсан – Қайрат , Ләззат , Сәбира
Құрбаны болған осынау бір жаланың
ІІ – жүргізуші : Ғани
Қаймықпады ызғарынан , бұлтынан ,
Қалтыратты империя іргесін
Халықтардың бостандыққа ұмтылған
Бастап берді бір көшін .
Ән : « Мұңайма »
Орындайтын : Орынбаева Айғаным
І – жүргізуші : Ақбаян
Әр дәуірдің еркіне сай нарқы өзгерген алтыннан ,
Айналайын алтын әнім жас өркені халқымның .
Желтоқсанда шындықжырын шырқаймын деп шарқ ұрдың .
Желтоқсанда егеменді ел болсақ деп талпындың ,
Кеудеңде әлі сызы жатыр сол кездегі халқымның
Айналайын , айналайын жас өркені халқымның .
ІІ – жүргізуші : Ғани
Қазақстан дейтін менің бар елім
Жатыр алып жарты дүние әлемін !
Бұл даланы анам жаспен суарған ,
Бұл далада атам қолға ту алған .
Бұл далаға жылап келіп , қуанғам
Бұл даланы көріп алғаш қуанғам
Бұл далада өскен жанда жоқ арман !
Олай болса , заманға иленбей , заманды биле алғыр жас !
Ән : « Хош аға »
Орындайтын : Нұрмырзаева Назерке
Осымен « Желтоқсанның ызғары » атты кешімізді аяқтаймыз .
Көңіл қойып тыңдағандарыңызға көп – көп рахмет .
Хош сау болыңыздар !
15.ХІІ.2012 жыл .
Өткізген :
№61 орта мектебінің тарих пәнінің мұғалімі
Кенжебаева Гүлжан
10 сынып жетекшісі
Соңғы жарияланған материалдар тізімі
Посетители, находящиеся в группе Гости, не могут оставлять комментарии к данной публикации.
| История открытые уроки по истории |
| Педагогика открытые уроки по педагогике |
| Биология открытые уроки по биологии |
| Информатика открытые уроки по информатике |
| Математика открытые уроки по математике |
| Физика открытые уроки по физике |
| Химия открытые уроки по химии |
| Разное открытые уроки |
| География Открытые уроки по географии |
| русский язык |