№

Сабақтың тақырыбы

Мақсаттары

Міндеттері

Күтілетін нәтиже

Оқытуда қол данылатын модульдер, әдіс-әсілдер

Бағалау

Ресур стар

1

Жасуша органоидтері: жасушалық мембрана, эндоплазмалық тор, рибосомалар, митохондриялар, лизосомалар, жасуша орталығы.

Жасуша тірі организімдердің ең кіші құрылымдық бірлігі екендігін және жасушаның ішкі құрылысымен таныстыру

Жасушадағы органо идтердің атқаратын қызметі туралы түсінікті ұғындыру

Оқушылар жасушаның қызметімен және құрыл ысымен танысып оның тірі организм үшін маңызын түсінеді

СТО әдіс -тәсілдері

Формативті

Кестелер, суреттер, АКТ

Сабақ кезеңдері

Мұғалім әрекеті

Оқушының әрекеті

 Қызығушылықты ояту

1. жасушадағы негізгі ораноидтерді атаңдар. Олардың рөлі қандай?
2. Жасуша пішіндері қандай болады?
3. Жасушадағы ДНҚ молекуласы ұандай рөл атқарады?
4. Жыныс және дене жасушаларында хромосомалар саны?
5. Ядроның қызметі қандай?

Оқушылар өз ойларын ауызша айтады.

Мағынаны тану

Тірі жүйенің қарапайым өлшем бірлігі-жасуша.

Жасушаға тәр қасиеттер: 1. Зат және энергия алмасу 2. Өсу. 3. Көбею. 4. Тұқым қуалау. 5. Қозғалыс.

Ағылшын физигі р.Гук 1665 ж микроскоппен тығынды ағаштың жұқа тіліндісінен анықтап қарап, оның ұсақ жасуша ұяшықтардан тұратынын тапты. Сол уақыттан бастап жасуша деп атаған.

Ағылшын ботанигі Р. Брауон 1831 ж икроскоппен жапырақтың құрылысын қарап, жасуша ішіндегі тығыз түзілісті көріп оны ядро деп атаған.

Наміс ғалымы М. Шлейдеен 1838 ж көптеген өсімдіктердің жасушаларын зерттеп, олардың барлығында ядро болады деген қортындыға келеген.Т. Шванн әр түрлі жануарлар жасушаларын зерттеп, ядро тек өсімдіктерде ғана емес жануар жасушаларында болады деген.

Т.Шван мен М. Шлейден жасушалар құрылысы туралы мағұлыматтарды жинақтап жасуша теориясының қағидасын қалаған.

Неміс дәрігері Р. Вирхов 1858 ж жасушалардың бастапқы аналық жасушадан бөіну арқылы түзілетінін дәлелдеді.

1898 ж италиян ғалымы К. Гольджи жүйке жасушаларынан тапқан.

Қазіргі заманда жасушалық теорияның негізгі қағидаларын атаң.

1. Жасуша –тіршіліктің құрылым-қызмет өлшем бірлігінің негізі. Барлық ағзалар жасушалардан тұрады.
2. Барлық ағзалар жасушаларының химиялық құрамы, құрылысы және атқаратын қызметтері ұқсас
3. Жаңа жасушалар бастапқы жасушалардың бөлінуі арқылы түзіледі
4. Өсімдікпен жануар жасушасының арғы тегі бір екендігі.
5. Көпжасушалы организмдер жасушалары ең негізігі бөлігі ядро, ол тұқым қуалау ақпаратын сақтап ұрпақтан-ұрпаққа жеткізіп отырады. 

Тірі организмдер жасушалары ядросының жетілуіне байланысты екі топқа бөлінеді.

                                                                     Жасуша

прокариоттар-ядросыз жасуша                           эукариоттар-ядросы бар жасуша

                Қорыта айтқанда, цитология - жасушаның құрылысын, қызметін, химиялық құрамын зерттейтін ғылым.

1938-1939 жылдары жасуша теориясының негізі қаланды. Жасуша теориясының қалануы - оптикалық құралдардың дамуымен тікелей байланысты болды.

Оқушылар жасушаның қызметімен және құрылысымен танысып оның тірі организм үшін маңызын түсінеді

Ой толғаныс (рефлексия)

Оқушылар кестені толтыру органоидтардық қызметімен танысады.

Үй тапсырмасы

§2 мазмұндау, кестені толтыру