FOR –DO, FOR –DOWNTO қайталау операторы

№18

Сабақтың

9- СЫНЫП.

І

тақырыбы:

FOR –DO, FOR –DOWNTO қайталау операторы (1 сағ)

мақсаттары:

1. FOR –DO опреторыкөмегімен программалауды үйрену.

2. Программаны ықшам, сапалы жазу дағдысын қалыптастыру. Программаның математикалық моделі туралы түсініктерін тереңдеу.

3. Программа мәтінін экранға және дәптерге жазудың эстетикасын сақтауды ескеру.

көрнекілігі:

Паскаль редакторы – Паскал АВС, қайталау операторнының блок-схемасы.

түрі:

Теориялық сабақ.

ІІ

барысы: 

(3 мин)

(10 мин)

Ұйымдастыру.

1. Оқушыларды түгелдеу, журнал толтыру, оқушылардың дәптерлерін, оқулықтарын қарап шығу.
2. Сынып, тақта, парта  тазалығын қарап шығу, қажет болса ескертулер жасау.
3. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

ІІІ

Үй тапсырмасымен жұмыс.

1. Үй жұмысының орындалуын тексеру, есепке алу (Есеп №2ә repeat-until көмегімен жазып келу)

    Үй жұмысы орындалған, бірақ дұрыс емес - 1 ұпай,

                                                жартылай дұрыс - 2

                                                толық дұрыс       -  3

                                                 жоқ                     -  0

2. Қысқаша сұрақ-жауап. (1-2 ұп)

• Әзір-қайталау операторы не үшін қолданылады?
• Дейі- қайталау операторы қалай орындалады?
• Қайталау параметрі деген не?
• Repeat – Until –дің While – do –ден қандай айырмашылығы бар?
• Бұл оперторларда циклдің қайталану саны белгілі ме? (жоқ)
• Қайталанатын процес саны алдын ала белігі болған жағдайда не істеуге болады?

Журналдағы тізім бойынша әр оқушы бір сұраққа жауап береді. Сұрақтар бітіп қалғанда басынан бастап қайтадан қойыла береді. Әр қайталанған сайын сұрақтар күрделене береді. Бір дұрыс жауапқа бір ұпай.

IV

Жаңа сабақ

Лекция

(10 мин)

1.  Қайталау саны алдын-ала белгілі болған жағдайда For – Do және For – Downto операторларын қолданған ыңғайлы. Жазылу түрі:

For <параметр>=<алғашқы мән>

to <соңғы мән> do

  begin;

    <серия>;

   end;

For <параметр>=<соңғы мән>

to <алғашқы мән>  downto

  begin;

    серия;

   end;

V

Сынып жұмысы

(20 мин)

2. ЕСЕП: Сөйлем сөздерден тұратыны белгілі. Клавиатурадан енгізілген сөйлемдегі ең ұзын сөзді және оның қанша таңбасы бар екенін анықтайтын программа жазыңыз:

МАТЕМАТИКАЛЫҚ модел:

Не белгілі?

Цикл параметрі і –типі бүтін сан, сөйлем s– типі жолдық, ең ұзын сөз

mr - типі жолдық, – ең ұзын сөздегі әріптер (таңбалар) саны m–типі бүтін сан.

Не істеу керек?

mr, m шамаларының мәндерін анықтау;

Қалай есептейміз?

бастапқы мәліметтерді енгіземіз s, бастапқы мәндерді меншіктейміз m=0,

Қайталау парамтерi i 1-бастап сөйлем ұзындығына дейін өзгереді. Әр қайталау сайын кезекті таңбаны s[i] аралық шамаға жинақтаймыз, әрі оның бос орынға (пробелге) тең емес екенін тексереміз. Бос орын кездессе r –шамасына сөйлемнің бір сөзі жинақталғанын білеміз. Оның әріптер санын алдынғы сөздің әріптер санымен салыстырамыз да, қайсысында таңба көп болса сол сөзді mr және оның таңбалар санын m сақтап қаламыз.

program uzynsoz;

var i,m: integer;

    mr,s,r: string;

begin

  writeln('Бірнеше сөзден тұратын сөйлем енгізіңіз ');

  read(s); m:=0;

   for i:=1 to length(s) do

     begin

     r:=r+s[i];

     if s[i]=' ' then r:='';

     if m<length(r) then begin m:=length(r); mr:=r;end;

     end;

   writeln('Ең ұзын сөз: ',mr);

   writeln('Оның ',m,' таңбасы бар');

2а) (жеңіл нұсақ)

VІ

Үйге тапсырма

(2 мин)

Оқулықтан 3.7 (96-99 бет)

Есеп №12, программа жазып келу.