Табыс фирманың жалпы шығының жалпы табыстан алып тастағаннан шығады.Кәсіпорын ресурстарға төлегенде өндіріс шығындарын көтереді.Жалпы шығындарды,әр бір тауардың немесе қызметтің жасалуына қолданған ресурстардың бағасын,жасалған тауардың(қызметтің) санына көбейту арқылы есептейміз.Фирманың жалпы табысы,жасалған тауардың бағасын сатылған тауардың санына көбейту арқылы шығады.Фирманың басты мақсаты-пайданы көбейту;бағаны және өндіріс деңгейін  анықтау,жалпы табыс жалпы шығыннан көбірек болдыру.Егер жалпы шығын жалпы табыстан көп болса,фирма шығынға түседі.

Қазіргі кезде өз жемісін беріп үлгерген әдіс-тәсілдердің бірі - пікір талас сабағы. Бұл оқушылардың өз ойын еркін жеткізуге бағытталғандықтан  оқушыларды пікірталас мәдениетіне баулу, жаңа білім алуға мотивация туғызу. Оқушылардың оқуының мәні, сөз әдебі, ерекшелігі , олардың өз көзқарастарын дәйектеп, тұжырымдап айта алу біліктіліктерін жетілдіру.  Я ақшасы көп адамды бай деуге болмайды, себебі ол рухани кедей болуы мүмкін. Сол сияқты ақшасы жоқ адамды кедей деуге болмайды, себебі ол қоғамға қандай да бір пайда әкелуі мүмкін.

Кәсіпкер өз бизнесін ұйымдастыру үшін банктік несиені  жылдық 26 % - бен 150 мың теңгегені 1 жылға алды. Егер, пайыз соммасы несиені бергенге дейін аванс ретінде несие соммасынан шегерілетін болса, кәсіпкер қандай сомма алады? Кәсіпкер банкке бір жылдан кейін қандай сомманы қайтарады.

 Таза мінсіз, асыл тас,

        Су түбінде жатады.

        Таза мінсіз, асыл сөз,

        Ой түбінде жатады.

Мамандық таңдау – жасөспірім жастағы ең маңызды шешімдердің бірі. Үлкен өмірге енді ғана аяқ басқан жас ұланның алдында мыңдаған мамандықтан өзіне лайықты біреуін таңдау міндеті тұрады. Мамандық таңдаудан оқушылар белгілі жазушы, ғалым Жүсіпбек Аймауытовтың «Жан жүйесі және өнер таңдау» еңбегінен де ақыл – кеңестер алуына болады. Автор «Мамандықтың жаманы жоқ, бірақ мұның кез келгеніне икемділік қажет, бұл жай күнелту, тамақ асыраудың ғана жолы емес, үлкен өнерді, зор шеберлікті қажет ететін нәрсе» дейді. Кейбір жастар мамандық таңдау ережесін білмегендіктен өзі қызықпайтын мамандықты таңдайды. Осыдан өз мамандығына қанағаттанбаушылық, реніш сезімдері болып, тіпті алдарына жоспар да құрғысы келмейді. Жеке өмірге қадам басқан әрбір жас үшін мамандық таңдау мәселесі ең маңызды кезең болып табылады.

Салықтар -  бұл мемлекеттің бюджетке жеке және заңды тұлғалардан  алатын міндетті      жарнасы.  Салықтар, сонымен қатар, үкіметтің көзқарасы бойынша, зиян қызметке бөгет болу үшін қолданады.Мысалы: «күнә» салықтары деп аталатын спиртті ішімдіктер мен темекілерге салынатын салықтар ақша алу және, сонымен бірге, темекі шегу мен ішімдік ішуден адамдардың көңілін аудару мақсатымен алынады.Бұл салық акцизді салық деп аталады.

Тұтыну кредиті- қолма –қол ақша,тауар алып қызмет көруді қамтамасыз етеді,оларға ақшасын төлеу ұзақ уақытқа созылады.Кредит арқылы заттың ақысын төлемей иеленуге болады. Кредит құнына кредиттің бастапқы сомасына төленетін пайыздар және өзге де төлемдер, мәселен, қарыз беруші қарыз ақшаның сомасына қосатын қызмет көрсетулер мен қамсыздандыру төлемі кіреді. Қаржылық есептеулер егер біз кредитке әлдене зат сатып алсақ, онда әлгі затты нақ ақшаға сатып алумен салстырғанда әлдеқайда көп төлейтіндігімізді көрсетеді. Солай болуы да керек себебі сіз затты сатып алу үшін ақша жинап сарылып күтпейсіз, уақыттан   ұтасыз.

АҚШ- тағы барлық кәсіпорындардың  80%- ке жуығын жеке және отбасылық кәсіпорындар құрайды. Жеке кәсіпкерлік 15 миллионға  жуық адамды қамтиды, олардың қолында бизнесте әрекет ететін қаражаттардың 14%- ке жуығы шоғырланған. Шағын кәсіпорын саны жыл сайын 10%- ке өсіп отырады.

Валюта –осы елде пайдаланылатын ресми мемлекеттік ұлттық ақша бірлігі.   Ұлттық валюта – елдің ақша бірлігі.   Құндылығы бойынша кез келген басқа тауармен салыстыруға, кез келген тауарға айырбастауға болатын әмбебап тауар – бұл   ақша. Алғашқыда түрлі тайпалар мен халықтарда ішкі және сыртқы сауда-саттықта оның басты заттары болып табылатын тауарлар бөлініп шы-ғып, олар құн төлеуге пайда- ланылды. Яғни, ерте заманда гректерде, римдіктерде, славяндарда, монғолдарда, қыпшақтарда – мал, ертедегі Русьте, Скандинавияда – аң терісі, Қытайда – шай, Абиссинияда – тұз ақша рөлін атқарды. Кейін тауар өндірісі мен тауар айналымының дамуы нәтижесінде ақша рөлі түрлі металдарға ауысты.

Қаржы - жеке тұтынушыларға қызмет етпейді, ол экономикалық дамуы мен ұдайы өндіріс процесін қамтамасыз етуге бағытталған, ал ақша – жеке тұтынушыларға қызмет етеді. Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаевтың  «Әуелі экономика, содан кейін саясат» деген қағидасы өзін-өзі  ақтады. Осыған байланысты мектепте  қазіргі нарықты экономика кезеңінде   жас ұрпақты  еңбекке, адалдыққа, шаруашылыққа қожалық етуге, ұқыптылыққа, іскерлікке тәрбиелеу элементтерін пайдалануымыз қажет.