Ертіндіге  (концентрацияға) берілген есептерді шешу.

  Ертіндіні проценті бойынша табуға арналған есептер ҰБТ-да жиі кездеседі. Оны шығару көптеген оқушылар үшін  қиындық туғызады. Сондықтан да ертінділердің қосылыстарына арналған есептерді ескі тәсілмен шығаруға болады.Ескі тәсілмен есепті теңдеу құрмай-ақ тез есептеп табуға болады. Ескі тәсіл бойынша шығару жолы төмендегідей схема бойынша жүзеге асады:

            В                 |A – C|

 А

            С                 |A – B|  

мұндағы  В, С қосылатын ертінді , А – қосылғаннан кейінгі шыққан ертінді

|A – C|, |A – B|  - әр ертіндіден қанша бөлік алатынын көрсететін оң шама.

Мысал арқылы түсіндірейік:

1- есеп. 95%-тік күкірт қышқылын алу үшін 80%-тік күкірт қышқылының 50грамына 100%-тік күкірт қышқылын қосу керек. Қосылатын күкірт қышқылының массасын тап.

 Шешуі:

                      50г

                 80%               5

95%

                100%             15

     50:5=10

     15*10=150

жауабы 150грамм

Схема бойынша 80% -тік күкірт қышқылынан 5 бөлік ал 100%-тік күкірт қышқыланан 15 бөлік алу керек. Сондықтан әр бөліктің құнын білу үшін 50грамды 5 бөлікке бөлеміз. Шыққан санды  15-ке көбейтеміз.

2-есеп. 5%-тік сірке қышқылының ертіндісіне 40%-тік сірке қышқылының ертіндісін қосып, 30%-тік сірке қышқылының 140 гр. алынды. әр ертіндіден қанша грамм алынған?

Шешуі:         

                  5 %               10

140г 

30%

                  40%              25

10+25=35

140:35=4

10*4=40

25*4=100

жауабы:  40грамм, 100 грамм

3-есеп. Екі қоспаның біреуінде 40%, екіншісінде 20% күміс бар. 32 %-тік қоспа алу үшін 20кг бірінші қоспаға екінші қоспадан қанша кг қосу керек?

Шешуі:

                     20кг

                  40 %             12

32%

                  20%              8

8* 

  Жауабы: кг.

4-есеп. Теңіз суының құрамында массасы бойынша 5% тұз болады. Құрамында тұздың концентрациясы 1,5% болу үшін 15л теңіз суына қанша литр тұщы су құю керек?

Шешуі:

                    15л

                  5 %               1,5

1,5%

 0%                 3,5

15:1,5=10

3,5*10=35

жауабы: 35л

5-есеп. 30%-тік  және 10% -тік тұз қышқылдарын қосып, 600грамм 15%-тік тұз қышқылының ертіндісі алынған. Әр қышқылдық ертіндіден неше грамнан алынған?

Шешуі:

                  30 %              5

600г 

15%

                  10%              15

5+15=20

600:20=30

30*5=150

30*15=450

  жауабы: 150гр., 450гр

6-есеп. Сұйықтықтың құрамында тұз қышқылы салмағы бойынша 5%. 40кг сұйықтыққа құрамындағы тұз қышқылы 2% болу үшін неше кг таза су құю керек?

Шешуі:

                  40кг

                  5 %               2

 2%

                 0%                 3

40:2=20

20*3=60

жауабы: 60кг.