Химиялық реакциялардың типтері. Химиялық реакция теңдеулері бойынша есептеулер

Сабақтың тақырыбы

Химиялық реакциялардың типтері. Химиялық реакция теңдеулері бойынша есептеулер

Сабақтың мақсаты

1. Химиялық  реакция  типтері мен реакция теңдеулерін теңестіру ұғымдарын қалыптастыруды одан әрі жалғастыру.
2.  Реакция теңдеулері бойынша сандық есептер шығаруды үйрену.
3. Ұқыптылыққа, өз еркімен, топпен жұмыс жасауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі

Жарыс сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілдері

Маршрут қағазы, «Ойлан – жұптас – бөліс», «Химиялық лото», шатасқан реакциялар, топпен жұмыс

Көрнекіліктер

Үлестірмелі қағаздар, плакаттар, смаиликтер, түрлі түсті қағаздар

Қолданылған әдебиеттер

1. Н.Нұрахметов, К. Сарманова, К. Жексембина  Химия – 8сынып Оқулық;
2. Г. Е. Рудзитис, Ф. Г. Фельдман,  Химия – 8 сынып Оқулық;
3. Ә. Е. Темірболатова, Есептер мен жаттығулар жинағы – 8 сынып
4. Н. Б. Мұхаметжанова, Қ. Қ. Сәдуақасова, Сатылай кешенді талдау технологиясы
5. О. Н. Сускина, Н. П. Шишкина, Химия сабақтарында оқушылардың білімі мен біліктіліктерін бақылау тәсілдері

Күтілетін нәтиже

Оқушылар химиялық реакция теңдеулерін құрастыра білу, реакция типтерін анықтай білу,

Сабақтың жүру барысы

Уақыт

Жоспаз мазмұны

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушыдан іс-әрекетінен күтілетін нәтиже

3 мин

Ұйымдастыру кезеңі/смаиликтер арқылы тренинг /

Мақсаты: оқушылардың көңіл-күйін көтеру

Оқушыларды түгендеп, топқа бөлу. Түрлі түсті ұзын-қысқа қағаздар арқылы топқа бөлінеді. Әр топ өздерінің аттарын құрастырады. Смаиликтер тарату. Берілген смаиликтер арқылы оқушылар өз эмоцияларын көрсетеді.

Оқушылардың көңіл-күйі көтеріліп, сабаққа қызығушылығы артады.

10 мин

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі /маршрут қағазы/

Мақсаты:Оқушылардың өткен материалдар бойынша алған білімдерін тексеру.

Оқушылар маршрут қағазын алып, берілген бағыт бойынша әр топ  тапсырмаларын орындайды.

№23287 қағазы: ЗМ – 23; АС – 2; М – 8; К – 7.

ЗМ – 23: Массасы 49 г күкірт қышқылының H₂SO₄  зат мөлшерін табыңдар.

АС – 2: Масасы 10 г неон газында қанша молекула саны болатынын табыңдар.

М – 8:2 моль көмірқышқыл газының СО₂ массасын табыңдар.

К – 7: Зат мөлшері 100 моль метан СН₄ берілген. Осындағы метанның көлемін есептеңдер.

№78223 қағазы: К – 7; М – 8; АС – 2; ЗМ – 23.

К – 7: Зат мөлшері 2 моль хлорсутек НСІ берілген. Осындағы хлорсутектің көлемін есептеңдер.

М – 8: Зат мөлшері 2 моль иіс газының СО массасын табыңдар.

АС – 2: Көмірқышқыл газының 66 грамында қанша молекула санын болатынын табыңдар.

ЗМ – 23:Масасы 28 грам фосфор қышқылының Н₃РО₄ зат мөлшерін табыңдар.

Оқушылар берілген тапсырмалардан:

1. Зат мөлшерін есептеуді;
2. Авогадро санын есептеуді;
3. Заттың массасын есептеуді;
4. Заттың көлемін есептеуді біледі. 

20 мин

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі / «Ойлан – жұптас - бөліс» әдісі

Оқушыларға бүгінгі тақырыпқа байланысты мәтін беріледі. оқушылар мәтінді оқып, бір-бірімен бөліседі.

Мәтін

1. Қосылу реакциясы:

А – а: Екі немесе бірнеше заттың бірігіп, бір күрделі  затқа айналуын қосылу реакциясы деп атайды.

Fe + S =FeS

CaO + H₂O_­ = Ca(OH)₂

CaO + H₂O + CO₂ =Ca(HCO₃)₂

Fe + O₂ + H₂O = Fe(OH)₂

2. Айырылу реакциясы:

А – а: Бір заттың бірнеше затқа айналып, ыдырауын айырылу реакциясы деп атайды.

H₂O             H₂ + O₂

CaCO₃ = CaO + CO₂

KMnO₄ = K₂MnO₄ + MnO₂ + O₂

(CuOH)₂CO₃ = CuO + CO₂ + H₂O

3. Орынбасу реакциясы:

А – а: Күрделі заттың құрамындағы бір элемент атомының орнын басқа жай заттың атомы басатын күрделі зат пен жай зат арасындағы реакция – орынбасу реакциясы деп аталады.

Fe + CuCl₂ = Cu + FeCl₂

Zn + HCl = ZnCl₂ + H₂

Fe + H₂O = Fe₂O₃ + H₂

Zn + CuCl₂ = Cu + ZnCl₂

4. Алмасу реакциясы:

А – а: Екі күрделі заттың құрамындағы атомдар (атомдар тобы) бірінің орнын бірі басуы арқылы жүретін реакция  - алмасу реакциясы деп аталады.

CuO + H₂SO₄ = CuSO₄ + H₂O

Fe₂O₃ + HNO₃ = Fe(NO₃)₂ + H₂O

Al₂O₃ + H₂SO₄ = Al₂(SO₄)₃ + H₂O

BaCl₂ + H₂SO₄ = BaSO₄ + HCl

Оқушылар мәтінді оқып, бір-бірімен бөліседі.

5 мин

«Қатесін тап!» теңестірілмеген теңдеуді теңестіру

Оқушыларға берілген мәтіннен реакция теңдеулерін теңестіру қажет.

Оқушылар химиялық реакция теңдеулерін теңестіруді біледі.

2 мин

Жаңа сабақты бекіту/Химиялық лото/

Әр топқа квадраттарға бөлінген, сұрақтар жазылған карта беріледі. Ойыншыларға бір жағында жауабы бар, ал екінші жағында суреті бар кесілген карточкалар да үлестіріледі. Топтар сұрақтары бар картаның үстіне жауаптары бар карточкаларды суретін жоғары қаратып қоюы керек. Тапсырма толық орындалғанда тұтас сөз шығады.

Сұрақ карточкалары:

Жауаптары бар карточкалар

Бұл тапсырмада оқушылардың логикалық ойлау, жылдам әрекет ету қабілеттері артылады.

3 мин

«Шатасқан  реакциялар» әдісі

Оқушыларға әр түрлі түсте жазылған реакция теңдеулерінің жартысы және жауабы жазылған тапсырмалар үлестіріледі.

Оқушылар жарты реакция теңдеуінің дұрыс жауабын жазып, теңестіріп қандай реакция типіне жататынын айту керек.

1. Al + Cl₂ = AlCl₃
2. NaHCO₃ = Na₂CO₃ + H₂O + CO₂
3. Mg + H₂SO₄ = MgSO₄ + H₂
4. CaO + HCl= CaCl₂ + H₂O

Оқушылардың реакция теңдеуді құрастыра біледі. Онымен қоса жылдам логикалық ойлану қабілеттері дамиды. Сөздік қоры көбейеді.

1 мин

Үйге тапсырма

1. §19 оқу, 49-53 беттер
2. №6,7,9 тапсырмалар, 53 бетте.

1 мин

Бағалау