Саяси қуғын сүргін және халықтар депортациясы

Басты бет » Уроки » Саяси қуғын сүргін және халықтар депортациясы

Сабақ тақырыбы: Саяси қуғын сүргін және халықтар депортациясы

Сабақ мақсаты:

Білімділік:Қазақстанныңкөпұлттымемлекетболуынаәсереткентарихижағдайларжайлытүсінікті оқушыларға толық меңгерту.

Дамытушылық:ОқушыларғаҰлыОтансоғысын, тыңжәнетыңайғанжерлердіигеружәнетәуелсізҚазақстанжылдарындағыдемографиялықсаясатжөніндегімәліметтердітолық меңгерту.

Тәрбиелік:ОқушылардыңОтантарихынасүйіспеншілікарттыру, патриотизмге, интернационализмге, ынтымаққатәрбиелеу.

Сабақтүрі:Жаңабілімдімеңгерту

Сабақтың өтілу әдісі:Оқушылардыңшығармашылыққабілетіндамыту.

Көрнекіліктер: ҚРкартасы, Дүниежүзікартасы, кесте, сызба.

Сабақтыңбарысы:

- олардың сабаққа қатысуын түгендеу

- оқушылардың оқу құралдарын түгендеу

- үйтапсырмасынбекіту

Жаңасабақжоспары:

Оқушылардыңқызығушылығынарттыруүшінсұраққойылады.

- «Қазақстан 30 жылыжераударылғанхалықтардыңерекшеөлкесінеайналды».

Депортация – күштепжераударунемесебелгілібірадамдартобынжазаретіндетуғанжерінебасқажергеаударуҚазақстанғабасқахалықтыңжаппайқоныстандыру 1937 жылы басталған. Кеңесодағынакапиталистікмемлекеттерденқауіптөнуінебайланысты «шекаралықаймақтардытазарту үшін» Қазақстанға күрд, түрік, грек, поляк жәнет.бұлттаржераударылғанынкөреміз.

№ Халықтар Жылы Саяситарихы Саны

1 Поляктар 1936 жылы 28 сәуір Укаринаның шекаралық аймағынан 54,7 мың поляк

2 Корейлер 1937 жылы Қиыр шығыстан 95,903

3 Курд, Ассирия, Иран, Түріктер 1937 жылы Шекарааймағынмекендеген «сенімсіздер»

4 Немістер (еңірі топ) 1941ж 28 тамыз Поволожьеауданынан 361000

5 Латвия, Литва, Эстония, Молдова халықтары 1941-42 жж «Саясисенімсіздер» 3,6 мың – латыш 808 мың – литван

6 Солт.Кавказ бен Қырымаймағындағы аз ұлттар 1943 ж «Отанға опасыздықжасаған», «Жауменынтымақтастыққұрды».

7 Курд (Азербайжан, Армения) 1944 ж «Сенімсіздер»

8 Түріктер (Грузия) 1944 ж

9 Шешен мен ингуштер 1944 ж «Саясисенімсіздер»

10 Солт.Кавказдарбалкарлар 1944 ж Қызыл Армия жолында «бандиттік-бүлікшілтоптарұйымдастырылды» дегенайыппен.

1946 жылықазандаелімізде 890698 арнайықонысаударушыларболды.Олардыңжаңақоныстарынтастапкетуінетиымсалынды, бұлжағдайдыбұзғанадам 20 жылғадейінкатргалықжұмысқажегілді.

ЖалпыалғандаҚазақстанғатыңигеругекеліпқосылғанхалықтар, қоныстанушылар, Гулегтұтқындарынсанамағанда орта есеппен 1560 мыңадамкелді.

(Бұл – 30-50 жылдар)

1954 – 56 жыларалығандаҚАзақстанға 600000 астамадамтыңигеруге елдің түпкір – түпкірінен 102 ұлтөкілдеркелді.

1939-59 жылдараралығындағыхалықөсуі 3210234 құрады

1959 ж Республика халқы 9,3 мыңадамболды

Казактарөзжеріндеазатын 30 %

Орыстар 42,7 %

Украиндер 8,2 %

Немістер 7,1 %

Татарлар 2,1 %

Өзбектер 1,5 %

Белорустар 1,2 %

Ұйғырлар 0,6 %

Корейлер 0,8 %

т.б ұлт өкілдері 5,9 %

Сұрақ: Қазақхалқыныңөзжеріндеазайыпкетуі не себептен?

/Қазақ халқы тағдыры тоталитарлық режим, Қазақстанлегерьлерөлкесі. Гулаг, концлагерьлер/

- ҚазақхалқыСталиндіксаясатқұрбандарынқарсыалды.

Жаңа сабақты пысықтау:

- Саясиқуғын-сүргін мен халықтардепортациясыдемографиялықахуалғақалайәсеретті.

- Қазақстанныңкөпұлттымемлекетболуынақандайсебептерәсеретті. олқашаннаносындайелгеайналды?

- 1954 жылыҚазақстанжазушыларыныңсъезінде М.Шолохов сөз сөйледі. Қандаймезгілде?

- ҰлыОтансоғысынанкейінгідемографиялықахуалғасипаттамаберіңдер.

- Тыңигерудіңдемографияғатигізетінәсеріқандай?

Сәйкестігін тап

Қазақстандағы тыңжәнетыңайғанжерлердіигерудің

а) экологиялық ұтымсыздығы

б) экономикалық мақсатсыздығын

в) әлеуметтіктиімсіздігі 1. Жанар-жағар май жәнебасқаэнергетикалықматериалдарұтымсызпайдаланылды.

2. Қазақ халқы 61% өсті.

3. Көші-қонкездеріболғанаудандареңбеккүшіжеткіліктіауданнанеңбеккүшізәруауданғаайналды.

4. Республикадағынегізгіхалықтыңүлессалмағы 30% төмендеді.

5. Көпмөлшердежержыртусалдарынанкең көлемдегі құрғақшылық өсе түсті.

6. Қазақхалқыныңтілінемәденидамуынақауіп төнді.

7. 9 млн.га.астамжержелэнергиясына ұшырады.

Тест:

1. Станилизмніңжазылушаралары:

a) Ату жазасы

b) Жераудару

c) КСРО-дан тысжергеқуыпжіберу

d) Еңбекпентүзеулагерінеқамау

e) Берілгенжауаптыңбәрідұрыс

2. Сталиндікжендеттердіңқолынанқазаболған, казактыңтарихмектебініңнегізінсалушы.

a) Ж.Аймауытов

b) Ә.Марғұлан

c) М.Шоқай

d) Т.Рысқұлов

e) С.Аспандияров

3. 1937 жылықыркүйек-қазанайларындаОңтүстікҚазақстан, Жамбыл, Алматы облыстарынақоныстандырылған 2400 отбасықайданжераударылды:

a) Сібір, Украина, Молдова

b) Қиыр Шығыс, Әзірбайжан, Армения

c) Солтүстік Кавказ, Грузия

d) Латвия, Литва, Эстония

e) Түркіменстан, Татарстан, Белорусия

4. Қазақстаннанқаншаадам ГУЛАГ-қажабылыпатылды?

a) 14000

b) 22000

c) 25000

d) 27000

e) 39000

5. XX ғ.30ж тоталитарлықказармалықжүйеніенгізгенқайраткеркім?

a) И.В.Сталин

b) Н.С.Хрущев

c) В.И.Ленин

d) М.Троцский

e) Ф.И.Голощекин

6. ЖазалауқұрбаныболғанМ.Төленовқандайқызметтеболды?

a) Ағартуісініңхалықкомиссарлары

b) Тілшіғалым

c) КСРО ҒА Қазақ филиалы басшысы

d) Жерісініңхалық комиссары

e) Спорт шебері

7. 1920-1930 жж. Қазақзиялыларынқудалауғабелсенеараласқанкім?

a) Н.Ежов

b) Ф.Голощекин

c) А.Андреев

d) Ч.Құрамысов

e) Е.Ерназаров

8. А.Байтұрсынов 1934 ж кімніңөтінішібойыншаайдауданбосатылды?

a) Е.Пешкова

b) А.Понкратова

c) Т.Рысқұлов

d) Ә.Бөкейханоы

e) С.Андреева

9. Карлагтүрмесінежабылғанзиялықауымөкілдеріната

a) Н.Айтақов

b) А.Л.Чижевский

c) А.П.Пржевальский

d) Барлығы дұрыс

10. ҚиырШығыстан 110000 корейұлтыныңөкілдеріҚазақстанғақайжылдарықонысаударды?

a) 1937 ж қыркүйек – қазан

b) 1939 ж қыркүйек – қазан

c) 1940 жқыркүйек – қазан

d) 1941 жқыркүйек – қазан

e) 1942 жқыркүйек – қазан

Семантикалық карта толтыру

Уақыты 1881-1883 ж 1896 – 1905 ж 1926 ж

Жераударылғандар

Себебі

Нәтижесі

III. Мағынаны тану.

№2 оқулықтан «Саяси-қуғын-сүргінжәнехалықтардепортациясы» тақырыбыноқу.

№3. «Т» кестесіорындау.

Қазақстанғакеліпқоныстанғанхалықтар Қазақстанға депортацияланған халықтар

IV.Ой-толғаныс.

№4. Сәйкестендірутестісі.

1) Поволжье аудандарынмекендейтіннемістердіжераударуқайжылыбасталды?

2) «Бандиттік-бүлікшілтоптарұйымдастырды» дегенайып кәмдерге тағылды?

3) «Коммунизмгеқарсышықты» депкімдердікөшірді?

4) Депортация деген не?

5) ҚиырШығыстанкөшірілгенкорейлер саны қанша?

6) Еңалғашқыжераударылғандаркімдер?

7) 1954-64 жж. Қазақстанғақаншаадамкелді?

8) 1989 ж санақбойыншаҚазақстандақаншаұлт өкілі тұрады?

9) Кавказ тұрғындарықайжылыкөшірілді?

10) ГУЛАГ азабынанөткендер саны қанша?

a) 1944 жылы

b) Күштепкөшірубелгілібірадамдартобыннемесехалықтардыжазаретіндебасқаөлкегежераудару

c) 120

d) Балқарлар

e) 1941 жылы

f) Қарашай

g) 600 мың

h) 101 мың

i) Поляктар

j) 95903

Жауабы:

1) Е 2) D 3) F 4) B 5) J 6) I 7) G 8) C 9) A 10) H

Венн диаграммасынтолтыру №5

ҰлыОтансоғысыкезіндегіТыңжәнетыңайғанжерлерді

жераударусаясатыигеру барысындағы жағдай

Соңғы жарияланған материалдар тізімі


Кеңес өкіметінің көші-қон саясаты. Халықтар депортациясы

Қазақстандықтар Ұлы Отан соғысы жылдарында

Қазақстан Ұлы Отан соғысы жылдарында

Қазақстан халқы

1920-1930 жылдардағы мәдени құрылыс

Қазақстандағы 1926-1941 жылдардағы индустрияландыру

1930 жылдардағы қоғамдық саяси өмір

Хрущевтың аграрлық саясаттағы «жаңа бағыты» және оның Қазақ КСР-да жүзеге асырылуы, Қазақстанда тың және тыңайған жерлерді игеру.

Саяси қуғын-сүргіннің негізгі кезеңдері

1930 жылдардағы саяси өмір