Жеткіншек жасындағы балалардың эмоцилары

Пікір жазған: педагог-психолог

Бұл бағдарлама педагог-психологтың шығармашылығының арқасында құрастырылды.Авторлық бағдарламада дамыту жаттығулар, тренингтер және әдістемелер баланың эмоционалды-еріктік өрісінде көңіл-күйге бағытталған.Оқушылардың сана-сезімін ,ақыл-ойын ,өмірге көзқарасын ,адамгершілік нормаларын меңгеруіне жағдай жасау –басты міндет.Психологияның сан қырлы әдіс-тәсәлдері жеке бастың рухани және эмоциялық негізін қалауға көмек береді.

Бағдарламаның мақсаты: Оқушының жеке тұлға ретінде өсуі,өзін-өзі жүзеге асыруына көмек беру.

Міндеті: Баланың қарым-қатынас мәдениетін анықтау.

Баланың қызығушылығын ескере отырып, жеке көзқарасына сыни тұрғыда қарауын бақылау.

Тұлғалық өсу,өзіндік даму мотивтерін қалыптастыру.

Оқушыны жоспарлау және мақсатқа жету жолындағы дағдылар мен біліктілік құралдарымен қамтамсыз ету.

Күтілетін нәтиже: Бала жеке тұлға ретінде қоғамдағы қарым-қатынасқа дағдыланады.

Оқушының шынайы өмірде өздерін анықтай алуы,қоғамдағы өз орнын белгілеу, өзін-өзі таба білу мүмкіндіктері қалыптасады.

Кіріспе.

Қоғамдағы әлеуметтік-экономикалық өзгерістерге байланысты жеке тұлғаның дербестік дамуы маңыздылық сипатқа ие болуда.Қазіргі таңда біздің елімізде тұлғаны тәрбиелеу мәселесінде ерекше жағдайда көңіл бөлінуде.Яғни, мектеп оқушыларының бойында шығармашылық қабілетін,бағыт-бағдарын,өмірлік ұстанымын дамытатын мүмкіндіктерді жасауды қажет етіп отыр.Бүгінгі күні аса қажетті мәселелердің бірі-баланы рухани азықпен қамтамасыз ету.Әрбір бала өзінің қоршаған ортасымен тығыз қарым-қатынаста болатындығынан,олардың әсерімен дамитынын ескеру қажет.Психологтың басты жұмысы-оқушылардың іс-әрекеттерін дұрыс бағытқа салу,жеке тұлғалар арасындағы қарым-қатынасты реттеу.Өз ойларын ортаға салып,идеяларымен өзара алмасқанда ғана қарым-қатынастың құндылығы артады,адамдарға көңіл бөлу және мейрімділік пайда болады.Бұл міндеттерді ойдағыдай жүзеге асырылуы , оқушылардың еркін қарым-қатынасына,олардың ұжымдағы өзара қарым-қатынасқа психологиялық тұрғыда бейімді болуына байланыста болады.Сондықтан баланы басты объект ретінде қарап,әлеуметтік тұлға болып қалыптасуына жағдайлар жасау .

Жеткіншек жасындағы балалардың эмоционалды-еріктік өрісін дамытуға арналған бағдарлама.

№	Бағдарлама мазмұны	Әдіс-тәсіл	Ресурстар
1	Құрдастардың қарым-қатынасына диагностика жасау.	«Кемпірқосақтын жеті түрі» әдістемесі.	А4, түрлі-түсті бояулар.
2	Өзін-өзі бағалауына зерттеу жұмыстары	«Карикатура» жаттығуы.	А4, қалам.
3	«Мен» концепциясын қалыптастыру.	«Мені қуанышқа бөлейтін жайттар» жаттығуы.
4	Жағдаяттарды бірге шешу.	«Аяқталмаған сөйлемдер» әдістемесі	Сөйлемдер берілген бланк.
5	Шығармашылық қабілетті дамыту	«Ертегі терапиясы» әдістемесі.	Үнтаспа.
6	Психикалық және сенсорлық процесстердің дамуы	«Телетайп» жаттығуы	үнтаспа
7	Психогимнастика	«Ішкі кедергілер» әдістемесі.	Үнтаспа.
8	Күнделікті өмірді суреттейтін ситуацияларды өзінің жағдайына үйлестіру.	Ситуациялық жағдайаттар	Жағдайлар жазылған сөйлемдер.
9	Өзіне баға,іс-әрекеттеріне талдау жасауға үйрету жұмыстары.	«Позитивті және негативті» әдістемесі.	Әуен.
10	Бойындағы тұлғалық ерекшеліктерін ,басқалармен қатынасын анықтау	«Мен-тұлғамын!» әдістемесі	Талдын суреті
11	Екі жартышардың қайсысы басым екенін анықтау	Адамның психологиялық потенциалы
12	Іс-әрекетті басқаруда жасалынатын жұмыстар	«Ерік-жігер мықты ма?» жаттығуы
13	Қарым-қатынасты зерттеу әдісі	Ряховскийдің тесті «Тіл табысқыштық деңгейі»	Сұрақтар бланкісі
14	Іскерлік қарым-қатынас ойын арқылы өзінің стилін анықтауды дағдыландыру	Психодрама «Өз өмірімнің капитанымын»	Плакат ,түрлі-түсті қаламдар.
15	Қорытынды кездесу.

«Кемпірқосақтың жеті түсі» әдістемесі.

Мақсаты: сынып ұжымындағы қарым-қатынасты бағалау.Әр бір түске бір оқушыны тіркеу қажет.Қасына өзіндік мінез-құлқысын таба білу керек.Аталған жеті қасиетті талқылау.

«Карикатура» әдістемесі.

Қатысушы оқушы өзінің суреттін әзіл түрде бейнелеу.Тақырыптары «Мен үйде» жіне «Мен мектепте».Сурет сонында интерпретация жасау.

«Оңжартышар» немесе «Солжартышар» қайсына мен жатамын?» жаттығуы.Экспресс-талдау әдісі эмоциялық сферасы басым,немесе ақылының қоры басым екенін анықтайды.Әдісте барлық айтылған нұсқаулықтарды орындау.

«Мен тұлғамын!» әдістемесінде оқушы өзінің суретін тал суретінің аясында бейнелейді.Кеңестікте салынған суретке талдау жасаланады.Жоғарыда-алға қарай ұмтылыс,бұтақтарындағы белгі -нәзәктік, талдың ортасында-демонстративтілік,тұғырда бейнеленген нүкте- керітартпалық.

«Аяқталмаған сөйлемдер» әдістемесінде сөйлемдер оқылады.Толықтырулар арқылы оқушы өз ойын білдіреді.

-Егер мені үнемі сынай берсе, мен ________________________

-Мен шыдамды болуға тырысамын,өйткені______________________

-Достықта өмір сүрсем,мен үйренемін______________________________

-Ата-анам маған әрқашан _________________________________________

«Телетайп» жаттығуында оқушылар шеңбер құрып,бір-бірінің қолын ұстайды.Бір оқушыға көз қарасымен ойында телеграмма жібереді.Қабылдаған оқушы телеграмманың мазмұнын табу қажет.

«Екі жартышарлардың қай жағы басым екенін анықтау үшін бірітіндеп нұсқаулықтарды жасау қажет.

. Бас бармақ - қолыңызды айқастырыңыз.Егер де сол бармағыңыз үстінде болса сіз талдауға бейімсіз.Оң саусақ көңіл-күйдің адамы екенсіз.

. Бір көзбен бір нысанаға қарау- сол көзбен қарасаңыз жұмсақ пен кішіпейлдікті білдіреді.Оң көз болса сіз өз дегеніңізден қайтпайсыз.

. Кеуденің үстіндегі қол- оң қол үстінде болса қарапаймдылық белгісіКерісінше сол қол тұрса,сіз назданғыш адам екенің білдіресіз. Алақан соғу-Сол қолыңыз үстінде болса тез шешім қабылдайсыз,оң қолыңыз болса үстінде сіз сезімге бой алдыртасыз.

«Өз өмірімнің капитанымын» сюжеттік-рольдік ойында әрбәр қатысушы нені қалайтынын және неден құтылу керек екенін айтып,жерде жатқан лентадан кесіп өту қажет.