​Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер  рефлексивтік есебі

    ХХІ ғасырдың басындағы қазіргі қоғам тез қарқынды дамып қана қоймай, даму үдерісімен барлық саланы жандандыруда.

    Білім беру саласы да өзгерістерден шет қалған жоқ.Сондықтан педагогикалық инновация білім беру

жүйесін жаңартудың қажетті факторы

     Әдіс-оқу-тәрбие жұмыстарының алдында тұрған міндеттерді дұрыс орындау үшін мұғалім мен оқушылардың бірлесіп жұмыс істеу үшін қолданатын

тәсілдері.Әдіс арқылы мақсатқа жету үшін істелетін жұ-

мыстар ретке келтіреді.Оқыту әдістері танымға қызығушылық туғызып, оқушының ақыл-ойын дамытады,ізденуге, жаңа білімді түсінуге ықпал етеді.

Оқытуда ең басты нәрсе – оқушылардың танымдық жұмыстары.Оқыту әдістері ең анық фактілерді білуді қамтамасыз етеді,теория мен тәжірибенің арасын жақындатады.

 Тәсіл-оқыту әдісінің элементі.Жоспарды хабарлау,оқушылардың зейінін сабаққа аудару,оқушылардың мұғалім көрсеткен іс-қимылдарды

қайталауы,ақыл-ой жұмыстары тәсілге жатады.Яғни, Джон Хеттидің «Көзге көрінетін оқу» 9 алмаз тәсілі:

1.Мектептің мақсаты мен саясаты.

2.Мақсат қою

3.Мұғалім мен оқушы қарым-қатынасы.

4.Үй тапсырмасы.

5.Білімді жетік меңгеру үшін оқыту.

6.Қабілеттері бойынша бөлу.

7.Құрдастарының оқытуы.

8.Күтілетін нәтиже.

9.Кері байланыс.

    Тәсіл оқу материалын түсінуге үлесі  зор.

Оқыту тәсілдерінің түрлері:

*Ой , зейін , ес , қабылдау ,қиялды жақсарту тәсілі.

*Мәселелі жағдаят тудыруға көмектесетін тәсіл.

*Оқушының сезіміне әсер ететін тәсіл.

*Жеке оқушылар арасындағы қарым-қатынасты басқару тәсілдері.

  Демек,тәсілдер оқыту әдістерінің құрамына кіреді.Әдістің жүзеге асуына көмектеседі.

  Оқыту әдістерінің басты қызметі-оқыту,ынталандыру,

дамыту,тәрбиелеу,ұйымдастыру.

  И.Я.Лернер,М.Н.Скаткин оқыту әдістерін оқушылар-дың танымдық жұмыстарының түріне қарай топтастырған.Авторлар балаларға ақыл-ой жұмысының, өз бетімен білім алудың жолдарын көрсетеді.

   Орта білім  беру жүйесінде әлемдік жоғары деңгейге қол жеткізген анағұрлым танымал оқыту әдістемелері арасында сындарлы теориялық оқытуға негізделген тәсіл кең тараған (Hattie,2009)

   Жалпы білім беретін мектептердегі педагогтардың біліктілігін арттыру курстарының бағдарламасынан күтілетін нәтиже бұл оқушының қалай оқу керектігін үйретіп , соның нәтижесінде еркін , өзіндік дәлел – уәждерін нанымды жеткізе білетін, ынталы, сенімді, сыни пікір – көзқарастары жүйелі дамыған, білімді өз деңгейінде меңгерумен қатар сандық техникада құзырлылық танытатын оқушы ретінде қалыптасуын қамтиды. Мектеп жұмысы мен оқушы жетістіктерін өрістетудегі негізгі тұлға- мұғалім ()

    Дүние жүзіндегі көптеген мұғалім іс - тәжіребиесінен тұрақты орын алған оқыту жұмысын ұйымдастыру мен жоспарлаудың негізгі қағидаттарын қолдану орынды нәтижелі екендігін дәлелдейтін фактілер бүгінгі таңда ғылыми педагогикалық әдебиетте жеткілікті деңгейде кездеседі .(6 бет)

   Білім беру мен оқытудың қазіргі заманғы әдістері мұғалімнің күнделікті тәжірибесі және кәсіби шеберлігі өзара байланыста қарастырылады . Оқуға арналған негізгі материалдар «Курсалды нұсқаулықтар» және «Мұғалімге арналған нұсқаулық» болып табылады. «Мұғалімге арналған нұсқаулық» негізі материл тиісті сабақтарда қарастырылатын жеті модульде сараланған.Дегенмен сыни тұрғыдан ойлаудың негіздерін оқушылармен топтық және жұптық жұмыс барысында қажетті дағдыларды дамыту мақсатында білім берудің ерте кезеңінен дамытуға болады.Бұл жолдағы ең бастысы оқушылардың жеке басының тәжірибесіндегі дәлелдерге мән беруге ынталандыру(нұсқаулық)Мен өзімнің мектепте орындауға арналған тапсырманы орындауда,сабағымда жеті модулді басшылыққа алып жоспар жасадым.Себебі оқушыларға берілетін тапсырмаларға модулді енгізу арқылы оқу үдерісінің айырмашылығын және оқушы ның білім-білік дағдыларына,ойлау қабілеттеріне,мысалдарды қандай деңгейде меңгере алатындығын,сабаққа деген қызығушылығы қалай болады деп, яғни бұрынғы дәстүрлі сабақ пен оқудағы жаңа тиімді әдіс-тәсілдерді қолдануда жақсы жақттарын,жетістіктерін зерттеу,байқау мақсатында болды.Жұмысты орындауда  сабақта жеті модульді кіріктіру,тапсырманы сыни тұрғыда ойлауға бағыт – бағдар беру , диалогтық оқыту , бағалау,АКТ-ны қолдануды және оны оқытуда рөлі басты назарымда болды. Ол үшін мұғалімге іскерлік , ізденіс , шығармашылық , табандылық пен төзімділік қажет етедіндігін түсіндім. Ал енді осы жеті модульді оқытуда қолданған жұмыстарыма тоқталсам деймін.

1-сабақ

1- әрекет.

Мұғалім оқушыларды  топқа бөлді.Үш   топқа бірдей тапсырма  АКТ-ны пайдалану арқылы үй тапсырмасы: ”Жануарлар дүниесі” сұрақ жауап, әңгімелеу.Тақырыпты  мақал- мәтелдер арқылы түйіндеу.

2- әрекет.

 Оқушылар:

Мағынаны тануда сөзжұмбақ шешу арқылы жаңа сабақтың тақырыбын ашып  танысты.

3- әрекет.

Оқушылар:

 Постерге мазмұны бойынша сурет салып,баяндап,жоспар құрды.

4- әрекет.

Мәтін бойынша жұмыс жасалып,отбасы берекесі  туралы постермен қорғады.

5- әрекет.

”Радиоға қоңырау шалу ойыны арқылы сұрақ жауап жүргізіліп,сыни тұрғыда пікілерін айту арқылы сабақты қорытындылап, өз-өзін бағалау жүргізілді.

6- әрекет.

   Үй тапсырмасы:Өз отбасы туралы эссе жазу.Сурет салу.

 2-сабақ.

1- әрекет.Оқушылар гүл таңдау арқылы топқа бөлінді.Гүл күлтешелері   арқылы оқушылардың сабаққа дайындығы тексерілді.

Оқушылар:Үй тапсырмасын Кім жылдам? Ойыны сұрақ-жауап арқылы сұралып, отбасы мүшелерін атап,мақал- мәтелдер айтып,салған суреттер көрсетіледі.

2-әрекет.Жаңа сабақ.Оқушылар: Адамның бойында қандай жақсы қасиеттер болу керек?- деген ой қозғалды.

3-әрекет. Оқушылар Ребус шешу арқылы жаңа сабақтың тақырыбы ашылды.

4-әрекет. АКТ-ны қолдану арқылы”суретпен жұмыс.

5-әрекет.Оқушылар: Қонақжайлық  туралы не білеміз? Постермен қорғады. 2 топ сценари құрды,  сұрақ-жауап жүргізілді.Сөздік жұмысы, бағалау  картасымен жұмыс жүргізілді.

6-әрекет. Мұғалім: Білім беру мен білім алудағы жаңа тәсілдер модулін басшылыққа ала отырып  АКТ-ны қолдануда Жұпта,ойлан,бөліс.ойыны арқылы . ,диалогтық оқыту тірек сызбасы пайдаланылды.

3-сабақ

1- әрекет.Әртүрлі стикерге жұлдызша.гүл,смайлик салып балаларға арқасына жабыстыру. Сабаққа деген қызығушылығын ояту,сыйластық  деген сөзді қалай түсінеміз?-деп балаларға ой тастадым.Өткен сабақты еске түсере отырып,жаңа сабақты байланыстыру..

Оқушылар: Сыйластық деген сөзді талдады.

 2- әрекет.Сыйластыққа,тақтаға демонстрациялау әдісін пайдалану   арқылы рөлде ойнату.

Оқушылар :

3-әрекет.  Мұғалім: «Серпілген сауал » ойыны арқылы сабақты ашу. Оқушылар:  (Білім берудегі басқару және көшбасшылық модулін, Білім беру мен білім алудағы жаңа тәсілдер модулін басшылыққа ала отырып,сұраққа-жауап, сипаттау,топтастыру әдістерін қолданды   10–мин)

4-әрекет. Мұғалім. Сұрақ-жауап.Сыйластыққа байланысты бірнеше мысал келтіріп оқушылармен талдау.

Оқушылар: Өмірмен байланыстырып, үлкенді құрметтеуге,сыйлауды  қатыстырып әңгімелейді ,сөзден сөз шығару( СТО модулін,Білім беру мен білім алудағы жаңа тәсілдер модулін басшылыққа  ала отырып  топтастыру, Сұрақ-жауап, сыни тұрғыдан ойлау тәсілдерін қолданды  10-мин)

5-әрекет.Мұғалім: Сабақты қорыту  Кері байланыс.  Тапсырмалар беруОқушылар: Жеке оқушылар бүгінгі сабақтан не алғандарын  ортаға  салады.(Талантты және дарынды балаларды оқыту модулі, Білім беру мен білім алудағы жаңа тәсілдер модулін басшылыққа ала отырып диалогтік оқыту тірек сызбасын қолдану.  5 -мин)

Жұптық әңгіме.

5. Үй тапсырмасы: Сыйластық туралы мақал мәтел жаттау,жазу.

4 -сабақ

1-әрекет.   Мұғалім : интерактив тақтаға мақалдың басы  жазылды ,суреттің жартысы көрсетілді.Стоп кадр ойыны.

Оқушылар: мақалдың жалғасын тауып,суреттің жартысын да тапты..Оқушылардың

 жас ерекшеліктеріне сәйкес білім беру және оқыту модулі, Білім берудегі

басқару және көшбасшылық модулін басшылыққа ала отырып, сұрақ-жауап әдісін қолданды, салыстыру,Мақсат қойып оқу әдістерін қолданды  5 -мин)

  2-әрекет.

Оқушылар :Оқушылар  топтарымен ақылдасып , анықтап  мысал мазмұнын баяндап, сұрақ-жауап жүргізілді( СТО модулін,Білім беру мен білім алудағы жаңа тәсілдер модулін басшылыққа  ала отырып  топтастыру, Сұрақ-жауап, сыни тұрғыдан ойлау тәсілдерін қолданды  10  -мин)

 3- әрекет.Мұғалім: Менің болашақ мектебім  суретін салғызып,өз пікірлерін айту.

Оқушылар: Оқушылар  мектеп суретін салып өз ойларын айтты.

4-әрекет. Мұғалім:президентке хат

Оқушылар: Оқушылар президентке хат жазып,ашық хатқа салды.

5-әрекет: Шығармашылық тапсырма : «Мектептегі өмірім»эссе жаздыру

Қорыту: Мұғалім  «лездеме ойыны» ,интерактив тақтадағы суретпен жұмыс әр топқа бөлек тапсырма береді. Топтар бір бірін бағалайды.өзім бағаладым.

Үйге тапсырма  менің мектебім.эссе сурет салу.

     Әлеуметтік сындарлылық тұрғыдан оқытуды түсіну (Vygotsky,1978,Wood,1998) оқытудағы Кембридж тәсілінің теорялық негіздерінде «Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер» негізінде жатыр.Балалар өзінің түсінігін өзіндік зерттеулері мен әлеуметтік өзара байланысқа сәйкес құратын белсенді білім алушылар болып табылады. «Диалог негізінде оқыту және оқу» (Mercer,1995,Alexander,2008), «Қалай оқу керектігін үйрену» (Flavell,1976,Vygotsky,1978) деген атаулармен танымал педагогикалық тәсілдер әлеуметтік- сындарлылық идеяларының қазіргі заманғы маңызды түсіндірмелер ретінде қолданылады.