Қазақстандағы топырақ жамылғысының типтері

Негізгі бөлімдері

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Кіріспе  5 мин

Ұйымдастыру

Сынып оқушыларына жағымды орта қалыптастыру

Сергіту сәті: «Кімді жақсы көремін, нені жақсы көремін»

Топтарға бөліну: кемпірқосақ әдісі

Оқушылар амандасады

 Сергіту сәтін жасап, 4 топқа бөлінеді.

Қызығушылықты ояту

5 мин

Оқушылардың назарын сабаққа аудара отырып, үйге берілген тапсырманы «Өрмекші торы» ойыны арқылы қорытындылау

Әр топтан оқушылар шығып бір-біріне сұрақтар қоя отырып, бір-бірін тексереді.

Мағынаны тану

«Кемпірқосақ» оқыта-үйрету ойыны

10 мин

1 топ

1 сұрақ: Қазақстанның топырақ зоналары қаншаға бөлінеді?

2-сұрақ: Қара топырақты зона қайсы аймақтарға тән?

Оның құрамындағы гумустың мөлшері қанша?

2 топ

1 сұрақ: Қара қоңыр топырақ зонасы Қазақстанның қайсы аймақтарын

 қамтиды? Құрамындағы гумустың мөлшері?

2 сұрақ: Қара сұр қоңыр шөлді аймақ топырақтары қанша млн. га жерді алып жатыр, ондағы гумустың мөлшері қанша?

3-топ

1-сұрақ:  Топырақ жамылғысы түзілу үшін қанша уақыт керек?

2-сұрақ: Топырақ эрозиясының түрлері қандай

3-сұрақ: Эрозияға бейім жерлер қанша, оның себептері қандай?

4-топ

1.Су эрозиясының себептері қандай?

2.Эрозияға қарсы қолданылатын агротехникалық шараларды қалай жүргізуге болады?

3. Ауылда топырақ құнарлылығын жақсарту үшін не істеу керек?

Жауап: Қара қоңыр ( 52 с.е)

 Қара қоңыр топырақ ( 52-48 с.е)

Қоңыр, сұр топырақ ( 48 с.е----)

Жауап: Сілтісізденген қара топырақ

              Кәдімгі қара топырақ

              Қуаң даланың қара топырағы деп аталады.

 Республиканың 25,5млн га 9,5%

Гумус-6-8 %

Жауап: Күңгірт қара топырақ

              Жай қара топырақ

              Ашық қара қоңыр топырақ

90,6млн.га -34%

Гумус-4,5-3%

Жауап:120 млн. га 44 % алып жатыр

Гумус -1-2 %

Жауап: 18см -1400-7000 жыл

Жауап: Жел және су эрозиясы

Жауап: 70млн.га 26%

52млн. га –жел эрозиясына бейім.

17млн.га су эрозиясына бейім

Сандар сөйлейді

5 мин

Сұрақтар: Қара топырақтағы гумустың      мөлшері?

6—8%

Қара қоңыр топырақ зонасы Қазақстанның қанша жерін қамтиды?

90,6млн.га

Қара қоңыр сұр топырақ қанша гектар жерді алып жатыр?

44%

Жел эрозиясына бейім жердің көлемі

52млн. га

Су эрозиясына бейім жердің мөлшері

17 млн.га

Сәйкестендір

5 мин

Қара қоңыр топырақ             52. с.е

Қара топырақ                         52-----48с.е

Қара сұр қоңыр топырақ       48.с.е

Ыстық орындық 5мин

Сұрақтары:

Шарын ауылында қандай топырақ түрлері бар?

Топыраққа байланысты қандай мақал-мәтел білесіңдер?

Құрылымды топырақ дегеніміз не?

Топырақ түзуші факторларға нелер жатады?

Иә немесе Жоқ жауаптары ойыны  мин

1.Алғашқы топырақ қабаты 500 млн. жыл бұрын кембрий дәуірінде пайда болған

2. Оны зерттеген В.В Докучаев

3. Топырақтың құрамы құмды, құмдауытты болса құнарлы болады

4.Топырақтың құнарлылығы оның құрамына, байланысты емес

5.Құрылымы кесек топырақтарды құрылымды топырақ деп атайды

6. Құрылымына қарай топырақ 4 ке бөлінеді

7. Күндіз топырақ қызады, ауаның көлемі ұлғаяды, ауа тысқа шығады

8. Түнде ауа топыраққа өтеді

Иә

Иә

Жоқ

Жоқ

Иә

Жоқ

Иә

Иә

Ой толғаныс

3 мин

Слаид арқылы қорытындылау

Талдайды, көреді, жадында сақтайды.

Бағалау

Критерийлер бойынша жинаған ұпай санына қарай бағалйды

Оқушылар сабақтың критерийлері бойынша өздеріне ұпай жинайды

Кері байланыс

2 жұлдыз 1 тілек

Үйге тапсырма