Автоматты атыс қаруларының дамуы тарихы

Мұғалімнің есінЕ

Оқушыларға берілетін тапсырмалар

І ұйымдастыру кезеңі

Бұл «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйден орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді.

№

Қарудың ұрыстық қасиеті

ТОЗ-8

ТОЗ-12

1

2

3

4

5

6

7

Калибрі,мм

Салмағы,кг

Оқтың бастапқы жылдамдлығы

Ату жылдамдығы,мин/рет

Көздеу қашықтығы,м

Оқтың алысқа ұшу қашықтығы,м

Оқтың қиратқыш күші,м

5,6

3,12

310

10-12

250

1250

800

5,6

3,5

310

10-12

250

1500

800

ІІ кезең.Топтық жұмыс.Жаңа сабақты өз бетімен меңгеру

Теориясы «Білу» (кім? Не? Қашан? Қайда? Не істеді? Сұрақтары қатыстырылған тапсырма болуы керек)

Калашников автоматы неге арналған?

5,45 мм жетілдіріәлген Калашников автоматы жауынгердің дербес қаруы, ол қарсыластың тірі күшін жою мен атыс құралдарын құртуға арналған. Автоматтың(пулеметтің) авторы кім? Оның қысқаша өмірбаянын баянда?

Практикасы: «Қолдану» қарапайым тапсырмалар болуы керек

Автоматтың негізгі бөліктері:ұңғы қорабының қақпағы, газ поршеньді, бекітпе жақтауы, бекітпе, қайтармалы механизм, ұңғы жабуы бар газ түтігі, соққы-ағытқыш механизм, оқжатар, жалпы сөндіргіш, жабдығы мен пенал,сүмбі, сүңгі-пышақ, құндақ, ұңғы қорабы, көздеу аспаптары, тапанша сабы.

Практика: «Баға беру»(сен қалай ойлайсың? Не істер едің сұрақтары қатыстырылған)

Сендер қалай ойлайсыңдар, автомат (атыс қару) бізге күнделікті өмірде  керек пе, әлде тек қана соғыс жағдайда ғана пайдаланған дұрыс па?Жауабы: негізінде атыс қаруы соғыс кезінде жаудың тірі күшін жоюға арналған.

ІІІ бағалау кезеңі(жеке жұмыс)деңгейлік тапсырмалар орындалып,балл жинаңдар.

Теориясы: «Білу»(кім? Не? Қашан? Не істеді?)

Практикасы: «Қолдану»

1-деңгей. 1. 5,45 АК жауынгердің қандай қаруы болып есептеледі?Ж: 5,45АК жауынгердің жеке қару болып есптеледі.

2 Калашниковке қару құрастырғандарды ата.Ж: Мосин, Шпатин, Диктерев,Симионов

3 1947 ж автоматты ойлап құрастырған кім? Ж: М.Т.Калашников 1949 ж дүниеге келген.

4 АК-і құрастыруда көмек бергендерді ата. Ж: Милащук, Тестов, Кусайын,Кравченко,Медведь

Оқулықтың 183-бетіндегі кестемен жұмыс

2-деңгей (5 балл+4 балл-9 балл)

Теориясы: «Түсіну»(неге? Себебі? Неліктен?)

1. Бекітпе жақтауы бекітпесімен алдыңғы орында ненің әсерімен оралады? Ж:Бектас жақтауы бекітпесімен алдыңғы орынға қайтармалы механизм әсерінен оралады.
2. Бекітпенің жабуы ненің әсерімен жүзеге асады? Ж:Бекітпенің жабуы оның оңға қарай  бұрылуымен және бекітпенің ұрыстық  дөңестерінің ұңғы қорабыныңұрыстың тіректеріне кірумен жүзеге асады.
3. Автоматтың  автоматтық әрекеті неге негізделген? Ж:Автоматтың автоматтық әрекеті ұңғы арасынан газ камерасына бөлінетіноқ-дәрі газдарының қуатын  пайдалануға негізделген

Теориясы: «Түсіну»неге? Себебі? Неліктен?  Сұрақтары қатыстырылған тапсырмалар болуы керек

Автоматтың автоматтық әрекеті неге негізделген?Автоматтың автоматтық әректеті ұңғы арасынан газ камерасына бөлінетін оқ-дәрі газдарының қуаты пайдалануға негізделген.Себебі ату кезінде оқтың соңынан ілескен оқ-дәрі газдарының бір бөлігі ұңғы қабырғасындағы саңылау арқылы газ камерасына ұмтылады, газ прошенінің алдыңғы қабырғасына қысым түсіп,поршень мен бекітпе жақтауы бар бекітпені артқы орынға итеріп тастайды.

Теориясы: «Талдау» (салыстыр,айырмашылығы неде?)

№

Сипаттама

АК-47

РПК-74

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Ұңғы калибрі,мм

Нақты атыс қашықтығы м

Атудың көздеуші қашықтығы

Тура атыс қашықтығы,м

А) кеуделік фигура

Б) жүгіруші фигура

Шоғырланған атыс қашықтығы,м

А)жер  үстіндегі нысаналар бойынша ұшақтар мен парашютшілерге 6 атыс қарқыны,ату/мин

Ұрыстың ату жылдамдығы, ату/мин

Жарақталған оқжатар мен қосқандағы салмағы,кг

Сүңгі пышақ салмағы,гр

Оқжатардың сыйымдылығы, патрон

Оқтың ұшу алыстығы,м

Оқтың бастапқы жылдамдығы,м/с

5,45

500

1000

440625

1000

600

3,6

490

30

3150

900

5,45

600

1000

460640

1000

600

3,6

-

45

3150

960

Теориясы: «Жинақтау»(қорытынды шығару, сызба, сөзжұмбақ құрастыр)

Автоматтың түрлері:

І Калашников автоматының түрлері:

1. Тұрақты дүмімен (АК-47) 1947
2. Тұрақты дүмді көздеуішімен (АК-74)
3. Жиналмалы дүмімен (Ак-47) 1974
4. Жиналмалы дүмді және түнгі көздеуішімен(АКС-74н)

ІІ АК және РПК оқжатарымен қосқандағы салмағы:

1. АК-74-3,6 кг; РПК-74-5,46кг
2. АКС-74-3,5 кг; РПКС-74-6,61 кг
3. Ак-74н-5,9 кг; РПК-74н-7,76 кг
4. АК-74н-5,8 кг; РПКС-74н-7,91 кг

Теориясы: «Талдау»(салыстыр айырмашылығы неде?)

1. Автомат Калашникоа пен пулеметтің  салмағындағы айырмашылығы неде? Ж: Ак-47 салмағы-3,6 кг.РПК-74 салмағы-5,46 кг.
2. Пулемет пен автоматтың оқжатардағы айырмашылығын салыстыр, неше патрон артық сыяды РПК-ге?Ж: РПК-45-патрон АК-74 -30 патрон.
3. РПК пен АК-74 оқтың бастапқы жылдамдығын салыстыр.Ж: РПК-960 м/с.АК-74-900 м/с.

Пркатикасы: «Қолдану»(өзгертілген жағдайдағы тапсырмалар болуы керек)

1. Түнгі атыс кезінде қандай құрал пайдаланады?Ж: Түнгі табиғи жарық жағдайындағы түнде атуға арналған жан-жақты көздеуші бекітіледі.
2. Қарсыласпен қоян-қолтық шайқасты автоматқа не бекітіледі? Ж: Қарсыласпен қоян-қолтық шайқаста автоматқа сүңгі пышақ бекітіледі.
3. АК атқанда қандай оқтар қолданады? Ж: Болат өзекті жарқырауық және сауыт бұзғыш, өртегіш оқтар  қолданылады.

Теориясы: «Жинақтау» (қорытынды шығар,сызба,сөзжұмбақ құрастыр  деген сияқты тапсырмалар болуы керек)

Генерал-лейтенант М.Т.Калашников: «Қазақстан – менің екінші Отаным»

1. 1919 ж Алтай аймағында Курьяда туылды.
2. 1937 ж Матайға келіп депода жұмыс істеді.
3. 1938 ж әскерге Матйдан аттанды.
4. 1949-1990 ж дейін 50-70 мемлекетте  автомат шығарылды.
5. Матайға келіп, «АК-47» автоматын жолдастарының көмегімен жасады.
6. Қарудың 150-ден астам түрін ойлап тауып, оның түрі қазір қолданыста.
7. Еңбегі бағаланып, Екі мәрте Соцалистік Еңбек Ері, 15+-тен аса ғылыми атағы бар, 11 астам орден, медальмен марапатталады.
8. 1942-47 жж Депо бастығы өзі аттас Калашников «АК-47» жасауға Милащус,Тестов,Құсайын,Кравченко,Медведь көмектесті.
9. «АК-47»-нің шығарылуына А.Қойшығұлов қолдау жасады.
10. 1941 ж жараланып госпитальда «АК-47»автоматтың сызбасын жасады.
11. 1949 ж  дәрежелі Сталиндік сыйлйқ алды.
12. АК-47-нің тарихы туралы американдық ғалым Э.К.Икел кітап жазды.
13. 2003 ж 50 жылдан кейін Матай стан. Келген Калашников Президенттің қабылдауында  болды.
14. 6 мемлекеттің гербінде автоматтық суреті бар.

Автоматтың негізгі бөліктері мен механизмдері:

1. Ұңғы қорабымен,соққы-ағытқыш механизмімен көздеу жабдықтары.
2. Ұңғылы тежеуіш компенсатор
3. Ұңғы қорабының қақпағы
4. Газ поршеньді бекітпе жақтауы
5. Бекітпе
6. Қайтармалы механизм
7. Ұңғы жабуы бар газ түтігі
8. Құндақ
9. Оқжатар
10. Сүңгі-пышақ
11. Сүмбі
12. Жабдығымен пенал

Практикасы: «Баға беру» (Сен қалай ойлайсың? Не істер едің? сұрақтары қатыстырылған)

Сен қалай ойлайсың?

1. Автоматты толық емес  бөлшектеуді неден бастар едің?
2. Автоматты қарау кезінде ақау табылса не істер едің?