Сұлтанқажиева Мейрамгүл
№148 мектеп-гимназияның тарих пәнінің мұғалімі
Пәні:Қазақстан тарихы
Сыныбы: 7-сынып
Сабақтың тақырыбы: Архитектура және өнер
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға архитектура және өнер туралы сипаттама беру. Адамзат жасаған өнер және архитектура қазынасының жетістіктерімен таныстыру.
Тәрбиелік: Мүсін, сәулет, өнер туындыларындағы шеберлікке, өнерге деген қызығушылығын арттыру, көркемдікке, сұлулыққа тәрбиелеу.
Дамытушылық: Оқушының ой-өрісін ізденіс арқылы ойлау қабілетін дамыту.
Сабақтың түрі: Жаңа тақырыпты игерту.
Сабақтың әдіс тәсілі: Түсіндіру, талдау, іздену, сұрақ-жауап, шығармашылық жұмыс.
Сабақтың көрнекілігі: белсенді тақта, карта, үлестірмелі қағаздар, сызбалар, түрлі ескерткіш сурет.
Пәнаралық байланыс: әдебиет, сурет сабағы.
Сабақтың барысы:
I. Ұйымдастыру кезеңі:
«Халықтың кемеліне келіп, өркендеуі үшін алдымен азаттық пен білім қажет»
Ш. Уәлиханов
II. Үй тапсырмасын тексеру:
1-тапсырма: « Бұл кім? Ол не? » (суреттерді, слайд арқылы көрсетіп, жауап алу)
1. Тәуке хан суреті
2. Түрік балбалы
3. Томирис патшайым
4. Абылай хан
5. Айша бибі күмбезі
6. Жәнібек хан (1478-14)
7. Ахмет Йассауи кесенесі
8. Әмір Темір
9. Төле би Әлібекұлы (1663-1756)
10. Қаз дауысты Қазыбек би (1667-1764)
11. Әйтеке би (1682-1766)
2-тапсырма. « Сәйкестендіру тесті»
Сайрам 715-718жж.
Жабғу Шегу
Сұлу қаған Қимақ билеушісі
610-618жж. Испиджаб
Түргеш қағандығы Түрік қағандығы
Қарлұқ қағандығы 704-756жж.
Шаш 756-940жж.
552-603жж. Иран тілді
Бумын Ташкент
Соғды Қаған

III. Үй тапсырманы бекіту:
«Ақ тілек» жұптық жұмыс (ойынға қатысушылар өз ойларын, іс-шарадағы қуаныштарын, тілектерін, алғыстарын қағаз арқылы жазады)
IV. Жаңа сабақ:
Архитектура және өнер
Мақсаты: тақырыптың мақсатын ашу, сипаттама беру, архитектура жетістіктерімен таныстыру.
V. Жоспары: (слайд арқылы)
1. Архитектура және өнер ұғымы
2. Бейнелеу, мүсін, өнер
Архитектура сөзі латынша «құрылысшы» деген мағына береді. Ал құрылыс дегеніміз – жобасы күрделі, биік, әсем салынған архитектуралық ғимарат. Архитектура – сәулет өнері. Сәулет өнері Қазақстанда орта ғасырларда дамыды. Қалалар мен қоныстарда кесенелер, мешіттер мен моншалар салынды. Оларды жасаған шебер күйдірілген және ішкі кірпішті пайдаланған. Кесене ішінде құлпытас қойылған. Төбесі күмбезбен жабылып, есігі шығысқа қаратылған. Сол заманның бізге жеткен ескерткіштері – Айша бибі мен Бабаша Әже, Қарахан, Қожа Ахмет Йассауи ескерткіштері.
Өнер деген сан саламат, ауқымы кең ұғым. Мәселен, сөз өнері, ән өнері, айтыс, зеңгерлік өнер және тағы басқалар.
«Өнерлі өрге жүзер» дейді қазақ халқы. Елімізде б.з.б. ғасырлардан жалғасып келе жатқан сақтардың «аң стилі» тек аңдарды бейнелеуімен маңызды. Ал қазақтың бай мәдениетінік ежелгі өнерлеріміздің бірі.
(слайд арқылы, суреттер көрсетіледі)
Әшекей бұйымдарда жануарлардың мүсіндерін сомдау арқылы ежелгі дүние зергерлері өздерінің өмірге көз қарасы, дүниетанымын бейнелеген екі бұғының мүйіздері бірігіп өріле келе ғаламның негізгі кіндігі саналатын әлемдік бәйтеректің діңіне айналғандай көрініс береді.
«Айтыс» бейнесінде тумысынан шешен, ойын өрнектеп жеткізе білетін ақын болғандықтан, екі майталманның бір бірімен сөз сайысына түсіп, айтысуы тек қазақта ғана бар өнер екенідігі дәлел. Өнер мәңгі өшпейтін дүние. Ән өнеріне қысқаша тоқталайық: КСРО халық артисі, қазақтың бұлбұл әншісі Б. Төлегенова; еліміздің атақты әншісі М. Ильясова; ҚР халық артисі Е. Хасанғалиевтар. Ән өнерінің шеберлерімен мүсін өнерінің үйлесімділігі төл мәдениетіміздің тереңдігі, байлығы.
Ал, архитектура яғни сәулет өнерінің қалдықтары Тараз, Қызылөзен, Баба Ата, Қостөбе қалаларында жүргізілген археологиясының үлкен жетістігі.
Академик Байпақбетин зерттеуі бойынша ақыртас ғимараты ең ежелгі архитектуралық құрылыс.
VI. Жаңа сабақты бекіту.
(шығармашылық жұмыс)
«Ой-толғаныс» сатысы. Әр топ өз белгілерін архитектурамен байланыстыра отырып таныстыру.
VII. Проект – жобалау.
(әр топ өз армандарындағы мектепті салып, таныстыру)
VII. Бағалау.
Үй жұмысын беру: тақырыпты оқып, архитектура және өнер туралы мәліметтер жинақтау
Соңғы жарияланған материалдар тізімі

Қазақстанның ХIV – XV ғасырлардағы сәулет өнері Сәулет ескерткіштері Сәулет өнері және құрылыс Қазақстанның ХIV – XV ғасырлардағы сәулет өнері Орта ғасырлардағы өнер Архитектура және өнер (ҮІ-ІХғғ) Сәулет ескерткіштері Түріктердің рухани мәдениеті Сәулет өнері Қазақстанның ХIV – XV ғасырлардағы сәулет өнері.

Автор Сұлтанқажиева Мейрамгүл

Алматы қаласы, №148 мектеп-гимназия

Бөлім: Материалы / Тарихтан ашық сабақтар | Көрсетілім: 5098 | Қосты: NA | Ілмек сөздер: