Сабақтың мақсаты: Оқушыларға вальстің королі атанған сазгер  Шәмші 

Қалдаяқовтың өмірінен қысқаша түсінік беру; сазгерлік

өнердің рухани құндылық екенін мәтіннің   мазмұны 

арқылы түсіндіру                          

Дамытушылық мақсаты:  Өнерге, өнер адамдарына құрмет  сезімдерін  

                                                 ояту, сөздік қорларын молайту.

алғырлыққа, тапқырлыққа, сезімталдыққа тәрбиелеу.      

Сабақтың әдіс- тәсілдері:  сұрақ- жауап, түсіндіру,талдау, 

                                               жинақтау, топтастыру,түртіп алу әдісі, оза оқыту  

                                                технологиясы

Сабақтың көрнекілігі:  Ш.. Қалдаяқовтың хикаяттар кітабы, «Ұлан»  

газеті, Қыран құстар ,Шәмшінің суреттері.

Сабақтың түрі:    Жаңа сабақ.

Сабақтың барысы:  

 Сабаққа психологиялық дайындық. 

Алғақойғанмақсатымыз: 

• Тыныштықсақтау

• Ойымыздытолықайту.

• Бір-біріміздітыңдау.

 

Сабақтыңбарысы:I. Ұйымдастырукезеңі

Сәлемдостымаманба?

Мынаубейбітзаманда.

Бізгебілімүйреткен,

Ұстазымменіңаманба?

Шәкірттерінойлайтын,

Ұстаздарымаманба?

Мұғалімніңсөзі:

 Оқушылар сіздерге үйге  тапсырма ретінде өз қолдарыңнан бір-бірлеріңе арнап сыйлықтар жасап келіңдер деп айтып едім ғой, ендеше сол сыйлықтарыңды бір ауыз тілектеріңді айтып қастарыңда отырған оқушыға тапсырыңдар.

1 слайд (экранғаназараудару)

• Оқушылар, өткенсабақтабіздер «өнер» дегенсөздітоптастырыпедікқой.  Ендешеайтындаршақандайөнертүрлерінбілеміз?

(Би өнері, суретөнері, әнөнері, күйөнері, айтысөнері, мүсін өнері)

• Жақсы, балалар! 

• Өткенсабақтақандайөнертүріментаныстық?

• Суретөнеріментаныстық. СуретөнерініңмайталсуретшісіӘ.Қастеевтуралыоқыдық

 

ІІ.Үй тапсырмасын пысықтау. 

1. "Әбілхан Қастеев"әңгімелеу

2. Қастеев туралы деректер жинақтау

3. Ш.Қалдаяқов, Л.Бетховен, Б.Байқадамов туралы ақпарат жинақтау. 

 

3 слайд

ІІІ.Жаңа сабақ.

 

 Бүгінгі сабақта өнердің бір түрі ән өнерімен танысамыз. Өнердің дамуына зор үлесін қосқан  Қазақстан халық әртісі ән падишасы, қазақ вальсінің королі атанған сазгер Ш.Қалдаяқов туралы болмақ.

-БізбүгінсабақтаШәмшіатамыздыңжақындосыболған, соңғыжылдарыбіргежүргенсеріктесдосы, ақынОразбекБодықовтың "Аққұстуралыаңыз" аттыәңгімесіментанысамыз. 

-

ТақтағакүнніңжадынжаздыртМұғалімніңсөзі:

Мәтіндеәнніңқұдіреттілігітуралы, анасыныңШәмшігеайтқанәңгімесібаяндалады.

Оқушыларсендергеүйтапсырмасыретінде осы мәтінгеқатыстыкейіпкерлертуралыдеректер жинақтапкелудітапсырыпедім, берілгентапсырмалардысабақбарысындасұрапотырамын.

Оқушы:  Автор жайлымағлұмат беру

ОразбекБодықов 1927жылы Қызылорда обл. Шиеліауданындатуылған. Жазушы, аудармашы,драматург. Шығармаларынан «Қанжар мен домбыра» «Дала тұтқыны» «Әл-Фараби» т.б

1. Мәтінді тұтас оқу

2. Мәтінді оқи отыра таныс емес сөздердің астын сызып отыру.

Сұраққа жауап алу

Y. Топпен жұмыс

І топ -Бетховен кім?

ІІ топ-Байқадамов кім?

ІІІ топ-Мазмұнын айту

оның музыкаға деген құштарлығы басым болып, біржола өнер жолына түседі.Б.Байқадамов-балаларға арналған көптеген әндердің авторы.

 

Оқушы:Людвиг Ван Бетховен (1770-1827) жылдары Германия Бонн қаласындатуған. Ата-тегімузыканттарұрпағы. Людвиг өтетұйық бала болыпөседі. Әкесі Бетховен клавесин аспабындажәнескрипкадаойнаудыүйретті. 6-7 жасынанбастапмузыканыұнатты.

 

Ш.Қалдаяқовтуралыкім не біледі? 

Оқушы:ШәмшіҚалдаяқов (1930-1992)  аса көрнектісазгер, әнжанрыныңәйгілімайталманы, халықәртісі. ОңтүстікҚазақстаноблысыныңҚызылқұмауданындадүниегекелген. 1956 жылы 25 қазандабелгіліақынЖұмекенНажімеденовпенбірлесіп,еліміздіңқазіргіәнұранынаайналған "МеніңҚазақстаным" әнінжазды. 1956-1961 жылдарысазгердіңжүзденастамтамашатуындыларыдүниегекелді. Осы бес жылдағыәндеріарқылыШәмшіатамызбүкілҚазақстанғатанымалбелгілікомпазиторболыпүлгерді. Қазақ ССР-ніңеңбексіңіргенмәдениетқайраткері. 1991 жылы 29 желтоқсандаШәмшіҚалдаяқовқахалықәртісіатағыберілді. Қазақстанхалықәртісіәнпадишасы, қазақвальсініңкоролі.

Экранмен жұмыс

 

Мұғалімніңсөзі

• Оқушылар, осы сендерәнсабағындаШәмшіатамыздыңәндерінайттыңдарма? Қандайәніестеріңде?

«Анатуралыжыр»

Әнінжазған: Ш.Қалдаяқов

Өлеңінжазған: ҒафуҚайырбеков

Осы анатуралыәнніңшығутарихынакөзжүгіртсек. (экраннантыңдау)

(Оқушыларөлеңайтады)

        Автор:Шәмшіөзанасытуралыбылай толғанады. Меніңанамныңеңсүйіктіәні «Қорлан» едідейді. Анасыөнердіжақсыбағалайтын, жақсыәнайтатынадамболсакерек. 

Бірдеанасықаттыауырып, өзінің о дүниелікболатынынакөзіжетті. АлматыданШәмшібаласыншақырып, өзініңсоңғысөздерінайтыпкетліп:

Анасы: « Балам! Бұлөмірденжаскеттімдемеймін! Жазмышмағанкелінніңқызығынкөруді, немересүюдіжазбады. Тағдырсолай. Жалғызтілеуім-сен аман бол!»

Автор: Шәмшіанасынанбұлдүниедешынайырғалытұрғанынбіліп, анасыныңкеудесінебасынтөсепөксіпжылапжібереді.

Шәмші:Анакетпеші мен сізгеқарыздармын! Сіздіңбасыңызғакүмбезорнатуқолымнанкелмес, бірақсізгеәнніңеңсұлуын ,еңнәзігінарнаймын, Ана !

Автор: Бұл 1907 жылы 4 қыркүйекболатын. Шәмшіуәдесіндетұрып, 1951 жылы «Анатуралы» әніндүниегеәкеледі.

 

YІ. Сөздікпенжұмыс

Тау мүлгіп-тау ұйқығакетіп.

Көлтынып-көлтып-тынышкүйгетүстіп.

Аспанегіледі-аспанжылағандайкүйгетүседі.

                                       Осы сөздіктідәптерлерінежазыпалады.

YІІ. Мәтіндібөліктергебөлу.

1. Әнәлемініңпадишасы

2. Анаданестігенхикая

3. Аққұсәнініңқұдіреттілігі

4. Қарақұстыңәнгетабынуы.

 

YІІІ. Тауыпоқып, дәптергежазу

МәтіннентабиғаттыңАққұсәнінетабынғанжерінсуреттейтінтұстардытауыпдәптерлерінежазыпалу.

І топ-Аққұсәнініңқұдіретініңтабиғатқа, адамғаәсері

ІІ топ-Табиғаттыңәнқұдіретінетабынуы

ІІІ топ-Қарақұстыңаққұсәнінтыңдағанғадейінгі, тыңдағаннанкейінгі

жай-күйі. 

-Әншініңбойындақандайерекшеқасиетболған?

-Автор Ш. Қалдаяқовтан не жайындасұрады?

-АққұстуралыаңыздыШәмшіағакімненестіген?

-Аққұстыңәнінетабиғат,адамдарқалайшатабынған?

-ҚарақұснеліктенАққұстыңкөзінжоймақшыболды?

-Аққұстыңақырғыөтініші не еді?

-Аққұсажалданқалайқұтылды?

Ана туралы жыр                    Сағынышым менің

Қайықта                                 Бақыт құшағында

Арыс жағасында              Әнім сен едің

Сыр сұлу                           Менің Қазақстаным

«Менің Қазақстаным» мемлекеттік рәміздердің бірі әнұранға айналған ән құдыреті емеспе? Бұл әнұран алғаш рет 2006 жылы президентіміз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевты ұлықтау рәсімінде орындалды.

-Ендеше сабығымды осы Шәмші атамыз жазған әнұранмен аяқтайық.

     Әндерің ғасырларға жалғасатын

     Жаңғырып жанымызда қалар атың.

Дүбірлі дүниені түгел шолсаң,

    Өзіңнен сазгер-әнші бар ма асатын?!-дей келе Қазақ даласын әнімен тербеткен Ш. Қалдаяқовтың тағдыры мен ғұмыры осы төрт жол өлең түгелімен арналғандай.Ән өнерінде жарық жұлдызындай із қалдырған Ш. Қалдаяқовты қазақ халқының ұлттық мақтанышы сазгердің серісі деп айтсақ қателеспейміз. 

1.«Әннің құдіреті» атты тақырыпта әңгіме жазу.

2. Мәтінді оқу

3. Сөзжұмбақты шешу

 

ІХ. Оқушыларды бағалау.