Бастапқы заттың біреуі артық мөлшерде берілгенде химиялық реакция теңдеуі бойынша реакция өнімін есептеу

 

Массасы  33,3  г кальций  хлориді бар ерітінді мен массасы  16,4 г натрий фосфаты бар ерітіндіні араластырғанда неше грамм алюминий гидроксиді түзіледі?

 Берілгені:

m (СаСl₂) = 33,3 г

m (Nа₃РО₄) = 16,4 г

Т/к  m (Са₃РО₄)₂)

Шешуі:

1-әдіс.

1) Реакция теңдеуін жазып, есептеуге қажетті қосылыстардың молярлық массаларын анықтаймыз:

ЗСаСl₂ + 2Nа₃РО₄  = Са₃(РО₄)₂↓+ 6NаСІ

М (СаСl₂) = 111 г/моль

М (Nа₃РО₄) = 164 г/моль

М (Са₃РО₄)₂) = 310 г/моль

2) Реакция теңдеуі бойынша :

З•111г  СаСl₂   ––––––––––  2 •164 г  Nа₃РО₄

33,3 г  СаСl₂     ––––––––––     х г  Nа₃РО₄

 

         33,3 •328

х =  ––––––––––  = 32,8 г

            33,3 

  3)  33,3 > 32,8  болғандықтан, кальций хлориді артық мөлшерде алынған. Әрі қарай есептеуді натрий фосфаты бойынша жүргіземіз:

2 •164 г Nа₃РО₄  ––––––––––   310 г  Са₃(РО₄)₂

  16,4 г   Nа₃РО₄   ––––––––––    х г  Са₃(РО₄)₂

 

         310 •16,4

х =  ––––––––––  = 15,5 г

             328 

 

2 -әдіс.

1) Есептеуге қажетті қосылыстардың молярлық массаларын анықтаймыз:

М(СаСl₂) = 111 г/моль

М(Nа₃РО₄) = 164 г/моль

М(Са₃РО₄)₂) = 310 г/моль

2) Есептің шарты бойынша реакцияға түсетін заттардың зат мөлшерін есептейміз:

           m                                           33,3 г

 = –––––   ;      (СаСl₂) =  –––––––––––  =  0,3 моль

           М                                       111  г/моль

 

                                  16,4 г  

  (Nа₃РО₄) =  –––––––––––  =  0,1 моль

                              164 г/моль

 

3) Реакция теңдеуін жазып, заттардың формулаларының үстіне анықтаған зат мөлшерін, ал астына теңдеу бойынша реакцияға түсетін зат мөлшерін жазамыз:

 

0,3 моль      0,1 моль          ? моль

 З СаСl₂ + 2Nа₃РО₄ =  Са₃(РО₄)₂↓+ 6NаС1

  3 моль        2 моль             1моль

Реакция теңдеуі бойынша 3  моль кальций хлориді  2 моль натрий фосфатымен әрекеттеседі. Бастапқы заттардың мөлшерін салыстырамыз:  v (3СаСl₂) > v (2Nа₃РО₄)

3) Реакция барысында зат мөлшері аз зат толық жұмсалатын болғандықтан, есептеуді натрий фосфаты бойынша жүргіземіз:

 

               

                    0,1моль             х моль

ЗСаСl₂ + 2Nа₃РО₄ = Са₃(РО₄)₂↓+ 6NаСІ

                   2 моль             1 моль

 

2 моль  Nа₃РО₄   ––––––––––   1 моль  Са₃(РО₄)₂

0,1 моль Nа₃РО₄ ––––––––––   х  моль  Са₃(РО₄)₂

 

        0,1 •1

х = ––––––  = 0,05 моль

           2 

m = М •;      m(Са₃(РО₄)₂) =  0,05 моль•310 г/моль  = 15,5 г                                                       

                                                                                Жауабы:  15,5 г.                      

Массасы  10 г  алюминий карбиді  (Al₄C₃)  массасы  10 г  сумен әрекеттескенде түзілен метанның  (қ.ж.)  көлемін есептеңіздер.                                                                                                Берілгені:                                                                                                                                                                       m (Al₄C₃) = 10 г                                                                                                                                                          m (Н₂О) = 10 г                                                                                                                                                                 Т/к  V (СН₄)                                                                                                                                                             Шешуі:                                                                                                                                                                               1) Реакция теңдеуін жазып, есептеуге қажетті қосылыстардың молярлық массаларын анықтаймыз:

  10г           10г                    ?

Al₄C₃ + 12Н₂О = 3СН₄ + 4Al(ОН)₃

1 моль   12 моль       3 моль

  144          18         V_m =22,4л/моль

М(Al₄C₃) = 27 •4+12• 3 = 144 г/моль

М(Н₂О) =1•2+ 16 = 18 г/моль

 

2) Есептің шарты бойынша реакцияға түсетін заттардың зат мөлшерін есептейміз:

            m                                           10 г

 = –––––   ;      (Al₄C₃)  =  –––––––––––  =  0,069 моль

            М                                      144 г/моль

 

                          10 г  

(Н₂О) =  –––––––––––  =  0,55 моль

                       18 г/моль

Реакция теңдеуі бойынша,  1 моль  Al₄C₃  12 моль  сумен әрекеттеседі,  0,069 моль  Al₄C₃    мен 0,069•12=0,828 моль су қажет.  Демек,  0,55 моль су  0,069 моль  Al₄C₃ - мен әрекеттесуге жеткіліксіз. Реакция барысында зат мөлшері аз зат толық жұмсалатын болғандықтан, есептеуді су бойынша жүргіземіз:

                            3                          1                        0,55 моль

 3) (СН₄) =  –––––  (Н₂О) =  ––– (Н₂О) =  –––––––––   =   0,137 моль

                           12                        4                               4

4) Реакция нәтижесінде бөлінетін газдың көлемін зат мөлшері бойынша есептейміз:

 V(CH₄) = (CH₄) • V_m = 0,137 моль • 22,4 л/моль = 3,07 л

                            Жауабы: 3,07 л.

ЕСЕПТЕР

 

1) Массасы  29,2 г  тұз қышқылы мен массасы  44 г натрий гидроксиді бар ерітінділерді араластырғанда түзліген ас тұзының массасын есептеңіздер.

                                                                                   Жауабы:  46,8 г.

 

2) Массасы  47 г  калий оксидіне массасы  40 г  азот қышқылының ерітіндісімен әсер етті. Реакция нәтижесінде түзілген  калий нитратының массасын есептеңіздер.

                                                                                   Жауабы:  64,12 г.                                                                                                                                                                                      

 

3) Массасы  40 г  мыс (II)  оксидіне массасы  49 г  сусыз күкірт қышқылымен әсер етті. Түзілген тұздың массасын есептеңіздер.         

                                                                                   Жауабы:  80 г.                                                                         

 

4) Массасы  36 г алюминийге массасы  64 г  күкіртпен әсер еткенде, түзілген алюминий

 

сульфидінің массасын есептеңіздер.                                                                                                         

                                                                                   Жауабы: 100 г.

 

 5) Массасы  53 г  натрий карбонаты бар ерітіндіге массасы  49 г  күкірт қышқылының ерітіндісімен әсер етті.  Реакция нәтижесінде түзілген тұздың массасын есептеңіздер.

                                                                                     Жауабы: 71 г.                                                                                                     

 

6) Массалары  34 г  күміс нитраты бар және  34 г  натрий хлориді бар ерітінділерді араластырды. Реакция нәтижесінде түзілген күміс хлоридінің массасы мен реакцияға түспеген натрий хлоридінің массасын есептеңіздер.

                                                                                     Жауабы: 28,7 г және 22,3 г.

 

7) Массасы 10 г  күкірт қышқылы мен массасы  9 г  натрий гидроксиді бар ерітінділерді араластырды. Түзілген натрий сульфатының массасын есептеңіздер.

                                                                                      Жауабы: 14,5 г.

 

8) Массасы  16,8 г  натрий гидрокарбонаты массасы  56 г  тұз қышқылымен әрекеттесті. Реакция нәтижесінде түзілген көміртегі (ІV) оксидінің көлемін (қ.ж.) және  ракцияға жұмсалмаған заттың массасын есептеңіздер.

                                                                                    Жауабы: 4,48 л және 47,45 г.

 

9) Массасы  20,8 г  барий хлориді  мен массасы  8,0 г  натрий сульфатының ерітінділерін араластырғанда түзілетін  тұнбаның массасын есептеңіздер.
                                                                                    Жауабы: 23,3 г.

 

yes�3 <h̥ Qq г  натрий сульфатының ерітінділерін араластырғанда түзілетін  тұнбаның массасын есептеңіздер.
                                                                                    Жауабы: 23,3 г.

 

 

le='fon�U3z:h̥ Qq nt-family:"Times New Roman","serif"; mso-ansi-language:KZ'>К

 

Na +  …..     →Na₂ S

М

Н

О

HgO   →   ….. +    …..

Ш

И

Х

Mg + HCl  →    ….. + H₂

Л

Н

Й

 

 

Реакция теңдеуі	Қосылу	Айырылу	Орын басу
Cu  +  …..   →Cu S	Ф	Г	А
AI +HCl→    AICl3 + ….	Е	З	Р
Na +  …..  →NaCl	А	М	И
AgO→     …..  +    …..	О	Н	Н
Mg +O2→ …..	Ц	Ж	Е
NH3 →    N2+…..	Т	И	К
Ca + HCl→…..+ H2	Ф	А	Й

 

4 Сайыс « Мақал-мәтел сайысы»

1. Ақыл арымас ,  ....... (алтын шірімес)

2. Қойдың сүті – ....... ( қорғасын)

3. От көмір жейді ,....... ( тот темір жейді)

4. Аз сөз- алтын,  ........ (көп сөз- күміс)

 

ІІІ.Қорытындылау

Соңғы жарияланған материалдар тізімі

Физика пәнінен бақылау жұмысы Құрамында қоспасы бар бастапқы зат пен реакция өнімі бойынша есептер Күкірт оксидтері және олардың қосылыстары Зат мөлшері.Молярлық масса. ІІ-тарау бойынша тексеру жұмыстары 1 тарау бойынша қайталау сабағы №1 бақылау жұмысы 8-сынып химия пәнінен ІІ тоқсан бойынша бақылау жұмысы Химия сабағында Ривин –Баженов әдісімен жасалған карточкаларды қолдана отырып есеп шығару Химиядан «Әртүрлі типтегі есептеу есептерін шығару» қолданбалы курсы бойынша 10 сыныпқа арналған оқу-әдістемелік күнтізбелік жоспар

Бөлім: Уроки / Химия | Көрсетілім: 9277 | Қосты: NA | Ілмек сөздер: