|
|
Әбілқайыр хандығы.
Сабақтың тақырыбы: §26. Әбілқайыр хандығы.
Сабақтың мақсаттары:
1. Ақ Орданың ыдырауына байланысты құрылған Әбілқайыр хандығының жер аумағы,
халқының құрамы, ішкі-сыртқы саяси жағдайы туралы мағлұмат алу. Хандықтың
әлсіреу, ыдырау себептерін ашу.
2. Дамытушылық: Қазақстан аумағында құрылған мемлекеттердің ұқсастығы мен ерекшеліктерін ажырата білуге, қорытынды шығара білуге үйрену.
3. Тәрбиелік: Отансүйгіштікке, адамгершілікке тәрбиелену. Сабақтың көрнекілігі: интерактивтік тақта, суреттерер, карта, сызба, кесте.
Сабақтың түрі: ізденіс сабағы
Сабақтың әдісі: топтық жұмыс, ой қозғау, іздену, мәселені шешу.
Сабақтың барысы: Ұйымдастыру бөлімі (психологиялық тренинг, топқа бөлу) I. Қызығушылықты ояту.
1-топқа тапсырма. Венн диаграммасы:
Ноғай ордасы мен Сібір хандығының ұқсастықтары мен айырмашылығын салыстыру.
2-топқа тапсырма. Жабық тест:
1. Алтын Орда құлап, Ақ Орданың әлсіреуі барысында Қазақстанның солтүстік-батысында құрылған мемлекет:
А) Ақ Орда; В) Ноғай Ордасы; С) Моғолстан; Д) Темір мемлекеті.
2. Ноғай Ордасы Алтын Ордадан бөлектеніп, тәуелсіз феодалдық иелікке айналған кездегі басқарған билеуші:
А) Поладшы; В) Батый; С) Ноғай; Д) Едіге.
3. Едіге әскерінде қыпшақ жасақтарынан басқа орыс кінәздерінің жасақтары одақтасып, қарсы күрескен ел:
А) Литва; В) Польша; С) Венгрия; Д) Хазар елі.
4. Ноғай Ордасындағы көшпелі ақсүйектердің рөлін нығайтып, хандық билікті әлсіретуге бағытталған саясатты жүргізген басшы:
А) Ноғай; В) Батый; С) Едіге; Д) Поладшы.
5. XVI ғ. соңында Ноғай Ордасының астанасы Сарайшықты басып алып, жойып жіберді:
А) Алтын Орда хандары; В) Әмір Темір басқыншылары;
С) Жоңғарлар; Д) Дон және Еділ казктары.
3-топқа тапсырма. Ашық тест:
1. Ноғай Ордасының негізгі аумағы ... (Еділ) мен ... (Жайық) арасындағы далада орналасты, орталығы ... (Сарайшық) қаласы болды.
2. Сарайшық қаласының негізін ... (XIII ғ. II жартысында) Жошы ұрпақтары қалады.
3. Ноғай Ордасындағы биліктің жоғарғы органы … (Үлкен кеңес) болды.
4. XVI ғ. 50-жылдарында … (Қазан) және … (Астрахан) хандықтары Ресейге қосылғаннан кейін Ноғай Ордасы бірнеше дербес иеліктерге бөлінді.
5. Монғол шапқыншылығынан кейін Батыс Сібір мен Солтүстік Қазақстан жерлері Жошы ұлысының құрамына еніп, … (Шайбани) әулетіне тиесілі болды.
6. Сібір хандығы қазақ хандары … (Керей) және … (Жәнібекпен) одақ құрды.
Семантикалық карта:
|
№ |
оқиғалар |
XVғ. I ж. |
XVғ. |
XVғ. соң. |
XIIIғ. II ж. |
XVIғ. соң. |
XVIғ. бас. |
XVғ. II ж. |
XVIғ. II ж. |
|
1 |
Сарайшық қаласының іргесі қаланды |
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
2 |
Маңғыт жұртының бекуі аяқталды |
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
Ноғайлар «өзбектердің» аумағын басып алды |
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
4 |
Орыс мемлекетімен қатынасы нығайды |
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
5 |
Ноғай Ордасында құлдырау басталды |
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
6 |
Сібір хандығының астанасы Іскер қаласына көшірілді |
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
7 |
Шайбани ұрпақтарының тармағы өз тарихын аяқтады |
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
8 |
Орыс-түрік бірлестігі пайда болды |
|
|
|
|
+ |
|
|
|
Ендеше, балалар, біз бүгінгі сабағымызда Ақ Орданың құлауы нәтижесінде құрылған
мемлекет Әбілқайыр хандығы туралы оқып білеміз.
II. Мағынаны тану. Білімді кеңейту, тақырыпты ашу.
Әрекеттік кезеңі.
Тақырыпты топқа бөліп зерттеу тапсырылады.
Мәтінмен жұмыс. Топ тапсырмалары. Осы берілген тапсырмалар бойынша тақырыпты ашу.
1-топ: Әбілқайыр хандығының құрылуы.
2-топ: Хандықтың саяси тарихы.
3-топ: Әбілқайыр хандығының құлауы.
Оқулықтың берілген тақырыбын оқып, материалдың ең негізгісін түйіндеп, жұппен, топпен талқылап, постерге түсіреді және әр топ өз жобаларын қорғайды. /Қорғауға әр топқа 4 минут уақыт беріледі/
III. Ой толғаныс. Білімді толықтыру, ортаға салу.
Әр топқа тапсырмалар беріледі. Топтағы оқушылар жеке жұмыс жасап, содан соң жұппен, топпен талқылайды. Әр топ тақтаға шығып берілген тапсырмаларына жауап береді.
1- топқа тапсырма: Кластер. «Әбілқайыр» сөзіне кластер құру.
2- топқа тапсырма: Датамен жұмыс. Тақтада жазылған даталар бойынша қандай оқиға болғанын айту.
3 – топқа тапсырма: Картамен жұмыс. Әбілқайыр хандығының шекараларын, жаулап алған аумақтарын картадан көрсету.
Сабақты бекіту: Ратация.
- Әбілқайыр хандығы қалай құрылды?
- «Тоқсан екі баулы өзбек» деген шежіреге қалай түсінесің?
- Хандық не себепті әлсіреді?
|
Оқиғаның дұрыс, бұрыстығын анықтаңдар |
дұрыс |
бұрыс |
|
1. Әбілқайыр хандығының аумағы Жайықтан Балқашқа дейінгі, Сырдарияның төменгі ағысы мен Ертіске дейінгі жерлерді алып жатыр. |
+ |
|
|
2. 1428 жылы Әбілқайыр хан болып сайланды. |
+ + |
|
|
3. Шығыс Дешті Қыпшақтың халқы қазақтар деп аталды. |
өзбектер |
+ |
|
4. Әбілқайыр дербес хандық құрып, 30 жыл бойы билікті ұстай алды. |
40 жыл |
+ |
|
5. Сығанақ мемлекеттің жаңа астанасына айналды. |
+ |
|
|
6. Әбілқайыр әскерлері мен ойраттар арасындағы шайқас 1455 жылы Сығанаққа жақын жерде болды. |
1457 |
+ |
|
7. Жәнібек пен Керей сұлтандар бастаған тайпалардың бір бөлігі Әбілқайырдан батыс Мауараннахрға көшіп кетті. |
Моғолс-танға |
+ |
|
8. Әбілқайыр хан 1468 жылы қайтыс болды. |
+ |
|
|
9. 1500 жылы Мұхаммед Шайбани Самарқанд пен Бұхараны басып алды. |
+ |
|
|
10. Мауараннахр XV ғасырдың соңына дейін Әбілқайыр ұрпақтарының қолында болды. |
XVI ғ. |
+ |
«Дұрыс – бұрыс» ойыны.
Қорытынды: Бейнежазба арқылы сабақты қорытындылау.
Бағалау: Үш шапалақ арқылы, саусақ арқылы ынталандыру.
Топтық бағалау арқылы топтардың бірін-бірі бағалауы.
Оқушылардың өзін-өзі бағалауы.
Топ басшыларының тобындағы оқушыларды бағалауы.
Үй тапсырмасы: Тақырып соңындағы тест тапсырмаларын орындау, АКТ арқылы қосымша
ақпарат алу.
Девушки по вызову проститутки в иваново Круглосуточно!
Соңғы жарияланған материалдар тізімі
Посетители, находящиеся в группе Гости, не могут оставлять комментарии к данной публикации.
| История открытые уроки по истории |
| Педагогика открытые уроки по педагогике |
| Биология открытые уроки по биологии |
| Информатика открытые уроки по информатике |
| Математика открытые уроки по математике |
| Физика открытые уроки по физике |
| Химия открытые уроки по химии |
| Разное открытые уроки |
| География Открытые уроки по географии |
| русский язык |