Хетт патшалығы

 

Мақсаты:

1. Ежелгі дүниеде Кіші Азия жерінде өмір сүрген мемлекет Хетт патшалығының құрылуы, шаруышылығы, мәдениеті, Хетт заңдары туралы білім беру.
2. Оқушылардың ойлау, сөйлеу тарихи оқиғаларды талдау қабілеттерін дамыту.
3. Оқушының білім-біліктілерін, ойлау дағдылыары мен іскерлік қабілеттерін қалыптастыру.

 

 

Сабақ типі:        Жаңа сабақ

Өтілу әдісі:    түсіндіру, сұрақ-жауап

Оқыту технологиясы: Давыдов дамыта оқыту технологиясы элементтері.

Көрнекіліктер:  Ежелгі Шығыс картасы, слайд, топтамалар.

Пәнаралық байланыс: география, құқық.

Барысы:     І. Ұйымдастыру, түгендеу.

ІІ. Жаңа сабақ мазмұны:

1. Кіші Азияның табиғаты.
2. Хетт патшалығының құрылуы.
3. Хетт қоғамы, шаруышылығы.
4. Хетт мәдениеті.

Хетт мемлекеті кейіннен зерттелген ел. 1906 жылдан бастап археологиялық зерттеулер жүргізілді.

Хетт  мемлекеті қазіргі Түркия жерінде б.з.б. 18-12 ғасырларда ежелде өмір сүрген мемлкет. Бұл жерді Кіші Азия немесе Анатолы деп атайды. Үш теңіз қоршап жатып: солтүстікте Қара теңіз, батыста  Мәрмәр, Эгей теңіздері, оңтүстікте  Жерорта теңізі. Бір ғана өзен- Галис өзені бар. Таулы- үстіртті жер. Тау қойнауларынан темір, мыс, күміс, қорғасын сияқты металлдар көп болған.

Оңтүстіктегі тау жоталарын – Күміс таулар деп атаған.

Б.з.б. ІІІ мыңжылдықтың соңында ру-тайпалық құрылыс ыдырай бастады. Ниса қаласы мықтырақ болды. Хетт билеушілері.

Билеушілері	Жасаған өзгерістері
Табарна	Б.з.б. ІІ мыңжылдықта Кіші Азияның бағындырды.
Хаттусилис	Астанасын Хаттуса қаласына көшірді.
Мурсилис	Вавилонды тонады б.з.б. 1595
Телепин	Елдегі жағдайды реттеді. Заңдар шығарды.
Суппилилумас	Миттанияны талқандады.
Хаттусилис ІІІ	Египетпен соғыс жүргізіп, Рамсес ІІ келісім жасады.

    Б.з.б 1274ж. Жеттермен египеттіктер арасында Сирия үшін шайқас болды.

Кадеш қаласы түбіндегі шайқас тарихтағы ең ірі шайқастардың бірі болды.

Египет	Хетт
Рамсес ІІ	Хаттусили ІІІ
1500 арба	1000 арба
4000 жаяу әскер	9000 жаяу әскер

Б.з.б. 1296ж тарихта тұңғыш рет бейбіт бітім шарты жасалды. 70 жыл тыныштық орнаған.

Ассирия  Хетт мемлекетін талқандады.

Хетт заңдары 200 баптан тұрды. Құрылымы:

1. Меншік қатынастары.
2. Отбасы және неке.
3. Қылмыс пен жаза.
4. Сот және сот ісін жүргізу.

 

                                                  Мал шаруашылығы- жылқыны көп өсірген.

                                                  Бау-бақша өсірді.

  Шарушылығы                       Қолөнер

                                                 Темір өндіру- б.з.б. ІІм.ж. шет елдерге сатты, құпияда ұстады.

                                                  Сауда-ассириялық саудагерлер болды. Ганиш қаласы.

Хетт заңдары сауда, шаруашылықта үлкен рөл атқарды.

 

                                               Әкелер өктемдік етті.  

Қоғамы                                 

                                               Рулық құрылыс белгілері сақталды.

 

Дін. Тешуб-найзағай мен бұлт құдайы, Табиғат құдайы, көктем құдайы- Телепин.

Құрылыс өнерінің бір ерекшелігі қала екі қатар дуалмен қоршалды.

Оны кейіннен  гректер үйренді. Хеттік мәдениет Шығыс мәдениетін Еуропаға жеткізген көпір қызметін атқарды.

ІІІ. Жаңа сабақты бекіту: Пирамида шыңы ойынын ойнаймыз. Пирамида шыңына Хетт патшасының мөрі басылған құжатты египеттіктер жасырған.

Кілттерге жасырылғын сұрақтарға жауап беру керек.

1. Картадан Хетт мемлекеті орналасқан дерді көрсет? Бұл жерде қазір қандай мемлекет бар?
2. Хетт заңдары қанша бөлімнен тұрады?
3. Египет пен Хетт мемлекеттері арасында бейбіт келісім осыдан қанша жыл бұрын болды?

1. Бағалау.

Рефлексия.

Бүгінгі сабақтан не үйрендік? Сабақ ұнадыма?

 

1. Үйге тапсырма беру.

Хетт және Хаммурапи заңдарын салыстырып, Венн диаграммасын толтыру.

 

 

 

№ 4 Шонжы орта мектебінің

Тарих пәні мұғалімі

Бахапова Аидям

Соңғы жарияланған материалдар тізімі

Ежелгі Финикия мен Палестина Ежелгі Египеттің әдебиеті мен өнері Ерте орта ғасырлардағы Орталық Азия Ежелгі Македония Египеттегі үстем тап өкілдері және перғауындардың басқыншылық саясаты Ежелгі Македония Ежелгі дүние тарихы Хетт патшалығы Ежелгі Финикия мен Палистина Ежелгі Қазақстан тарихы

Бөлім: Уроки / Тарих | Көрсетілім: 19146 | Қосты: Аида Бахапова | Ілмек сөздер: