Басты бет » Уроки » Дастарқан отбасының дарқандығы. Етістіктің шақ категориясы: келер шақ

Дастарқан отбасының дарқандығы. Етістіктің шақ категориясы: келер шақ

Сабақ тақырыбы: Дастарқан –отбасының дарқандығы. Етістіктің шақ ктегориясы: келер шақ

Сабақ мақсаты:

Б/ м: мәтіннен негізгі ойды түсіну; этнолингвистикалық атауларды меңгеру;

Д/м: ситьуативтәк жағдай туғызып,сұхбат құрастыруға үйрету;

Т/м: қазақ халқының дастарқанды қастерлеуін түсінуге; асты қастерлеуді баулу;

Сабақ құралдары:

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңі

- сәлемдесу;

- өткенді қайталау

Жеті ата дегенді қалай түсінесіндер?

Қазақ халқының киелі сандарын атаңдар.

Қонақкәде деген ұғымның мағынасы қандай?

II Жаңа тақырыпқа көшу кезеңі:

Көп нүктенің орнына қажетті сөзді қойып, сөздің мағынасын оқыңдар:

.... –бие сүтінен ашытылып жасалады.

.....- түйе сүтінен жасалатын дәмді,жұмсақ.майлы сусын.

....-малдың төлдегеннен кейінгі алғашқы сүті.

....-майға қуырылған ұсақ ет.

....- ұнға сүт,май,жұмыртұқа қосып иленген домалақ қамыр.

Этнолингвистикалық атаулармен танысу:

Соғым	Әр жыл сайын қайталанып отыратын қыстық азық-түліктің мол қоры. Оған түйе,жылқы,сиыр сияқты ірі мал сойылады.	Ежегодный запас мяса. Заготовка мяса: говядина,конина,верблюжатина
Бас тарту	Сыйлы қонақтарға,алыстан келген құрметті кісілерге сойылған малдың басы.	Бесбармақ изх свеже забитого барана.
Қонақасы	Қонаққа арнап әзірленген тағам,ас	Блюдо,приготовленное для специально для гостя.
Сыбаға	Сыйлы адамдарға арнайы сақталған соғым еті.	Часть мяса сохраненная для уважаемых людей специально из запасов мяса.
Қалжа	Жас босанған әйелге арналып сойылған малдың жас еті.	Блюдо приготовленное для молодой матери (роженицы)

3.Мәтінмен жұмыс.

Дастарқандеген сөздің лексикалық мағынасын ашу;

Сөздік:

Ас-адамның арқауы – еда придает силы человеку;

Бағалау- ценить Жөн-жосық –правила,порядок

Қастерлеу –почитать Мырзалық, жомарт -щедрость

Жадында – в памяти Татуластыру-сплотить

Қағида-принцип кепиет – святость

Қасиет-особенность,свойство құдірет – мощь

Кие-святость,святыня

Сынып оқушыларын үш топқа бөлемін де тапсырма орындайды.

1топ

А₁ Мәтінді оқып, мазмұнын түсәну

Қазақ халқы асты өте жоғары бағалаған әрі қастерлей білген. Ел-жұрт жадында «ас-адамның арқауы» деге қағида қалыптасқан. Халық асты құрметтеу мен бағалаудың жолын да,жөн-жосығын да, оны дәмді етіп әзірлеудің ретін білген.

А₂ Сұрақ құрастырыңдар.

В₁ Мәтін үзіндісінен етістіктерді теріп жазыңдар да,олардың құрамын,түрін ажыратыңдар.

В₂Бағалау деген етістікті өткен шақта жіктеңдер.

С₁«Мейрамханада» деген тақырыпқа байланысты диалог құрастырыңдар.

2топ

А1 Мәтінді оқып, мазмұнын түсәну

Қазақ ел мен елді татуластыруды да,үлкендерді құрметтеуді де, өздерінің мырзалық,өнегелі қасиеттерін білдіруді де кең дастарқан арқылы,яғни ас,қонақасы арқылы көрсеткен.

А2 Сұрақ құрастырыңдар.

В1 Мәтін үзіндісінен етістіктерді теріп жазыңдар да,олардың түрін ажыратыңдар.

В2 көрсету деген етістікті келер шақта жіктеңдер.

С1 «Асханада» деген тақырыпқа байланысты диалог құрастырыңдар.

3 топ

А1 Мәтінді оқып, мазмұнын түсәну

Жомарт әрі ашық қолдыхалқымыздың ізгі дәстүрінде үйге келген кісіге дәм татырмай жібермейтіні –өте жақсы ғұрып. Қазақ дәм татыруды достықтың,татулықтың,бірліктің сара жолы деп түсінген. Халық ұғымында аста кепиет,қасиет,құдірет,кие бар деп түсіндірілген

А2 Сұрақ құрастырыңдар.

В1 Мәтін үзіндісінен етістіктерді теріп жазыңдар да,олардың құрамын, түрін ажыратыңдар.

В2 Түсіну деген етістікті келер шақта жіктеңдер.

С1 «Қонақта» деген тақырыпқа байланысты диалог құрастырыңдар.

Тексеру. Бағалау

Үй тапсырмасы: 9в 65 бет диалог «қазақтың дастарқаны»

9а 66 бет диалог

Соңғы жарияланған материалдар тізімі


Балалар әдебиеті 8-сынып қазақ тілі

Етістіктің шақтары

Отбасы дастарханы

Төрт түлік

Қазақтың дастарханы. Етістікті қайталау

Қазақ - қонақжай халық

Мақсатты келер шақ Түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлем

Асханада. Етістіктің келер шағы

Қазақ - қонақжай халық. Дастарқан – отбасының дархандығы

Келер шақ