«Тапқыр достар» танымдық ойыны

Сабақтың тақырыбы:  «Тапқыр достар» танымдық ойыны

 

Мақсаты:

Оқушыларды ана тілін ардақтап,қастерлеуге баулу,өз ана тіліне деген құрмет сезімін арттыру,тіл мәртебесін көтеру,таза сөйлеуге үйрету,өз еліне,ұлтына деген сүйіспеншілікті ояту,ұшқыр ойлауға,жылдам сөз саптауға дағдыландыру.

 

Барысы:

Ал келіңдер, келіңдер!

Дұрыс жауап беріңдер

Білімдерді тексеріп,

Саудаласып көріңдер.

Сырлары көп білімнің

Шешілмеген әлі де

Тереңдігі білімнің

Керек екен бәріне,- 

 

9а және 9ә сыныптарынан 5 оқушыдан құралған екі топ ортаға шығады.

Сайыстың шарттары:

1. «Сәлем-сөз басы»

Бұл бөлімде әр топ өз тобының құрамымен және топ атымен таныстырып өтеді.

2.«Туған тіл-басты байлығым» мәнерлеп оқу сайысы

Бұл бөлімде әр топтан бір-бір оқушы кез-келген ақын-жазушылардың тіл жайындағы өлеңдерін нақышына келтіріп,мәнерлеп оқуы тиіс.

3. «Қызықты грамматика» бөлімі

Бұл жерде оқушыларға тіл біліміне қатысты жұмбақтар беріледі.

4. «Бір әріптің ізімен...» бөлімі

Бұл кезеңде оқушылардың тапқырлығы сынға түсетін болады.Әр топқа бір әріп беріледі.Тек сол әріптен тұратын сөйлем құраулары тиіс.Бұл жерде ең көп сөз жазған топ бағаланады.

5. «Өлең-сөздің патшасы..» бөлімі

Оқушылардың тіл жайында жазған өз шығармалары оқылады.

6. «Кім жылдам?» бөлімі

Сөзжұмбақтар шешу

Сайыскерлер дайын болса,кезекті 1-топқа берейік.

«Әдепті елдің баласы

Алыстан сәлем береді» — дейді данышпан халқымыз.

Жөн сұрасып отырады көрген жерде,

Бабамыздың салты гой ол бұл күнде.

Сайыскерлерден бей хабар қалмас үшін

Өздерін таныстырсын осы жерде.

Сайысқа қатысқалы отырған әр топ өзінің топтарымен, топ мүшелерімен таныстырып өтейік.

 

9а сынып оқушылары өз тобымен таныстырып өтеді.

Кезек 9ә сыныбында.

ІІ бөлім бойынша екі топтың өлеңдері тыңдалады.

Қазақ тілі мұғалімдерінен құралған әділқазылар алқасы ұпайларын беріп отырады.

ІІІ бөлім  «Қызықты грамматика» деп аталады.

 

1.Көп қолданылатын жазу құралы-

Егер ол сөз р-ға бітсе;

Білдіреді ол малдың түсін-

Р-ға бітпей,з-ға бітсе.

 

2.Ж-дан басталса-жыл мезгілі

Қ-дан басталса-құс белгілі.

Ол қай сөз?

 

 

 

3.К-ден басталсам,

Маған қарап сабақ айтады;

Т-дан басталсам,

Маған балалар жүгін артады

Ол не?

 

4.Жалғанатын  қосымша дауыстыдан басталса,

Бұл етіп түсіп қаламын.

Егер қосымша дауыссыздан басталса,

Тапжылмай орнымда тұрып қаламын.

Ол қай әріп?

 

5. Қолда буын көп пе, аяқта буын көп пе?

6. Сөз құрамында дыбыс көп бола ма, буын көп бола ма?

7. Шалға қарағанда балада не көп?

8. Қай буында дыбыс көп болады?
    Ашықта ма, тұйықта ма, бітеуде ме?

9. Ант пен қант, оқ пен тоқ, ұрт пен мұрт, ерт пен серт деген жұп сөздерде 2 ұқсастық және 2 айырмашылық бар екен. 
    Соны тауып дәлелдеші.

10. Бота мен қозы ұқсас екен дейді кейбір балалар. Олар қалай ұқсас бола алады?

ІҮ бөлім  «Бір әріптің ізімен...» деп аталады.

Әр топқа бір-бір әріп беріледі.Тек сол әріптен тұратын сөздерден сөйлемдер құрайды.Қай топ көп сөз жазады сол топ жеңіске жетеді.

Мысалы: Таңертеңмен  Талғат таудың табиғатын тамашалады.

 

Ү бөлім  «Өлең-сөздің патшасы» деп аталады.

Бұл бөлімде ақын балаларымыз өз туындыларын оқиды.

9а сыныбынан Мамбеталиев Ақжан және 9ә сыныбынан Аманқұл Дастан

 

ҮІ бөлім  «Кім жылдам?»

Бәйгеге түсіп жарыспай,

Жүйріктің бағы жанар ма?

Білім мен өнер жарысып,

Тәрбие, тәлім табар мән.

Бұл бәйге ойдың бәйгесі

Кім жүйрік ойға, сол алда,

 

Бұл бөлімде әр топқа сөзжұмбақтар беріледі.

 

 

 

Ж	1
	2
	3
	4
	5
	6
	7
	8
	9
	10
	11

Ж-дан басталатын синтаксистік атаулар.
          Берілген бағандарға Ж әріпінен басталатын мынандай атаулар жазыңдар. Ж әрпі бәріне ортақ екенін ұмытпаңдар.
1. Сөйлемдердің құрылысына қарай бөлінген бір тобы.
2-3. Жай сөйлемнің бір түрі.
4. Сөздердің байланысу түрінің бірі.
5. Жай сөйлемнің бір түрі.
6. Толықтауыштың бір түрі.
7. Жай сөйлемнің бір түрі.
8. Көп бағыныңқылы сабақтас құрмаластың бір түрі.
9. Бірыңғай мүшелердің ортақ аты есебінде айтылатын сөз.
10-11. Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері.

 

2-сөзжұмбақ

 

 

			Қ	О	С	Ы	М	Ш	А
С	А	Л	А	Л	А	С
		Е	З	У	Л	І	К
		Д	А	У	Ы	С	Т	Ы
			Қ	О	Р
С	И	Н	Т	А	К	С	И	С
			І	Л
С	Т	И	Л	Ь
		К	І	Р	М	Е

 

1.Түбірден кейінжалғанатынтілдіңбөлшегі?

2.Баяндауыштарды тиянақты, теңдәрежедебайланысқанқұрмаластыңтүрі?

3.Ерін мен езудіңартқақарайшегінуіарқылыжасалатындыбыстар?

4.Ауаның өкпеденкедергісізшығуыарқылыжасалатындыбыстар?

5.Тілді дамытатын, байлығын, көрсететінсөздік ....(не?)

6.Сөйлем мен сөзтіркесінқарастыратынтілбілімініңсаласы?

7. «Ғылым» сөзініңсинонимі?

8.Публицистикалық, ғылыми, көркемшығарма....(несі?)

9.Басқа тілдененгенсөздердіқалайатайды?

Сабақтың соңында қай топ көп ұпай жинаса сол топ жеңіске жетеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

Сөзжұмбақ  сұрақтары:

1.1858-1931ж.туған “Адамдық борышын”жазған  ақын?

2.1893-1938ж.туған “Қазақ тілі”өлеңі бар?

3.Қара  сөздерді  жазған ақын?

4.Мағынасы жағынан қимылдың іс-әрекетің атын  білдіреді де,шақпен де, жақпен де байланысты болмайды?Етістіктің ерекше түрі?

5.Ер  қанаты-

6.Ақынның сезімін,көңіл күйін, қуанышы  мен сүйініш  арман-аңсарын,өмірге деген көзқарасын,ішкі  толғасын,дүниетанымын  сыр  қып шертетін  өлең.

7.Биік сөздің антонимы?

8.Тармақтардан,яғни өлең жолдарынан тұрады?

 

Қ

Ұ

Д

А

Й

Б

Е

Р

Д

І

Ұ

Л

Ы

Ж

Ұ

М

А

Б

А

Е

В

А

Б

А

Й

Т

Ұ

Й

Ы

Қ

А

Т

Л

И

Р

И

К

А

А

Л

А

С

А

Ш

У

М

А

Қ

 

Бес болсыналарбағамыз,

Білімненбақыттабамыз.

Өнер-білімкөптоқып,

Өсеберсінсанамыз,- депбүгінгісайысымыздың қорытындысын шығарамыз.

 

Соңғы жарияланған материалдар тізімі

Бәрін білгім келеді Ұлттық дәстүрлеріміз мен әдеттерімізді қадірлейік Тіл мәртебесі- ел мәртебесі Тапқыр достар Фонетикадан өткенді қайталау Дауысты дыбыстарды қайталау жаттығулары ЖҮЗДЕН ЖҮЙРІК, МЫҢНАН ТҰЛПАР САЙЫСЫ Тілім менің – асыл қазынам Фонетикадан өткенді қайталау "Қызықты калейдоскоп" танымдық ойын- сайыс

Бөлім: Уроки / Қазақ тілі | Көрсетілім: 4318 | Қосты: Саурыкова Алия Байузаковна | Ілмек сөздер: