Арнайы курс  бағдарлама 8сынып  оқушыларына  арналған.«Табиғатты қорғау негіздері» курсына 34 сағат бөлінді. Аптасына 1 сағаттан қарастырылған. Адамзат қоғамы мен табиғи орта арасындағы қарым-қатынас қазіргі кезеңдегі ең өзекті мәселелердің бірі болып табылады.Экологиялық жағдайдың нашарлауы қоршаған  ортадағы қайтарымсыз табиғи өзгерістерге әкеліп соғып отыр.Айталық ,климаттың жылынуы, өзен-көлдердің суының азаюы, мұздықтардың еруі, сел тасқындардың жиі қайталануы,биологиялық алуантүрліліктің азайып, тіршіліктің жұтаңдануы және т.б.ғаламдық экологиялық проблемалар адамзат баласының болашағына деген алаңда тушылық туғызып  отырғаны сөзсіз. 

    

Бағдарламаның мақсаты: Планетарлық деңгейдегі біртұтастылық принципін сақтай отырып, жергілікті жердегі экологиялық  жағдайлардың жалпы қоршаған ортаға әсері   туралы  түсініктерін  тереңдету.

 

Міндеттері: 1.Оқушыларды еліміздің табиғи жағдайлары мен табиғи ресурстарына экологиялық тұрғыдан баға бере білуге  қажетті  әртүрлі ақпарат көздерімен жұмыс жүргізе білуге, жинақталған материалдарды жүйелеп, қорытынды мен дәйектемелер  жасай білуге үйрету.

2.Оқушыларды өз бетімен жұмыс жүргізе білуге дағдыландыра отырып,энциклопедиялық,статистикалық, картаграфиялық  деректер ді,ғаламтор  жүйесінен  алынған ақпараттарды өз бетімен өңдей білуге дағдыландыру.

(Барлығы 34 сағат,аптасына 1 сағат)

Кіріспе (1 сағат)

Табиғи ортаны қорғаудың  маңызы және міндеттері

Адам және қоғам (5 сағат)

Табиғи ортаны қорғаудың экологиялық негіздері.Экологиялық түсінік тер.Адам мен табиғаттың өзара қарым-қатынасы.Негізгі тарихи кезеңдер.

Рефератты  қорғау.

Табиғат байлықтары және оларды тиімді пайдалану (5 сағат)

Табиғат байлықтарын топтау.Оларды тиімді пайдалану жолдары.Қазақ станның табиғи байлықтары. Туған өлкенің табиғи байлықтары. Оларды  тиімді пайдалану жолдары. Қазақстанның  табиғи  байлықтары. Рефератты  қорғау.

Қазақстанның әртүрлі аймақтарында орналасқан өндірістік кешендер жүйесінің сызбасын сызу.

Су байлықтары және оларды қорғау (5 сағат)

Адам өміріндегі және шаруашылық қызметіндегі судың маңызы.Су бай лықтарының таралу географиясы.Қазіргі кезеңдегі дүние жүзіндегі тұщы суды пайдалану мәселесі.Қазақстанның су байлықтары.Олардың қазіргі экологиялық жағдайы.Қазақстан  өзендерінің  суын  тиімді пайдалану және  қорғау.

Ауа қабатын қорғау (5 сағат)

Атмосфера туралы түсінік.Атмосфераның құрамы мен сапасына әсер ететін антропогендік факторлар.Атмосфераның ластануы және оны      

ластайтын негізгі көздер.Автокөлік және қоршаған орта. Практикалық  жұмыс   №1.Жергілікті жердегі атмосфераны ластайтын негізгі  кәсіпорындарды  анықтау.

Жер байлықтары және оларды қорғау (5 сағат)

Жер қоры және оның адам өміріндегі маңызы.Топырақ байлықтарының қазіргі экологиялық жағдайы.Минералды тыңайтқыштар мен басқадай химикаттардың топыраққа әсері.Топырақ эрозиясы және оның түрлері. Топырақ  эрозиясымен күресу жолдары. Практикалық  жұмыс №2. Жергілікті жердегі топырақ эрозиясымен танысу. 

Минералды байлықтарды қорғау  (3 сағат)

Минералды байлықтар және оның маңызы. Қазақстанның минералды байлықтары. Қазақстанның пайдалы қазба байлықтарын қазып алудың тиімді жолдары.

Өсімдіктер және оларды қорғау жолдары (4 сағат)

Өсімдіктердің адам өміріндегі маңызы. Қазақ станның «Қызыл кітабына» енген өсімдіктер.Қазақстанда  өсетін  дәрілік  өсімдіктер  және  оларды  қорғау.Практикалық  жұмыс № 3. «Мектеп маңындағы ағаштар мен бұталарды есепке алу және қорғау жұмыстары»

Қорытынды «рефератты  қорғау» (4 саға

 

р/с Тақырыбы Сағат саны мерзімі

І Кіріспе

1 Табиғи ортаны қорғаудың маңызы мен міндеттері 1

ІІ Адам қоғамы және қоршаған табиғи орта 5

2 Табиғи ортаны қорғаудың экологиялық негіздері 1

3 Экологиялық түсініктер 1

4 Адам мен табиғаттың өзара қарым-қатынасы 1

5 Негізгі тарихи кезеңдер 1

6 Рефератты  қорғау 1

ІІІ Табиғи байлықтар және оларды тиімді пайдалану

5

7 Табиғи байлықтарды топтау 1

8 Оларды тиімді пайдалану жолдары 1

9 Қазақстанның табиғи байлықтары 1

10 Туған өлкенің табиғи байлықтары 1

11 Практикалық  жұмыс № 1

 Қазақстанның әртүрлі аймақтарында  орналасқан  өнді рістік   кешендер  жүйесінің сызбасын сызу 1

ІV Су байлықтары және оларды қорғау 5

12 Адам өміріндегі және шаруашылық қызметіндегі судың маңызы.Су байлық тарының таралу географиясы 1

13 Су  байлықтарының  таралуы  географиясы 1

14 Қазіргі кезеңдегі дүние жүзіндегі тұщы суды пайдалану мәселесі 1

15 Қазақстанның су байлықтары,олардың қазіргі экологиялық жағдайы 1

16 Қазақстан өзендерінің суын тиімді пайдалау және  қорғау 1

V Ауа қабатын қорғау 5

17 Атмосфера туралы түсінік 1

18 Атмосфераның құрамы мен сапасына әсер ететін антропогендік факторлар 1

19 Атмосфераның ластануы және оны ластайтын негізгі көздер 1

20 Автокөлік және қоршаған орта 1

21 Практикалық  жұмыс №2

«Жергілікті   жердегі атмосфераны    ластайтын   негізгі    орындарды анықтау» 1

VІ

Жер байлықтары және оны қорғау 5

22 Жер қоры және оның адам өміріндегі маңызы 1

23 Топырақ байлықтарының қазіргі экологиялық жағдайы 1

24 Минералды тыңайтқыштар мен басқа дай химикат тардың топыраққа әсері 1

25 Топырақ эрозиясы және оның түрлері. Топырақ эрозиясымен күресу жолдары 1

26 Практикалық  жұмыс  №3. Қазақстандағы жерді рекултивациялау жұмыстарымен танысу және оның табиғат қорғаудағы маңызын анықтау 1

VІІ

Минералды байлықтарды қорғау             3

27 Минералды байлықтар. 1

28 Қазақстанның минералды байлықтары 1

29 Қазақстанның пайдалы қазба байлықтарын  қазып алудың тиімді жолдары 1

VІІІ

Өсімдіктер және оларды қорғау жолдары 4

30 Өсімдіктердің адам өміріндегі маңызы 1

31 Қазақстанның «Қызыл кітабына» енген өсімдіктер 1

32 Қазақстанда өсетін дәрілік өсімдіктер және оны қорғау.

33 Практикалық  жұмыс № 4

Мектеп маңындағы ағаштар мен бұталарды есепке алу және қорғау жұмыстары

1

34 Қорытынды , «рефератты  қорғау» 1

 

Оқушылар: 

 

-Табиғи ортаны қорғаудың  маңызы және міндеттерін;

-Табиғи ортаны қорғаудың экологиялық негіздерін;

-Адам мен табиғаттың өзара қарым-қатынасын;

-Табиғат байлықтарын топтауды;

-Адам өміріндегі және шаруашылық қызметіндегі судың маңызын;

-Қазіргі кезеңдегі дүние жүзіндегі тұщы суды пайдалану мәселелерін;

-Топырақ эрозиясы және оның түрлерін;

-Өсімдіктердің адам өміріндегі маңызын;

 -Қазақстанның жануарлар дүниесін қорғауды;

- Қазақстанның «Қызыл кітабына» енген жануарларды

-Табиғи кешендерді қорғау шараларын білуі тиіс 

 

-Минералды тыңайтқыштар мен басқадай химикаттардың топыраққа әсерін;

-Адамның табиғатқа әсерін бақылай білуі тиіс

-Қазақстанның табиғи байлықтары мен туған өлкенің табиғи байлықтары- на;

-Автокөліктің қоршаған ортаға әсеріне;

-Қазақстанның су байлықтарына;

- Шөлдердің ұлғаю проблемасына;

-Қазақстанның пайдалы қазба байлықтарын қазып алудың тиімді жолда рына баға бере білуі тиіс

-Жергілікті жердегі табиғи тұщы су  көздерінің ластану себептерін анықтауға қажетті;

-Қазақстанның әртүрлі аймақтарында орналасқан өндірістік кешендер жүйесінің сызбасын сыза білу; 

-Жергілікті жердегі атмосфераны ластайтын негізгі кәсіпорындарды анықтауға қажетті;

дағдыларын меңгеруі тиіс

2.Бейсенова Ә.С. Экология-ел тағдыры. Алматы.Мектеп.2006

4.Аралым-арым,Балқашым-бағым.Алматы. «Қайнар» 1988

5.КовшарьА.Ф.Қазақстанның Қызыл кітабы беттерінен.Омыртқалы жан уарлар. Алматы. Алматыкітап  ААҚ.2004