Металдар туралы түсінік

Сабақтың мақсаты:

Білімділік :  Оқушыларға металдардың түрлері, қасиеттері, металдардың бір-бірінен айырмашылығы, қолданылуы туралы түсіндіру

Дамытушылық: Оқушылардың іскерлігін, өз бетімен ізденуін ой-өрісін , шығармашылық мүмкіндігін дамыту, ғылыми көзқарасын дамыту.

Тәрбиелік: Өз бетімен жұмыс істеп , өз білімін өзі тексеріп, бағалай білуге үйрету.Өздігінен талпынып , жауапкершілікті сезінетін саналы,өнегелі ұрпақ тәрбиелеу

Металдардың физикалық қасиеттері:

1. Металдардың түсі;
2. Жылуды және электр тогын жақсы өткізуі;
3. Жылтырлығы;
4. Созылғыштығы;
5. Қаттылығы;
6. Тығыздығы;
7. Балқу температуралары

Жеңіл металдар — тығыздығы 8 г/см3-тен аз болатын металдар. Оларға литий, бериллий, натрий, магний, алюминий, калий, кальций, титан, рубидий, стронций, цезий, барий жатады. Жер бетінде көп таралған. Олардың қосылыстары онша улы емес. Алюминий, магний, титан, бериллий, литий жеңіл құймалар алу үшін қолданылады.

Ауыр металдар – тығыздығы темірдің тығыздығынан (7,874 г/см3) артық болатын түсті металдар тобы. Оларға мырыш, қорғасын, қалайы, марганец, висмут, мыс,сынап, сүрме, никель, кадмий жатады. Ауыр металдардың көптеген қосылыстары, әсіресе, тұздары организм үшін зиянды. Олар тағам, су, ауа арқылы ағзаға түскенде ыдырамайды, кейбір органдарды (бүйрек, бауыр, буын, т.б.) жиналып, денсаулыққа қауіп төндіреді. Сондықтан Ауыр металдардың қоршаған ортадағы мөлшері белгіленген шамадан аспауы керек.

Сирек металдар — табиғатта аз, шашыранды әрі өндірілуі қиын металдар тобы.

• Жеңіл сирек металдарға литий, рубидий, цезийжәне бериллий жатады.
• Баяу балқитын сирек металдарға кейбір ауыспалы металдар (титан, цирконий, гафний) жатады.
• Шашыранды сирек металдар (галий, индий, таллий, германий, селен, теллур, рений) көбінесе басқа элементтер минералдарының құрамындағы қоспалар ретінде кездеседі.
• Жерде сирек кездесетін сирек металдар (скандий, натрий, лантан және лантаноидтар) химиялық қасиеттерінің ұқсастығымен сипатталады.
• Радиоактивті сирек металдарға франций, радий, актиний, торий, уран, плутонийжәне басқа да трансурандық элементтер мен полоний, технеций жатады.
• Сирек металдар кентас концентратынан тікелей қорытылмай, таза химиялыққосындыларды тотықсыздандыру арқылы кешенді түрде өндіріледі.

Балқу температуралары жоғары элементтер:

• W – 33700C Re – 31700C
• Ta – 30000C     Os – 27000C

Балқу температуралары төмен  элементтер:

•  Ga – 300C
• Cs – 280C
• Hg – 390C
•  

Жаңа сабақты бекіту:

Менделеев жасаған химиялық элементтердің периодтық жүйесіндегі металдардың пайыздық мөлшері?

Сілтілік металл

Жеңіл балқитын металл

Электр шамының қылын жасайтын, ең қиын балқитын металл

Негізгі топша металы

Қосымша топша металы

Электр тогын ең күшті өткізетін металл

Қорытынды:

1.Fe+2HCl=FeCl2+H2↑  реакция теңдеуіндегі тотықтырғыштың алдына қойылған коэффицент

2.20г кальций 30%-тік 150г тұз қышқылымен әрекеттескенде(қ.ж) газдың көлемін тап.

3.Мына схеманы орында:

Na →Na2O →NaOH →NaCl

Үй тапсырмасы §5.1 Сұрақтарға жауап беру