|
|
Кыпшақ хандығы.
Сабақ тақырыбы: Кыпшақ хандығы.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Қыпшақ хандығының қоныстанған жерлері, этникалық құрамы, саяси жағдайы мен қоғамдық құрылысы,шаруашылығы туралы түсіндіру.
Дамытушылық: Оқушылдардың ойлау қабілеттерін, қызығушылығын, белсенділігін арттыру.
Тәрбиелік:Оқушыларды отансүйгіштікке тәрбиелеу
Сабақтың көрнекілігі. Интерактивті тақта,тест,схема, сурет,карта
Сабақтың жоспары: І.Оқушыларды ұйымдастыру. ІІ.Үй тапсырмасын тексеру. А).
«Сұрақ- жауап»-Наймандар ауылы. 1.Наймандар қай жерлерді мекендеді? 2.Найман атауының шығуы неге байланысты? 3.Найман мемлекетінің астанасы қай қала? 4.1160-1203 жылдары билік еткен найман ханы кім? 5.Найман ханы Инанч білгеге қандай атақ берілді? 6.Найман мемлекетінің әлсіреуіне не себеп болды? 7.Бұйрық пен Шыңғысхан арасындағы соғыс қай жерде болды?
Б). «Тестпен жұмыс»-Керейттер ауылы 1.Керейіттер туралы қай тарихшы жазды? а) әл-Марвази ә) Қадырғали би Қосымұлы б) Рашид ад-Дин в) Әбілғазы 2.Ұлыстардың ішкі істерін кім жүргізді? а) мыңбасы ә) түменбасы б) хан в) шерби 3.Шыңғысхан керейіттерді қай жылы басып алды? а) 1201 жылы ә) 1206 жылы б) 1202 жылы в) 1204 жылы
4.Керейіт мемлекетінің орталығы орналасқан жер. а) Балықты ә) Қарақорым б) Сарайшық в) Битөбе 5.Керейіт мемлекетінің шарықтау шегі қай хандар тұсында болды? а) Маркус пен Құршақұз ә) Елжыйдой мен Торы б) Сарық пен Даян в) Маркус пен Торы В). «Сөзжұмбақ»-Жалайырлар ауылы
|
|
Ж |
а |
м |
ұ |
қ |
а |
|||
|
|
д |
А |
я |
н |
|
||||
|
м |
ұ |
қ |
ы |
Л |
а |
й |
|
||
|
|
қ |
а |
р |
А |
қ |
о |
р |
ы |
м |
|
|
б |
ұ |
Й |
р |
ы |
қ |
|
||
|
ш |
ы |
ң |
ғ |
Ы |
с |
х |
а |
н |
|
|
|
г |
у |
Р |
х |
а |
н |
|
||
1.Жалайыр тайпасының көсемі. 2.Найман тайпасының ханы. 3.Шыңғысханның қолбасшысы, Жалайыр елінің ақын, шешен әрі батыры. 4. Жалайыр елі мекендеген жерлердің бірі 5. Білге ханның баласы. 6.Орта ғасырларда Қазақстан жерін мекендеген тайпаларға қауіп төндірген мемлекет басшысы. 7. Жамұқаға берілген лауазым Г). «Даталармен жұмыс»-Қарақытайлар 1. 924-1125жж.- 2. 1125 ж - 3. 1143ж - 4. 1208ж - 5. 1212ж -
ІІІ.Жаңа сабақ.
1.Қыпшақтардың қоныстанған жерлері,этникалық құрамы. 2. Қыпшақ хандығының қоғамдық құрылысы. 3.Қыпшақ хандығының саяси жағдайы. 4.Қыпшақ хандығының шаруашылығы.
Қыпшақтардың қоныстанған жерлері.
|
|
Құланды даласы
|
|
|
|
Орал, Еділ |
|
Алтай, Ертіс
|
|
|
|
Балқаш көлі, Жоңғар Алатауы |
|
Көшіп-қонған жерлері
|
Маңғыстау |
|
Тобыл |
|
Нұра |
|
Үстірт |
|
Көшіп-қонған жерлері |
|
Сағыз |
|
Елек |
|
Жем |
|
Жайық |
|
Ойыл |
|
Қобда |
|
Сарысу |
|
Есіл |
Қыпшақ халқының қалыптасуы.
|
Қыпшақтардың батыс бірлестігі – он бір тайпадан тұрды: Елбөрілі,тоқсоба, йетиоба, дурут т.б.Ішіндегі ең беделдісі бөрілер.
|
|
Бұл тайпалардың тілі, наным-сенімі, қоғамдық құрылысы, шаруашылығы бір-біріне ұқсас болған |
|
Қыпшақтардың шығыс бірлестігі -16 тайпадан тұрған.Олардың сегізі негізгі тайпалар, ал қалған сегізі ұсақ тайпалық бөлімшелер |
|
Қыпшақтардың этникалық құрамы VІІ-VІІІ ғасырларда қалыптаса бастаған |
|
Қыпшақ бірлестігіне қимақ, оғыз, құман, башқұрт, қаңлы, қарлұқ, жікіл тайпалары да енген. |
2.Қыпшақ хандығының мемлекеттік құрылымы.
Хандық биліктің орталығы -Орда. Әскери басқару жүйемен басқарылды. Оң қанат-орталығы Сарайшық қаласы. Сол қанат-орталығы Сығанақ қаласы.Ақсүйектер; хан, оның туыстары, тархандар, басқақтар, бектер, ру тайпа көсемдері, байлар. Қарапайым халық, кедейлер, құлдар.
3. Саяси жағдайы. ХІ ғ. бастап Жетісудан басқа жерлерді қыпшақтар иеленді. Оғыздарды жеңіп Еділге дейінгі жерді иемденді. Оңтүстік орыс далаларын, Кавказ,Қырым жерлерін басып алды. Ресей жеріндегі қыпшақтар половшылар деп аталған. Дунай бойындағы қыпшақтар командар немесе кундар деп атаған. 1133 жылы қыпшақтар Хорезмдіктерден жеңіліп , екіге бөліне бастады.
4. Шаруашылығы. Қыпшақтар негізінен мал шаруашылығымен айналысқан. Төрт түлік малдың барлығын өсірген. Сонымен қатар егіншілікпен айналысқан. Дәнді дақылдардан арпа, бидай, тары өсірген. Әсіресе көп өсіргені тары. Қыпшақтарда тұрмыстық кәсіп, қолөнер де жақсы дамыған.
Сабақты бекіту.
Кестемен жұмыс.
|
Мемлекет атауы |
Өмір сүрген кезеңі |
Орналасқан аумағы |
Астанасы, орталығы |
Этникалық құрамы |
Мемлекеттік басқару жүйесі |
Шаруашылығы |
|
Қыпшақ мемлекеті |
|
|
|
|
|
|
2.Картамен жұмыс.
3. Көп нүктенің орнына тиісті сөйлемді жазыңдар.
Қыпшақтар оғыздарды жеңгеннен кейін__________________ жерлерді иеленді. Ибн Баттутаның айтуы бойынша , қыпшақтардың_________________ мал өсіруге өте қолайлы. Олардың ертеден қалыптасқан____________ ,_________ қыстаулары, жайлайтын жайлаулары болған.
ІV. Оқушыларды бағалау.
V: Үйге тапсырма. §13
Соңғы жарияланған материалдар тізімі
Посетители, находящиеся в группе Гости, не могут оставлять комментарии к данной публикации.
| История открытые уроки по истории |
| Педагогика открытые уроки по педагогике |
| Биология открытые уроки по биологии |
| Информатика открытые уроки по информатике |
| Математика открытые уроки по математике |
| Физика открытые уроки по физике |
| Химия открытые уроки по химии |
| Разное открытые уроки |
| География Открытые уроки по географии |
| русский язык |