Фонетикадан өткенді қайталау

Басты бет » Уроки » Фонетикадан өткенді қайталау

Сабақтың тақырыбы: Фонетикадан өткенді қайталау (5-класс)

Сабақтың мақсаты:

а)білімдік: фонетика саласы бойынша білімді бекіту, сатылай кешенді талдау жолдарын меңгерту

ә)тәрбиелік: дұрыс сөйлеу мәдениетіне баулу, сауатты жазуға үйрету, пәнге қызығушылығын арттыру арқылы ана тілінің құдіретін сезіне жүруге үйрету

б)дамытушылық: оқушының ой – өрісінің дамуына ықпал ету, есте сақтау қабілетін арттыру

Сабақтың түрі:қайталау сабақ

Сабақтың әдісі: сатылай кешенді талдау,ойын, сұрақ -жауап

Көрнекілігі: кеспелер, шар, сызба

Сабақ барысы. Ұйымдастыру кезеңі

Үй тапсырмасын сұрау

Зымыран сұрақтары:

1.Ашық дауыстыларды ата (а,ә,е,о,ө,э)

2.Ұяң дауыссыздарды ата (б,в,г,ғ,д,ж,з)

3.Қазақ тіліне тән дыбыс саны неше?(9)

4.Латын әліпбиіне қай жылы көштік? (1929ж.)

5.Тұйық буын дегеніміз не? (дауысты дыбыстан басталып, дауыссыз дыбысқа аяқталатын буын түрі)

6.Үндестік заңы нешеге бөлінеді? (2)

7.Тоғыспалы ықпалға мысал беріңіз? (тас жетім)

8.Орфография дегеніміз не?(сөздерді бірізді жазудың тәсілдерін белгілейтін ереже)

9.Екпіннің түрлерін атаңыздар (сөз екпіні, ой екпіні, тіркес екпіні, дыбыс екпіні)

10. «Қайқыаяқ» ықпалдың қай түрі бар? (кейінді)

Жаңа сабақ. Фонетиканың зерттеу объектісі не? Тарауды өткен кезде қандай тың мәліметтермен таныстық?

Тапсырма - 1

Семантикалық кесте

дыбыс дауысты ашық қысаң еріндік езулік дауыссыз қатаң ұяң үнді

Тапсырма -2

Ар алтынмен өлшенбейді

Математикалық мінездеме

Өлшенбейді

10(ө,л,ш,2е,н,б, й,д,і)О

10О=4(ө,2е,і)х/6(ш,л,н,б,й,д)у

А)4Х=ХО/4(ө,2е,і)

Ә) 4Х=ХО U 3(ө,2е) / 1(і)Х

Б) 4Х=3(і,2е) Х/ 1(ө)Х

6(ш,л,н,б,й,д)У=1(ш)У U 2(б,д)У U 3(л,н,й)У

Тапсырма -3

Фонологиялық талдау

Кітап –білім бұлағы

1.Айтылу, жасалу ,жазылу жолына қарай

Аралас буынды, жіңішке буынды, жуан буынды сөздер

2.буын түрлері: кі-тап - бі-лім бұ-ла-ғы

ашық: кітап, білім, бұлағы

тұйық О

бітеу: кітап, білім

3. Тасымал. Кі-тап - бі-лім бұ-ла-ғы

4. Екпін.Кітап – білім бұлағы

5. буын үндестігі.

Кітап (кірме сөз,аралас буынды) , білім(жіңішке буынды сөз), бұлағы (жуан буынды сөз)

6.дыбыс үндестігі.

Бұлағы, бұлақ+ы=бұлағы (кейінді ықпал)

Тапсырма - 4

Кестені толтырыңыз

Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар мысалдар

-мен, -бен

-кер (-гер)

-ин (-ина)

-бей

-тай

-тал

-нікі(-дікі,-тікі)

Ой сергіту сәті

Шарды лақтыру арқылы оқушылардан жауап алынады

Ұяң дауыссыз дыбыстармен басталатын сөздермен жауап беріңіздер

Пән аты? Биология

Класыңдағы қыз баланың есімі? Ғалия

Класыңдағы ер баланың есімі? Дулат

Жасың нешеде? Бесте

Қай қалаға барғың келеді? Жамбыл

Үнді дауыссыз дыбыстармен басталатын сөздермен жауап беріңіздер

Ақынның есімін атаңыз? Мұқағали

Сүйікті жазущың? Мұхтар Мағауин

Мұқағалидің поэмасы? «Райымбек»

Сәбит Мұқановтың әңгімесі? «Лашын»

Қай үнді дауыссыздан сөз басталмайды? Ң

Жіңішке дауысты дыбыстардан тұратын сөздермен жауап беріңіздер

Жеміс атауы ? өрік

«Әдемі» сөзіне синоним сөз айтыңыз? Әсем

.....ауызға салғандай ? үріп

«Көсеу» сөзіне диалект сөз айтыңыз? Әтешкер

Ер басына күн туса, ..... су кешеді? Етік

Тапсырма -5 Адасқан әріптерді тап. Әр әріпке сипаттама бер.Антоним сөздерді ата!

Жақсының жақсылығын айт –нұры тасысын,

Жаманның қамандығын айт- жұты қашсын (ж-қ) ұяң-қатаң

Сөп тыңда , аз көйле (к-с) қатаң-қатаң

Алысты жақындататын – ат ,

Жақынжы алыстататын-дат (д-ж)ұяң-ұяң

Ел доламын бесең достас, (б-д) ұяң-ұяң

Дор болам қесең қастас (қ-д) қатаң-ұяң

Жақсы-жаман, аз-көп, алыс-жақын, достас-қастас осы сөздердегі дауыстыларға ауызша сипаттама беріңіз? А- дауысты, жуан, езулік, ашық; ы- дауысты,жуан,қысаң,езулік; ө – жіңішке, ашық, еріндік; о-жуан, ашық, еріндік;

Мақалдардағы кейінді,ілгерінді ықпалды табыңдар: жақсылығын,қашсын-қашшын, буын үндестігі достас(-тес)

Қорытынды. Тест

Оқулықтың

1.А)аралас буынды сөз

Ә)жіңішке буынды сөз

В)жуан буынды сөз

2.А)5буынды сөз

Ә)4буынды сөз

В)3 буынды сөз

3.А)1бітеу, 2 ашық буын

Ә)2 ашық, 2 бітеу буын

В) 1ашық, 1 тұйық, 2бітеу буын

4.А)тасымалданады

Ә)тасымалданбайды

В) бір буынды сөз

5.А) 4түрлі жағдайда тасымалданады

Ә) 2 түрлі жағдайда тасымалданады

В) 3 түрлі жағдайда тасымалданады

6.А)екпін сөздің соңғы буынына түседі

Ә)екпін сөздің соңғы буынына түспейді

В)дұрыс жауабы жоқ

7.А)буын үндестігі бар

Ә)буын үндестігі жоқ

В)қосымшасыз сөз

8.А) дыбыс үндестігі жоқ

Ә)дыбыс үндестігі бар

В)түбір сөз

9.А)тоғыспалы ықпал бар

Ә) кейінді ықпал бар

В)ілгерінді ықпал бар

10.сөздегі дыбыс саны

А)8

Ә)7

В)9

11. дауысты дыбыстар

А)4

Ә)3

В)5

12.Жуан дауыстылар

А) 4

Ә)3

В)0

13.Жіңішке дауыстылар

А)4

Ә)3

В)0

14.ашық дауыстылар

А)4

Ә)1

В)2

15.қысаң дауыстылар

А)3

Ә)4

В)1

16.еріндік дауыстылар

А)2

Ә)3

В)4

17. езулік дауыстылар

А)2

Ә)3

В)4

18.дауыссыз дыбыстар

А)5

Ә)4

В)3

19.қатаң дауыссыздар

А)3

Ә)4

В)1

20.ұяң дауыссыздар

А)3

Ә)2

В)0

21.үнді дауыссыздар

А)3

Ә)2

В)0 Бағалау .Үйге тапсырма: «Еңбектің наны тәтті» фонологиялық талдау жасап кел

Соңғы жарияланған материалдар тізімі


Тест сұрақтары, Фонетика

Буын

Фонетикалық талдау

Қазақша-орысша грамматикалық терминдер сөздігі

Фонетика

Ашық буын

Үндестік заңы

Үндестік заңы

«Дауысты дыбыс» бойынша тест сұрақтары

Фонетикадан өткенді қайталау