Сын есім

Тақырыбы: Сын есім

Мақсаты:

Білімділік: сын есімтуралыбілімінтиянақтау; сөйлемнен, мәтіннен сын есімді табу дағдысынжетілдіру; сын есімніңзатесімменбайланысынанықтау; сөздікқорынмолайту;

Дамытушылық: лексикалықбілім, білік, дағдыларынарттыру; ой - өрісін, танымынарттыру;

Тәрбиелік: ұлттықсалт - дәстүрдінасихаттаужәне оны құрметтеугетәрбиелеу.

Сабақтыңтүрі: аралассабақ

Сабақтыңтипі: пысықтаусабағы

Әдіс - тәсілдері: сұрақ - жауап, дидактикалықойындар.

Көрнекілігі: мазмұндысуреттер, слайдтар.

Құрал - жабдықтары: интербелсендітақта.

Сабақтыңбарысы:

I .Ұйымдастырукезеңі

Күннен, жерденнәралған

Біз - өмірдіңгүліміз.

Сәрсенбініңсәтінде

Сәттіболсынкүніміз.

II. Көркемжазу

Қызыл, жасыл, шөп, ұзын, жуан, дәмді, биік, байырғы.

- Балалар, осы сөздердіңарасындақайсөзсендергетанысемес?

- «Байырғы» - бұрынғы, ежелгідегенмағынаныбілдіреді.

- Осы сөздерқатарындақайсөзартықдепойлайсыңдар? Неліктен?

- «Шөп» дегенсөзартық, себебіол - затесім, қалғандары - сын есім.

III. Артығын тап

1. Жылқы, тай, құлын, ат, асау. Себебі, ол - сын есім, қалғандары - затесімдер.

2. Дәмді, көже, тәтті, көңілді, әдемі.

3. Майлы, майлады, шегеледі, тойлады, жайнады.

IV. Терме диктант

- Наурызқандаймереке?

- Наурызқазақшажаңакүндегендібілдіреді.

- 22 наурыздакүн мен түнтеңеледі.

- Наурызкөжежасалады.

- Наурызкөже 7 түрлідәмненжасалады.

- Наурыздаренжіскенадамдарбірін - бірікешіреді.

Өлеңнен сын есімдердіөзінеқатыстызатесімдерменбіргетеріпжазу

Ата - бабам тойлаған,

Наурызым, армысың!

Қызығыңатоймаған,

Дарқан дала, қарлышың.

Мерекенібайырғы

Алдыхалқымқабылдап.

Ақдастарқанжайылды,

Ошақта от жалындап.

Дарқан дала, қарлышың, байырғымереке, ақдастарқан.

- Осы сөздердіңішіндетуынды сын есім бар ма? Неліктенолардытуынды сын есімдейміз?

- Себебі, оларжұрнақарқылыжасалған.

V. Суретбойыншажұмыс

Суреттегізаттардысалыстырып, айырмашылығынсөйлемарқылыайт.

1. Қызылкітапжуан, ал сарыкітапжіңішке.

2. Пиязащы, ал сәбізтәтті.

3. Түндеқараңғы, ал күндізжарықболады.

Берілген сын есімдерзаттыңсапасынбілдіредідегенқорытындыжасалады.

VI. «Бірәріптіңізімен» дидактикалықойыны

Берілгенәріптерменсөйлемқұрау, сөйлемдемүмкіндігінше сын есімболғаныжөн.

Мысалы, Әәәә - Әйгерімәдеміәңгелекәкелді.

Қққ, Ооо, Ссс, Ддд, Ттт, Еее, Жжж.

АааАшулыарыстанақырды. Бұлсөйлемдегі сын есімқандай? Ашулыдегенсөздібасқашақалайайтуғаболады?

ашулыарыстан - ызалыарыстан

- Мұндайсөздердіқалайатайды? Мәндессөздер, яғнимағынасыбір - бірінежуықсөздердейді.

- Олайболса, оқулықтағы 2 - жаттығудаберілген сын есімдергемәндессөздертауып, үлгібойыншажазайық.

Ашулы, ызалы; әдемі, сұлу; күшті, мықты; ақылды, білгір; мөлдір, тұнық; үркек, қорқақ.

Берілген сын есімдердентуынды сын есімдерді тап, туындыекеніндәлелде.

Ашулы, ызалы, күшті, ақылды.

(Жұрнақарқылыжасалған.)

VII. «Адасқансөздер» дидактикалықойыны

Орныауысқансөздерденсөйлемқұрапжаз, сын есімдерді тап, астынирексызықпенсыз.

4 3 1 2

1. Өсіптұр, гүлдер, аулада, қызыл.

3 2 4 1

2. Балды, аю, ұнатады, қоңыр.

4 3 2 1

3. Озыпкелді, ат, жирен, бәйгеден.

2 3 4 1

4. Қалаларда, метро, болады, үлкен.

Екіншісөйлемдегісөздердіңбайланысынсызбаменкөрсет.

Олүшін не істеукерек?

- Сөйлемдегісөздердіңбайланысынсұраққоюарқылыанықтаймыз.

Аю не істейді? Аюұнатады. Неніұнатады? Балдыұнатады.

Қандайаю? Қоңыраю.

VIII. «Жұмбақзат» ойыны

Бұлойынныңшартыбойыншакөсетілгензаттысыныптағыоқушылартүлісөзтаптарыменсипаттайды. Тақтағашыққан бала жасырылғанзаттытабуытиіс. Алғашқыүшсөйлемгедейінтапқан бала жеңімпазатанады.

Мысалы, шахмат тақтасытуралыоқушылардыңбергенсипаттамасымынадайболды.

- Ондаақ, қарафигуралар бар. Олтөртбұрышты. Онда 64 тор көз бар.

Терезе, дөңгелек, жолбелгісі, орамалжасырылды.

IX. Қорытындылау

Сын есімтуралы не білеміз?

- Сын есімзаттыңтүрін - түсін, сапасынбілдіреді.

- Сын есімдергеқандай, қайдегенсұрақтарқойылады.

- Сын есімсөйлемдезатесімменбайланысады.

- Сын есімніңнегізгі, туындытүрлері бар.

- Туынды сын есімжұрнақарқылыжасалады.

X. Бағалау, мадақтау

Сабаққабелсенеқатысқан, ұтымдыжауапбергенбалалардыоқушылардыңөздерінеанықтауұсынылады. Оларғақолшапалақтап, қошеметкөрсетіледі.

XI. Үйгетапсырма

5 - жаттығу

1. Өлеңдіоқу, сын есімдерді табу, қайзатесімменбайланысыптұрғанынанықтау;

2. Абай Құнанбаевтуралымәліметжинапкелу.

Соңғы жарияланған материалдар тізімі


Дара және күрделі сын есім.

Дара және күрделі сын есім.

Сын есім және оның анықтамасы

Сын есім

Зат есім

Сын есім

Сын есім

Сын есім

Сын есімнің мағыналық түрлері

Сын есім