Азот оксидтері. Азот қышқылы 

Тақырыбы: «Азот оксидтері. Азот қышқылы»

Сабақтың мақсаты:

1. Білімділік: Оқушыларды білімін хабардар етіп қана қоймай,

                         оларға тың мәліметтер беріп, білімді қалыптастыру.                     

2. Тәрбиелік: Адамгершілікке тәрбиелеу, еңбекке баулу.

3. Дамытушылық: Жалпы қабілеттілікті дамыту.

керек заттар   Оқулық, Менделеев кестесі, үлестірме қағаздар, 

                          сынауық, реактивтер: азот қышқылы, лакмус,

                          метилоранж, фенолфталеин.

Сабақтың барысы:

I. Ұйымдастыру: а) Салемдесу;

                                ә) Бар жоқты белгілеу; 

                                б) Кабинет тазалығын тексеру.

II. Үй тапсырмасын сұрау: а) Аммиак

                                                  ә) Аммоний тұздары

III.Үй тапсырмасын пысықтау:

Бер: V(N₂) = 56л      Шешуі:

 W (NH₃) = 50%            56л                Хмоль                    

Т/К: V(NH₃)-?                 N₂+ 3H₂= 2NH₃                            

         m(NH₃)-?               22,4л          2моль            

 

        56л*2моль

 Х=                     = 5моль     m(NH₃)= VМ=5моль*34г/моль=170г

       22,4л/моль

жауабы:  V= 5моль    m(NH₃)= 170г

IV.Жаңа сабаққа кіріспе: Аммиактың, аммоний тұздарының қаситтерімен таныстық. Енді азот оксидтерінің, азот қышқылы -ның қасиеттерімен егжей-тегжейлі танысу.

V. Жаңа сабақ:    Азот N₂             оттекпен бірнеше оксид түзеді,

                                                       (NO, NO₂ )

                                     NO – атмосфера азотынан найзағай

                                                  жарқылдағанда п.б

         NO – түссіз, суда аз ериді, газ. Тұз түзбейтін оксид.

           NO₂ – өткір иісті, тұншықтырғыш, қоңыр түсті, улы газ.    

                  2NO +O₂  =2NO₂

                                             NO₂  - адам адам қанындағы гемоглабинді

                                                   азайтады           

өзге зиянды

Физиологиялық әсері

               

                 Өсімдіктерден алынатын өнімнің түсімі төмендейді

                           NO₂ – белсенді тотықтырғыш

            сумен әр-ді                               

Химиялық қасиеті

 

        4NO₂ +  O₂ +2H₂ O = 4HNO₃

                                             +5               +3

         2NO₂  + H₂ O = HNO₃ + HNO₂

                                азот        азотты

                          қышқылы    қышқыл

Азот қышқылы

 

                                                                         +5 тотығу дәрежесін көрсетеді.

             HNO₃                         бір негізді

                                        оттекті қышқыл

Алынуы:     Лабораторияда:  2NaNO₃ + H₂SO₄ = Na₂SO₄ + 2HNO₃  

Физикалық қасиеті       түссіз

                                          өзіне тән иісі бар сұйықтық

                                     Р=1,51 г/см³ 

                    Т= -42^оС кристалл болып қатады, Т= 86^оС қайнайды

                     

 Суда жақсы ериді, ұзақ сақталса қызғылт қоңыр түске айналады.

    Ауада «түтінденеді», буы ылғалды өзіне тартып, майда тұман тамшыларына айнал.

     молекуласы  тұрақсыз.

Химиялық қасиеттері: 

        4HNO₃ = 4NO₂ +  O₂ +2H₂ O

         CuO +2HNO₃ = Cu (NO₃)₂ + H₂ O

         CuO + 2H⁺ = Cu²⁺ +H₂ O

          Cu(OH)₂ +2HNO₃ = Cu (NO₃)₂ +2H₂ O

          Cu(OH)₂+ 2H⁺ = Cu²⁺ + 2H₂ O

                +5        +2                       +4

Cu^о + 4HNO₃ = Cu (NO₃)₂ +2NO₂ +2H₂ O

 Cu^о  - 2е^- = Cu                 1   тотығады

  +5               +4

  N + е^- = N                       2   тотықсызданады

 

 

Азот тыңайтқыштары                             HNO₃                         Реактивтік оттынның

                                            Қолданылуы         тотықтырғышы ретінде

 

Бояулар,                 Қопарылғыш          Асыл металдарды           Талшықтар,                 Нитраттар

Дәрі-дәрмектер        заттар                       өңдеу                                пластмассалар,

                                                                                                                кинопленка

VI. Жаңа сабақты пысықтау:

N₂        NH₃       NO        NO₂       HNO₃        Cu (NO₃)₂

VII. Қорытынды:  Азот қышқылы – күшті тотықтырғыш. Ол қышқылдарға тән қасиет көрсетеді. Азот қышқылы металдармен әрекеттескенде сутек газын бөлмейді, түзілетін өнімдері: NO, N₂, NO₂. Азот оттекпен бірнеше оксид түзеді. Азот қышқылы – химия өнеркәсібінің негізгі өнімдерінің бірі.

VIII. Үйге тапсырма беру: 

Соңғы жарияланған материалдар тізімі

Ертіндіге (концентрацияға) берілген есептерді шешу. Азот оксидтері. Азот қышқылы. Нитраттар. Фосфор және оның қосылыстары. Аммиак, аммоний тұздары Азот қышқылы және оның тұздары Фосфор және оның қосылыстары Азот оксидтері Азот қышқылы Қышқылдардың құрамы, алу жолдары Азот қышқылы презентация

Бөлім: Уроки / Химия | Көрсетілім: 3307 | Қосты: NA | Ілмек сөздер: