АЛБАНИЯ

Сабақ мақсаты:
 А) білімділік: Албанияның географиялық орны, табиғат жағдайлары, ресурстары, тарихы, халқы, шаруашылығы туралы білім қалыптастыру;
Ә) тәрбиелік: саяси саналылыққа, экономикалық-экологиялық мәдениеттілікке тәрбиелеу;
Б) дамытушылық: дүниетаным, ой-өрісін, картамен жұмыс және өздік жұмыс жасау дағдыларын арттыру; 
Сабақ түрі: лекция
Құрал-жабдықтар: Дүние жүзінің саяси картасы, Дүние жүзінің физикалық картасы, атластар, кескін карталар
Жаңа сабақ:                             Албания
    АЛБАНИЯ Балкан түбе¬гінің оңт.-батыс бөлігінде, Адрия, Ион теңіздері жағaлауын¬да орналасқан мемлекет. 
Мемлекет басшысы - президент. 
Жер аумағы - 28,7 мың км2 
Хал¬қы - 3,1 млн. адам (2005-ж) 
Ас¬танасы - Тирана қ.  
Әкімш.- аумақтық тұрғысынан 35 округке бөлінеді. 
Албания¬ның негізгі халкы - албан¬дap (96%-ға жуық). 
Халықтың - 75%-ы мұсылмандар. 
Ірі қала¬лары: Тирана, Дурри, Шко¬дep, Влера, Корча, Эльбасан. 
   Табиғаты. Елдің Адрия теңізі жағалayы ойпатты (ені 40 - 45 км) және едәуір бөлігі орманды келеді. Өсімдігі мен топырағына қарай төменгі  белдеу (1700 - 2000 м-ге дейін), таудағы орман¬ды белдеу (2000 м-ден астам). биік альпілік шалғынды белдеулерге бөлінеді. Климаты субтро¬пиктік жерортатеңіздік. Жа¬зық жерлерде жазда ауа райы құpғaқ және ыстық; шілденің орташа температурасы  24 - 250С, қысы жылы, ылғалды, қаңтар айының орташа темп-расы 8 - 90С-ты көрсетеді. Таулы жерлерде күн суық, әрі ыл¬ғалды. Жылдық жауын-шашын мөлшері 1000 мм-ден астам. Ірі өзендері: Дрин, Мати, Шкум¬бини, Семани, Вьоса;  басты көлдері: Шкодер, Охрид, Пре¬па. Негізгі кен байлықтары - хромит, мыс, никель рудала¬ры; тау етектерінде мұнай, битум шығатын жерлер бар. 
   Тарихы. Албания жеріндегі ежелгі халық - пеласгилер неолит дәуірінде өмір сүрген. Б.з.б. 2¬ мыңжылдықтaн бастап бұлар иллириялықтар деп аталды. 2 ғ. өткеннен кейін оларды римдіктер жаулап алды. Рим империясы тарағаннан кейін Албания Византия кұрамына кірді (4-¬5 ғ.). Кейін Византия қарама¬ғында калған Даррахи қ-нан басқа жері Болғар мемл-не қосылды. 11 - 14 ғ-да да  Албания территориясы түрлі өзгеріс¬терге ұшырады. 14 ғ-дың ақырында түріктер  Албанияны өзде¬ріне бағындырғаннан кейiнгi мерзімде елде ислам діні та¬рала бастады. Албания  20 ғ-дың бас кезіне дейін Осман империя¬сының кұрамында болды. 1¬-Балқан соғысында Түркия жеңілгеннен кейін, 1912 ж. 28 қарашада Влерада Албанияның тәуелсіздiri жарияланды. Бірақ іс жүзінде басқа мемл-терге тәуелді күйінде қала берді. 1-¬дүн. жүз. соғыстың соңында Албанияға грек, серб, италия әскер¬лері басып кірді. Кең көлем¬дегі халық қозғалысының нәтижесінде 1920 ж. 21 - 31 қаңтарда Албанияның тәуелсіздігі калпына келтірілді. 1939 ж. 7 сәуірде фашистік Италия  Албания¬ны басып алды. Елде қайта¬дан ұлт-азаттық қозғалыс өрістеді. Неміс басқыншыла¬ры жеңілгеннен кейін 1944 ж. 20 қазанда Уақытша демокр. үкімет құрылып, 1946 ж. 11 қаңтарда  Албания халық респ. болып жарияланды, наурызда конституция қабылданды. 1946- ¬91 ж. Албанияда бір партиялы (Ал¬бан еңбек партиясы, 1985 жыл¬ға дейін Э. Ходжа басқар¬ған) режим өмір сүрді. Соғыс¬тан кейінгі жылдары жер ре-формасы жүргізілді, кәсіпорындар, банктер, көлік және байланыс құралдары национа¬лизацияланып, ел экономика¬сы шаруашылықты жүргізудің жоспарлы жүйесіне көшірілді.
 1944 - 48 ж. Албания Югославия¬мен, кейін КСРО және Шығ. Еуропа елдерімен тығыз қа¬рым-қатынаста болды. 1949 ж. Экон. өзара көмек кеңесіне мүше болып қабылданды, 1955 ж. Варшава келісім шартына қол қойды, БҰҰ-на қабылдан¬ды. 60-жылдардың бас кезінен Албания КСРО-мен қарым-қатынас¬тарын үзді, 
1968 ж. Варшава ұйымынан шықты. 1976 ж. желтоқсаннан бұл мемл. Ал-бания Халық Социалистік Республикасы болып аталды. 1989 жылдан Албанияда жүргізіле бастаған түбірлі өзгерістер то¬талитарлық жүйенің жойылуы¬на әкелді. Елдің қоғамдық-¬саяси өмірін демократиялан¬дыру мемл.-құқықтық құрылымдардың жаңалануымен қатар жүрді. 1991 ж. сәуір ай-ында Албания респ-сы болып жарияланды. 1992 ж. наурыз айын¬да өткізілген кезектен тыс парламент сайлауында ел басқа¬ру тізгіні Демокр. партияға ауысты. 1996 ж. мамыр - ма¬усым айларында өткен парла¬мент сайлауында да Демокр. партия Халық жиналысында 87% орынға ие болды. Сыртқы саясатының басым бағыттары АҚШ және Батыс Еуропа елдерімен ынтымақ¬тастық қатынастар орнату деп жарияланды. 
     Экономикасы.  Албания – аграрлы-¬индустриялы ел. Ұлттық табыс¬тың 
14%-і өнеркәсіптің, 55%-і ауыл шаруашылығы үлесіне тиеді (1990). Пай¬далы кен қазбалары: мұнай, табиғи газ, лигнит, хром, мыс және темір-никель кендері. Ауыл ш-ның негізгі саласы - eгiн ш. (барлық егістік жерінің 60%-інде дәнді дақылдар өсі¬ріледі). Экспорт сыртқы сау¬да айналымының үштен бірін құрайды. Сыртқа тау-кен өнеркәсібі мен ауыл шаруашылығы өнімдері шығарылады. Басқа елдерден түрлі машиналар мен құралдар, өнеркәсіпке қажетгі шикізат, тағам әкелінеді. Әкімш.¬әміршілдік жүйені нарықтық қатынастар механизмімен ауыстыруға бағытталған экон. реформалар шаруашылық және қаржы-қаражат жүйесінің дағдарысы, тұрмыс нар¬қының қымбаттауы жағдайында жүзеге асырылуда. Жан басына шаққанда ұлттық табыс жылына 300 - 400 долларға дейін төмендеді (1996).