БОЛГАРИЯ РЕСПУБЛИКАСЫ

Сабақ мақсаты:
 А) білімділік: Болгария Республикасының географиялық орны, мемлекеттік құрылымы, табиғат жағдайлары, экономикасы туралы білім қалыптастыру;
Ә) тәрбиелік: саяси саналылыққа, экономикалық-экологиялық мәдениеттілікке тәрбиелеу;
Б) дамытушылық: дүниетаным, ой-өрісін, картамен жұмыс және өздік жұмыс жасау дағдыларын арттыру; 
Сабақ түрі: лекция
Құрал-жабдықтар: Дүние жүзінің саяси картасы, Дүние жүзінің физикалық картасы, атластар, кескін карталар
Жаңа сабақ:                       Болгария Республи¬касы
БОЛГАРИЯ (България), Болгария Республи¬касы - Балкан түбегінің шығыс бөлігіндегі мемлекет. 
Жер аумағы - 110 мың км2.
Халқы – 7,8 млн адам (2005-ж) 
Халқының орналасу тығыздығы 1км2-ге 70, 3 адамнан келеді.
Негізгі халқы болгарлар (85%), буған қоса түрік, сыған, ар¬мян, грек, т.б. ұлттар өкіл¬дері тұрады. 
Астанасы - Со¬фия қ. (1,5 млн.). 
Мемл. тілі - болгар тілі. 
Халқының көп¬шілігі православие дінін ұс¬танады, 13%-ы мұсылмандар (1995).
   Болгария - парламенттік республика. Мемлекет бас¬шысы - президент. 
Жоғар¬ғы заң шығару органы - бір палаталы Халық жиналысы. 
Атқарушы билікті Министр¬лер Кеңесінің төрағасы жүр¬гізеді. 
   Табиғаты. Жерінің солт-н Дунай жазығы, шығысын Добруд¬жа үстірті және оңт-н Ста¬ра-Планина тауы (Балкан) алып жатыр. Климаты көп жерінде қоңыржай конти¬ненттік, тек оңт-нде ғана ¬жерортатеңіздік. Жауын - ша-шынның жылдық мөлш.: жа¬зықта 450 - 600 мм, тауда 850 - 1300 мм. Болгария жерінде өзен көп. Басты өзендері: Дунай, Искыр, Марица, Струма,т.б. Көлдердің ба¬сым көпшілігі Рила, Пирин тауларында. Жерінің 30%-ы орманды. Қара теңіз жағалауында көптеген демалыс орындары орналасқан.
    Тарихы.  Болгария жерін адамдар палеолит дәуі¬рінде қоныстана бастаған. Б.з.б. 8 - 6 ғасырлардағы грек ті¬ліндегі деректерге қарағанда, бұл жерлерді фракийлер қоныстанған. 1 ғ-да фракий¬лерді Рим империясы бағын-дырып, мұнда Мезия мен Фракия провинцияларын құрады. 395 ж. Болгария жері Ви¬зантия империясының құра¬мына кірді. 7 ғ-дың 70-жыл¬дарында Аспарух (Исперих) хан бастаған бұлғарлар (түр¬кі тайпалары) Азов т. маңы мен Солт. Кавказ өңірінен көшіп келіп, 680 ж. Балкан таулары мен Дунайдың төм. ағысында славян-бұлғар тайпалары мемлекетінің негізін қалады. 9 ғ-да Сердиканы, Адрианопольді және т.б. аймақтарды қосып алу нәти¬жесінде бұл мемлекет шека¬расы кеңейді. Бірінші Бол¬гар патшалығы (1018 - 1186) Византияға бағынған. 1187 - 1396 жылдардағы Екінші Болгар патшалығы алғашқы¬да Батуға салық төлесе, 13 ғ-дың аяғы мен 14 ғ-дың басында Ноғай ордасына тә¬уелді болды. Бытыраңқылық¬тағы Болгария жерлерін 14 ғ-дың аяғында Осман сұлтандығы өзінде бағындырады. 15 ғ-¬дан бастап қалалар көркейіп, елдің әл-ауқаты артты, бол¬гар шонжарларының бір бөлігі ислам дінін қабылдады. Өндірістік қатынастар, сауда дамып, ірі жәрмеңкелерде тауар айналымы артты. Орыс¬-түрік соғыстары (18 - 19 ғ-¬лар) болгарларды тәуелсіздік үшін күреске жұмылдырды. "Ізгілікті жасақ" (1862), "Ор¬талық астыртын болгар коми¬теті" (1866), "Болғар қоға¬мы" (1868) секілді Бухаресте құрылған ұлттық ұйымдар Осман сұлтандығы шеңбе¬рінде Болгарияға автономия беруді талап етті. 1877 - 78 жыл¬дардағы орыс-түрік соғысы¬на болгар жасақтары Ресей жағында соғысады. Сан-Сте¬фан бітім шарты (1878) бойынша, Болгария дербес мемлекет құруға қол жеткізді. Бірақ, Берлин конгресінің шешімі¬мен (1878) солт. бөлігінде Түркияға тәуелді Болгария князьдігі (1879 жылдан аста¬насы София), оңт. бөлігінде Осман сұлтандығы құрамын¬да автономиялық Шығыс Румелия (басты қ-сы Плов-див) провинциясы құрыла¬ды. 1885 ж. 6 қыркүйекте болған көтеріліс нәтижесін¬де Шығыс Румелия Болгария князь¬дігіне қосылды да 1908 ж. 22 қыркүйекте Болгария өзін толық тәуелсіз ел деп жариялады. 1-¬Балкан соғысында (1912 ¬13) Болгария Түркияның біраз бөлігін өзіне қаратқанмен, 2¬-Балкан соғысында (1913) қай¬та айырылып қалды. Болгария l-дү¬ние жүз. соғыс кезінде Герма¬ния мен Австрия-Венгрия жағында болды. 
2-дүние жүз. соғыс қарсаңында Болгария бейтарап саясат ұстанғанмен, 1941 ж. наурызда Германия, Италия және Жапония арасындағы үштік одақ пактісіне қосыл¬ды. 1944 ж. 9 қыркүйекте Болгария жеріне Кеңес Армиясы кір¬ген соң, мемлекеттік монар¬хиялық құрылымы жойылды. 1946 ж. 15 қыркүйектен 1989 жылға дейін Болгария социалистік даму жолын тандаған елдер қатарында Варшава шарты¬на, экономикалық өзара кө¬мек кеңесіне мүше болды. 1989 жылдан елде саяси өз¬герістер, демократиялық жаң¬ғыру, экон. нарықтық қатынастарға көшу басталды. 1991 жылға дейін үкіметті басқа¬рып келген Болгария ком¬партиясы биліктен кетті. 1996 ж. қарашада Демократиялық күштер одағының өкілі П.Стоянов президент болып сайланды. Болгария БҰҰ-на, Еуро¬па Кеңесіне, т.б. халықар. ұйымдарға мүше. 1992 ж. Қазақстанмен дипломатия¬лық қарым-қатынас орнатты. Екі ел арасында сауда және достық туралы келісімдер жа¬салынды. 
   Экономикасы. Болгария 1947 жыл¬ға дейін аграрлы ел болатын. 1947 - 90 ж. индустриялды¬-аграрлы мемлекетке айналды. 1996 ж. жан басына шаққандағы орташа жылдық табыс 1160 АҚШ долларын құра¬ды. Экономикасының негізі машина жасау, тамақ өнер¬кәсібі, қара және түсті метал¬лургия, химия және мұнай¬-химия өнімдерін шығару, ағаш өңдеу салаларынан тұ¬рады. Ауыл шаруашылығында дәнді дақыл¬дар (бидай, жүгері), темекі, көкөніс, жеміс өсіріледі. Рай¬хан майын экспортқа шыға¬руда дүние жүзінде 1- ші орын алады. Экспортқа ма¬шина, пластмасса өнімдерін, темекі, шарап шығарылады. Қара теңіз жағалауында ту¬ризм дамыған. 1994 ж. елдің ішкі жиынтық өнімі 10 млрд. долларды құрады.